Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի (ՄԻԵԴ) վճռով` Թուրքիայի իշխանությունները մեղավոր են ճանաչվել Հրանտ Դինքի սպանության գործում: Վճռի համաձայն` Եվրոպական դատարանը, Թուրքիային մեղադրելով Մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվենցիայի 5 կետերի խախտման մեջ, պարտադրել է «Ակոսի» խմբագրապետի ընտանիքին վճարել փոխհատուցում` 105 հազար, իսկ դատական ծախսերի համար` 28 հազար 595 եվրո:

Թուրքագետ Արտակ Շաքարյանի համոզմամբ` Եվրադատարանի որոշումն առանձնապես ազդեցություն չի թողնի Թուրքիայի քաղաքականության վրա: Նա ասում է, որ դատարանի նման որոշումը հինգ տարի առաջ կարող էր ազդեցություն ունենալ, սակայն այսօրվա Թուրքիան, ի տարբերություն տարիներ առաջվա, ձգտում է ոչ թե դեպի Եվրամիություն, այլ ավելի շատ ուղղված է «դեպի Արևելք, դեպի իսլամ, դեպի ազգայնականություն»:

Չնայած ՀՀ պաշտպանության նախարար Սեյրան Օհանյանի այն պնդումներին, թե չի հավատում օրեր առաջ տարածված «Հայկական բանակի իրական դեմքը» անվանումը կրող աղմկահարույց տեսանյութին, ըստ «Մեդիալաբի» տեղեկությունների, գիշերը Ռազմական ոստիկանությունը բերման է ենթարկել YouTube-յան հայտնի տեսանյութի սպային:

«Առայժմ որևէ տեղեկություն չկա, աշխատանքները շարունակվում են»,- «Մեդիալաբին» ասաց ՀՀ ՊՆ մամլո խոսնակ Մուշեղ Աղեկյանը, որը ո´չ հաստատեց և ո´չ էլ հերքեց սպայի հայտնաբերման մասին լուրը:

Իրավապաշտպան Արթուր Սաքունցը սակայն ասում է, որ սպայի ինքնությունը պարզված է. նա ծառայում է ԼՂՀ ՊԲ-ում` «Եղնիկներ» կոչվող զորամասում, մայոր է:

Շաբաթ օրվանից YouTube և Facebook կայքերում տեղադրված տեսանյութը մեծ աղմուկ է բարձրացրել հասարակության շրջանում:

«Ժառանգություն» կուսակցության կողմից ԱԺ ներկայացված «Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետությունը ճանաչելու մասին» օրենքի նախագիծը քննարկումների տեղիք է տվել քաղաքական շրջանակներում: Մինչ հոկտեմբերի 5-ը նախատեսված նախագծի քննարկումը վերլուծաբանները, փորձագետներն ու քաղաքական ուժերը բանավիճում են, թե որքանո´վ է նպատակահարմար և ընդունելի «Ժառանգության» առաջարկը:

«ԼՂՀ ճանաչման մասին նախագիծը մենք դրել ենք որպես հրատապ հարց: Մենք կարծում ենք, որ վերջապես կստեղծվի մի վիճակ, երբ Ազգային ժողովն իր վրա կվերցնի քաղաքական պատասխանատվությունը այդ անորոշ վիճակի համար»,- հայտարարել է «Ժառանգություն» խմբակցության քարտուղար, նախագծի համահեղինակ Լարիսա Ալավերդյանը:

Նրա խոսքով` Հայաստանում իշխանությունները դեռևս 92 թվականից հրաժարվում են Արցախի ճանաչումն անգամ դիտարկել որպես ԱԺ քաղաքական օրակարգում առկա գործոն:

Վերջին շրջանում ղարաբաղա-ադրբեջանական շփման գոտում հաճախակի դարձած հրադադարի ռեժիմի խախտումներն ու դիվերսիոն գործողությունները, որոնց հետևանքով երկու կողմերից զոհեր և վիրավորներ են գրանցվել, լուրջ անհանգստությունների պատճառ են դարձել:

Օրերս ադրբեջանական ANS հեռուստատեսության հետ զրույցում Հարավային Կովկասում Եվրամիության հատուկ ներկայացուցիչ Փիթեր Սեմնեբին մտահոգություն է հայտնել ԼՂՀ-ում բռնության դեպքերի աճի վերաբերյալ` կոչ անելով երկու կողմերին` Հայաստանին ու Ադրբեջանին, «ուշադրությունը կենտրոնացնել խաղաղ համաձայնագրի կնքման գործընթացի վրա»:

Եվրամիության մտահոգությունների պատճառ են դարձել հատկապես վերջին ամիսներին գրեթե ամեն օր հաճախակի դարձած շփման գոտու կրակոցները, ինչի մասին վկայում են նաև ԼՂՀ ՊԲ մամլո ծառայության հրապարակած տվյալները:

Ռուսաստանի նախագահ Դմիտրի Մեդվեդևի` Հայաստան և Ադրբեջան կատարած հաջորդիվ այցերն ու միջպետական համաձայնագրեր ստորագրելը բազմաթիվ քննարկումների և կանխատեսումների տեղիք տվեցին մեր հյուսիսային հարևանի` այս կամ այն կողմին հակված լինելու, նրա վարած արտաքին քաղաքականության և դիվանագիտության շուրջ:

Անկախ քաղաքական վերլուծաբան Երվանդ Բոզոյանը Հայաստանի և Ադրբեջանի հետ Ռուսաստանի վարած քաղաքականությունը «ասիմետրիկ-կոմպլեմենտար» է որակում:

«Հայաստանը, լինելով ՀԱՊԿ-ի անդամ, բնական է, որ ավելի ռազմավարական բնույթ ունեցող քաղաքականություն է վարում: Ռուսաստանը, սակայն, որոշել է ամեն ինչ անել, որպեսզի ուժեղացնի իր ազդեցությունը նաև Ադրբեջանի վրա»,- «Մեդիալաբին» ասում է քաղաքագետը:

Մինչ տուրիստական գործակալությունները շարունակում են գայթակղիչ առաջարկներ ներկայացնել` դեպի Վանի Աղթամար կղզու Սուրբ Խաչ եկեղեցում սեպտեմբերի 19-ին մատուցվելիք պատարագը, թուրքական կողմի հայտարարությունը առանց խաչի արարողության մասին շատերին մոլորության մեջ է գցել` չեղյալ հայտարարելով ամրագրումներն ու այցելությունը Արևմտյան Հայաստանի Վանի նահանգ:

Թեև նախապես հայտարարվել էր, որ պատարագի օրը եկեղեցու գմբեթին խաչ կտեղադրվի, սակայն սեպտեմբերի 3-ին թուրքական Dogan գործակալության հաղորդագրության համաձայն` Վանի նահանգապետ Մյունիր Քարաօղլուն Պոլսո Հայոց պատրիարքի փոխանորդ Արամ արքեպիսկոպոս Աթեշյանի հետ հանդիպման ժամանակ հայտարարել է, թե տեխնիկական պատճառներով չեն կարող եկեղեցու գմբեթին տեղադրել 200 կիլոգրամ կշռող խաչը, քանի որ այն «շատ ծանր» է:

Թուրքական կողմի հայտարարությունն է´լ ավելի է թեժացրել Աղթամարի Սուրբ խաչ եկեղեցու շուրջ խոսակցություններն ու պարսավելի դարձրել Թուրքիայի վարած քաղաքականությունը, իսկ եկեղեցում մատուցվելիք պատարագը որակվել է թատերական ներկայացում` հանդուրժողականություն ցույց տալու նպատակով:

Չնայած բազմաթիվ բողոքներին և դժգոհություններին Թուրքիայի արտգործնախարար Ահմեդ Դավութօղլուն, այնուամենայնիվ, արժանացավ  Վաշինգտոնի Վուդրո Վիլսոն հետազոտական կենտրոնի (think-tank) մրցանակին:

Եթե այս իրադարձությունը  հայերիս համար կարելի է գնահատել որպես միջադեպ`  ցավալի ու անցանկալի, սակայն այնուամենայնիվ միջադեպ, ապա այն լուրջ հարված է ամերիկյան վերլուծական կենտրոնների վարկին:

Ցանկացած վերլուծական կենտրոնի հիմնական արժանիքը նրա ինքնուրույնությունն է, այսինքն անկախ վերլուծություններ և անաչառ կանխատեսումներ անելու ունակությունը:

Հայաստանում փորձագետները եւ քաղաքական գործիչները ուղիղ կապ են տեսնում նախօրեին հայ-ադրբեջանական սահմանի առճակատման եւ Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիեւի պետերբուրգյան հանդիպումից դժգոհ, հապշտապ հեռանալու մեջ` որակելով տեղի ունացածը որպես ադրբեջանական կողմի հերթական սադրանք:

«Դա եւս մեկ անգամ ցույց է տալիս Բաքվի իրական դեմքը, որն ամեն ինչ անում է բանակցային գործընթացը ձախողելու համար», – հայտարարել է Էդվարդ Նալբանդյանը` նշելով, որ գործողությունը ակնհայտորեն նախապես մտածված ու ծրագրված է եղել:

Հայաստանի նախագահ Սերժ Սարգսյանը ՌԴ նախագահ Դմիտրի Մեդվեդևի հրավերով հունիսի 17-19-ը աշխատանքային այցով մեկնեց Սանկտ Պետերբուրգ, որտեղ ամենամյա միջազգային տնտեսական համաժողովի շրջանակում նախատեսված էր նաև եռակողմ հանդիպում Հայաստանի, Ռուսաստանի և Ադրբեջանի նախագահների միջև:

Նրանք, ովքեր եղել են Նիդերլանդներում կարող են վկայել, որ հոլանդական փայտե կոշիկների վաճառքը ինչ մեծ եկամուտ է բերում այդ երկրին:

Այդ ոլորտը հազարավոր արհեստավորիների համար ապահովում է կայուն աշխատանք: Փայտե կոշիկն այսօր զուտ հուշանվեր է, սակայն խիստ եկամտաբեր հուշանվեր:

Հիմա հերթը մերն է, պետք է որսալ հաջողության պահը: Վերջին օրերին աշխարհի կարևորագույն լրատվամիջոցներն անդրադարձան Հայաստանում գտնած մոլորակի հնագույն կաշվե կոշիկին:

Աննախադեպ գովազդ է կատարվել, գովազդ, որը տասնյակ միլիոնավոր դոլարներով էլ հնարավոր չէր գնել:

Պետք է որսալ հաջողության պահը: Շահում են այն երկրները, որոնք օդից էլ են կարողանում փող սարքել: Ժամանակակից անգլերենով դա կոչվում է capitalization.

Մինչ Ազգային ժողովում կշարունակվեն Կառավարության` օտարալեզու դպրոցներ հիմնելու շուրջ կիսատ մնացած թեժ քննարկումները, աղմկահարույց նախաձեռնության դեմ համախմբված հազարավոր քաղաքացիներն անընդունելի համարելով  օրենսդրական փոփոխությունները` պահանջում են ԿԳ նախարար Արմեն Աշոտյանի հրաժարականը:

«Եթե Արմեն Աշոտյանը չի կարողանում հայալեզու դպրոցի միջավայրում զարգացնել օտար լեզու, ապա պետք է հրաժարական տա»,-հայտարարել է «Մենք դե’մ ենք օտարալեզու դպրոցների վերաբացմանը» քաղաքացիական նախաձեռնության անդամ  Արամ Ապատյանը:

Մարտի 31-ին, ԿԳ նախարար Արմեն Աշոտյանի ներկայացրած «Լեզվի մասին» և «Հանրակրթության մասին» օրենքներում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու օրինագծը կառավարությունում  հավանության է արժանացել:  Օրինագծով հնարավորություն է ստեղծվում վերաբացել 15 օտարալեզու դպրոց:

Անցյալ շաբաթ` Հայ Առաքելական եկեղեցու` ԱՄՆ արեւմտյան թեմի ներկայացրած հայցն ընդդեմ  Ջ. Փոլ Գեթթի թանգարանի, ըստ վերլուծաբանների հավակնում է բարձր հնչեղություն ստանալ` կրկին անգամ աշխարհին հիշեցնելով Հայոց Ցեղասպանության եւ հայ ժողովրդի կորուստների մասին:

«Դատավարությունը կարող է իսկապես մեծ աղմուկ բարձրացնել»,-«Մեդիալաբին» ասում է վերլուծաբան, թուրքագետ, ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտի տնօրեն Ռուբեն Սաֆրաստյանը:

Հունիսի 1-ին, հայ առաքելական եկեղեցու Մեծի տանն Կիլիկիո կաթողիկոսության ԱՄՆ անջատյալ Արեւմտյան թեմը hայց է ներկայացրել Լոս-Անջելեսում գտնվող  թանգարանի դեմ` պահանջելով վերադարձնել ձեռագիր մագաղաթ Զեյթունի Ավետարանի այն 7 էջերը, որոնք «կորցվել կամ գողացվել» են Հայոց ցեղասպանության ժամանակ:

Հրանտ Դինքի սպանության գործով փաստաբաններից մեկի` ազգությամբ թուրք Հաքան Քարադաղի կասկածելի մահը անպատասխան է թողել բազմաթիվ հարցեր`առաջ քաշելով մահվան պատճառ հանդիսացած նորանոր վարկածներ: Ուրբաթ առավոտյան 40-ամյա Հասան Քարադաղի անկենդան մարմինը իրավապահները հայտնաբերել են Ստամբուլում գտնվող նրա բնակարանում:

Թեեւ դատաբժշկական փորձաքննության նախնական զեկույցի համաձայն, Հաքան Քարադաղն  ինքնասպանություն է գործել` խողովակներից կախվելու միջոցով, սակայն չի բացառվում նաեւ սպանության վարկածը:

«Այնուամենայնիվ, որպես Հրանտ Դինքի գործով փաստաբան , ոստիկանությունը չի բացառում նաեւ սպանության վարկածը,- հավաստի անանուն աղբյուրին վկայակոչելով` գրում է թուրքական «Hurriyet Daily News»:

Մայիսի վերջին վերաբացված Երեւանի հայտնի Ազատության հրապարակը մի քանի օրում կրկին անախորժությունների առիթ է հանդիսացել ոստիկանության եւ ընդդիմության ակտիվիստների միջեւ:

Մինչ ընդդիմությանն աջակից փոքրաթիվ խմբեր փորձել են Ազատության հրապարակ մտնել` հանդիպել են ոստիկանության դիմադրությանը:

Երկուշաբթի երեկոյան բախման արդյունքում ոստիկանություն են տարվել մեկ տասնյակից ավել ակտիիվիստներ, որոնցից երեքի նկատմամբ` ներառյալ ընդդիմադիր «Հայկական Ժամանակ » օրաթերթի լրագրող Անի Գեւորգյանը մեղադրանք է առաջադրվել  իշխանության ներկայացուցչի նկատմամբ բռնություն գործադրելու եւ խուլիգանության համար:

«Սա հաշվեհարդար է,-«Մեդիալաբին» ասել է Անի Գեւորգյանի մայրը` Գայանե Գեւորգյանը, որն ականատես է եղել թե ինչպես են ոստիկանները աղջկան` ֆոտոապարատով հանդերձ մտցրել մեքենան:

Եվրախորհրդարանի լիագումար նիստում ընդունված և Հայաստանում մեծ աղմուկ բարձրացրած բանաձևը, որում առկա են  Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորման առնչութամբ որոշ ձևակերպումներ, քննարկումների նոր ալիք է առաջացրել երկրի քաղաքական շրջանակներում:

Բանաձևի ընդունման վերաբերյալ երկու հիմնական կարծիքներ են շրջանառվում.  Հայաստանի թույլ արտաքին դիվանագիտությունը եւ հայ-թուրքական ձախողված բանակցությունները:

ՀՅԴ խմբակցության ղեկավար Վահան Հովհաննիսյանը երեքշաբթի լրագրողների հետ ունեցած հանդիպման ժամանակ խոսելով հայ-թուրքական հարաբերությունների մասին, նշել է, թե իշխանությունները ցույց են տվել, որ պատրաստ են գնալ զիջումների` նույնիսկ ազգային շահի հաշվին:

Ադրբեջանում ԱՄՆ արտակարգ եւ լիազոր դեսպանի պաշտոնում  նախագահ Բարաք Օբամայի կողմից Մեթյու Բրայզայի առաջադրումը վերջապես եկավ հանգուցալուծելու հարատեւ ժամանակ այս թեմայի շուրջ տարվող կանխատեսումներն ու ասեկոսները:

Մայիսի 25-ին` Սպիտակ տան տարածած հաղորդագրության համաձայն, ԱՄՆ նախագահ Բարաք Օբաման առաջադրելով թեկնածուներ Ադրբեջանում` փոխպետքարտուղարի օգնական Մեթյու Բրայզային եւ Զամբիայում` Մարկ Ստորելլայի դեսպանների պաշտոնների համար, նշում է, թե նրանց հետ աշխատելու իր  պատրաստակամության մասին:

«Տաղանդավոր եւ նվիրված այս անձինք իմ վարչախմբի համար արժեքավոր հավելում կլինեն: Ես անհամբերությամբ սպասում եմ նրանց հետ համատեղ աշխատանքի առաջիկա ամիսներին եւ տարիներին» - ըստ Սպիտակ տան պաշտոնական կայքի հաղորդագրության ասել է Բարաք Օբաման:

Հայոց ցեղասպանության զոհերի  հիշատակի օրը Թուրքիայում կազմակերպված սգո եւ հարգանքի արարողությունը, որը  նաեւ միջազգային լրատվամիջոցների ուշադրության կենտրոնում հայտնվեց, շատերի գնահատմամբ ոչ միայն բարի կամքի դրսևորում, այլեւ  քաղաքականություն էր:

Ապրիլի 24-ին մի խումբ թուրք մտավորականների նախաձեռնությամբ Ստամբուլի կենտրոնական Թաքսիմ հրապարակում կազմակերպված հիշատակի արարողության ժամանակ  մի քանի հարյուր մասնակիցներ մոմերով, ծաղիկներով եւ ցուցապաստառներով հարգանքի տուրք մատուցեցին Հայոց Ցեղասպանության անմեղ զոհերի հիշատակին` «Սա մեր ցավն է, այս վիշտը բոլորինս է» կարգախոսով:

Հայ-թուրքական վիճահարույց հարաբերությունների ֆոնին, Հայաստանում, սակայն, բոլորը չեն, որ այս միջոցառման մեջ անկեղծություն են տեսնում:

Փակուղում հայտնված Հայաստան-Թուրքիա հարաբերությունների ֆոնի վրա, սպասումներին ի հակառակ, ԱՄՆ նախագահ Բարակ Օբամայի ապրիլքսանչորսյան ուղերձում «ցեղասպանություն» բառի փոխարեն կրկին հայերեն «Մեծ Եղեռնի» հիշատակումը շատերը փորձում են կապել ոչ թե Օբամայի, այլև Հայաստանի նախագահ Սերժ Սարգսյանի վարած արտաքին քաղաքականության հետ:

Մինչ հազարավոր մարդիկ շարքերով, ծաղիկները ձեռքերին, դանդաղաքայլ հաղթահարում են Երևանի Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիր տանող ճանապարհը` հարգելու 1915 թվականին Օսմանյան Թուրքիայում ցեղասպանության զոհ դարձած ավելի քան մեկևկես միլիոն հայերի հիշատակը, Օբաման, ի հակառակ շատերի սպասումների, խոսել է «95 տարի առաջ սկսված ծանրագույն եղեռնագործության մասին, երբ Օսմանյան կայսրության մայրամուտին 1,5 միլիոն հայեր կոտորվեցին կամ իրենց մահը գտան տեղահանության ճանապարհին»:

«Մեծ Եղեռնը հայ ժողովրդի պատմության կործանարար էջերից է, և մենք պետք է կենդանի պահենք այդ մասին հիշողությունը՝ ի նշան զոհերի հանդեպ հարգանքի և որպեսզի խուսափենք անցյալի սահմռկեցուցիչ սխալներից»,- ասել է նա:

Եղեռնի տարելիցից երկու օր առաջ ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանի` հայ-թուրքական արձանագրությունների վավերացման ընթացակարգը կասեցնելու մասին հրամանը միջազգային, ինչպես նաև տեղական քաղաքական դաշտում տարաբնույթ արձագանքների և կանխատեսումների առիթ է հանդիսացել:

Ապրիլի 22-ի հեռուստաուղերձում նախագահ Սարգսյանը, շեշտելով հայկական կողմի` երկու երկրների հարաբերությունների կարգավորմանն ուղղված կառուցողական մոտեցումը, նշել է, թե «Թուրքիան պատրաստ չէ սկսված գործընթացը շարունակել և առանց նախապայմանների, արձանագրությունների տառին համապատասխան քայլերով առաջ շարժվել»:

«Ողջամիտ ժամկետները, մեր կարծիքով, ավարտվել են: Ամեն գնով ապրիլի 24-ն անցկացնելու թուրքական գործելաոճը պարզապես անընդունելի է,- ասել է Սարգսյանը:

-Մենք անընդունելի ենք համարում նաև Հայաստան-Թուրքիա երկխոսությունն ինքնանպատակ դարձնելու անիմաստ ձեռագիրը և այս պահից սկսած` հարաբերությունների կարգավորման ներկա փուլը համարում ենք սպառված»:

1915 թվականին Օսմանյան Թուրքիայում ցեղասպանության զոհ դարձած ավելի քան մեկուկես միլիոն հայերի հիշատակի 95 ամյա տարելիցի նախաշեմին կրկին արդիական է դառնում ոչ միայն Ցեղասպանության միջազգային ճանաչման, այլեւ հատուցման հարցը:

Այս հարցն առավել մեծ հնչեղություն ստացավ ապրիլի սկզբին, երբ Երեւան ժամանած Հաագայի միջազգային դատարանի դատախազ Լուիս Մորենո-Օկամպոյի հետ Հայաստանի բարձրաստիճան պաշտոնյաները սկսեցին քննարկել նաեւ այս զգայուն խնդիրը:

Մինչ Հայաստանի և Թուրքիայի իշխանությունները` երկու երկրների հարաբերությունների կարգավորման դանդաղած գործընթացը որակում են որպես զարգացող, ապրիլի 22-ին Հայաստանի իշխող կոալիցիան հայտարարել է, թե առկախում է գործընթացը` ԱԺ օրակարգից հանելով արձանագրությունների հարցը:

«Ի պատասխան Հայաստանի կառուցողական քայլերի, Թուրքիայի բռնած դիրքորոշումը հասունացրեց այն պահը, որ մենք ստիպված սառեցնում ենք գործընթացը մինչև այն պահը, երբ Թուրքիան կհասկանա, որ գործընկերների հետ սպառնալիքներով չեն խոսում,-«Մեդիալաբին» ասում է իշխանական ՀՀԿ մամլո խոսնակ Էդուարդ Շարմազանովը: - Մենք գործընթացից դուրս չենք գալիս, այլև սպասում ենք Թուրքիայի իրական պատասխանին` այո՞, թե՞ ոչ, այլ ոչ թե իմիտացիայի»: