ՄԱԿ-ի Բնակչության հիմնադրամը 2010 թվականին հրապարակել է «Համապետական հարցում Հայաստանում կանանց նկատմամբ ընտանեկան բռնության վերաբերյալ 2008-2009» ամփոփագիրը, որտեղ արձանագրվում է, որ «կանանց դեմ բռնությունը սովորական երևույթ է Հայաստանում»: Ըստ հարցման արդյունքների՝ կանանց 61.0%-ը ենթարկվել է վերահսկողական վարքի, 25.0%-ը ենթարկվել է հոգեբանական բռնության/չարաշահման, 8.9%-ը՝ ֆիզիկական բռնության, 3.3%-ը՝ սեռական բռնության: Կանանց 9.5%-ը ենթարկվել է ֆիզիկական կամ սեռական բռնության:

Երբ տասն օր առաջ մի խումբ երիտասարդներ ինքնաբուխ կերպով հավաքվեցին Երևանի Ազատության հրապարակում՝ դեմ արտահայտվելու էլեկտրաէներգիայի սակագնի նախատեսվող բարձրացմանը, ոչ մեկի մտքով չէր կարող անցնել, որ նրանց բողոքի ակցիան բուռն արձագանքի կարժանանա ամբողջ աշխարհում:

Վերջին օրերին Երեւանում ծավալվող իրադարձությունների վերաբերյալ մտահոգություն է հայտնել Ն.Ս.Օ.Տ.Տ.Մեծի Տանն Կիլիկիո կաթողիկոսը`վկայակոչելով Անթիլիասի մամուլի ծառայությունը, հաղորդում է «Արմենպրեսը»:

Փոքրիկ Կարինեն դեռ դպրոց չի հաճախում. նա ամեն օր հստակ ժամանակացույցով դեղահաբեր է խմում, երբեք չի մոռանում դրանց խմելու ժամը: Կարինեն գիտի, թե վիտամիններ է ընդունում, որպեսզի առողջ մեծանա, բայց դրանք վիտամիններ չեն, հակառետրովիրուսային դեղահաբեր են՝ ՄԻԱՎ-ը (մարդու իմունային անբավարարության վիրուսը) օրգանիզմում թուլացնելու համար: Փոքրիկ աղջնակը չգիտի էլ՝ ինչ բան է ՄԻԱՎ-ը, չգիտի էլ, որ այդ դեղահաբերն ամբողջ կյանքում պիտի խմի: Աղջիկը մոր դեղահաբերի խմելու ժամն էլ երբեք չի մոռանում, ամեն օր մորը հիշեցնում է՝ «մամ, վիտամիններդ խմելու ժամն է, հեսա բերեմ՝ խմի»: Կարինեի մայրն էլ է հակառետրովիրուսային հաբեր ընդունում. նա էլ ՄԻԱՎ ունի:

ԱՄՆ դեսպանությունը, Հայաստանում Եվրամիության պատվիրակությունը, Բրիտանական դեսպանությունը, ԵԱՀԿ երևանյան գրասենյակը, Եվրախորհրդի երևանյան  գրասենյակը և Միավորված ազգերի կազմակերպության հայաստանյան գրասենյակը «Կոնգրես» հյուրանոցում տեղի ունեցած Համընդհանուր իրավունքների մրցանակաբաշխության ընթացքում իրենց գնահատանքը հայտնեցին այն անձանց, ովքեր հանդես են գալիս Հայաստանում մարդու իրավունքների, հաշվետու  կառավարման, քաղաքացիական ակտիվության, տեղական ինքնակառավարման ոլորտի բարեփոխումների ու ազատ խոսքի խթանման դիրքերից: Համընդհանուր իրավունքների մրցանակաբաշխությունը մի շարք օտարերկրյա առաքելությունների առաջին համատեղ նախաձեռնությունն էր, որով 2012թ.-ից նշանավորվում են մարդու իրավունքների առաջխաղացման ոլորտում Հայաստանի քաղաքացիական իրավունքների ակտիվիստների, պետական պաշտոնյաների, լրատվամիջոցների և քաղաքացիական հասարակության ներկայացուցիչների ունեցած ներդրումները: Միջոցառմանը մասնակցում էին Հայաստանի Հանրապետության պետական պաշտոնյաներ, օտարերկրյա դիվանագետներ, հասարակական կազմակերպությունների և ԶԼՄ-ների ներկայացուցիչներ:

Գյումրեցի 41-ամյա Գայանե Նիկողոսյանը (ազգանունը փոխված է) միայն վերջին տարիներին է, որ առանց ամուսնու թույլտվության կամ իմացության կարող է տանից դուրս գալ գնումների կամ հյուր գնալ։ Նրա խանդոտ և ավանդապահ ամուսինը ավելի երիտասարդ տարիներին համարել է, որ միայնակ դուրս գալու դեպքում իր գեղեցիկ կնոջը օտար տղամարդիկ կարող էին «այլ աչքով» նայել, հետևաբար Գայանեի շփումը արտաքին աշխարհի հետ եղել է միայն ամուսնու ուղեկցությամբ և ամուսնուն հարմար ժամանակ։

Անդառնալի հոգեկան ցավը, խաբված լինելու բութ զգացողությունը եւ ուշաթափության հասցրած անելանելի վիճակը  ամուսնանալուց մի քանի ամիս անց բաժին հասան 29-ամյա Կարինե Խաչատրյանին (անուն ազգանունը փոխված է), երբ պարզվեց, որ ամուսինը իմանալով իր ՄԻԱՎ ունենալու մասին, վարակել է նաեւ կնոջը:

«է~, ինչե~ր եմ քաշել կիսուրիս ձեռը, ճիշտ չնստեցիր` խփում էր, սիրուն չնայեցիր` խփում էր, աչքին երևում էիր` ուրեմն պարապ ես մնացել, էլի խփում էր, աչքին չէիր երևում` իրան մոռացել ես` խփում էր, ամբողջ օրը խփում էր, իրիկունն էլ ստեր էր պատմում, կռիվ սարքում, որ մարդուս ծեծով օրս մթնի»,- կարճ ընդհատումներով, բայց երկար պատմում է Նազիկ տատն իր կյանքի անիրական թվացող պատմությունները, բայց հիշողություններում չարություն չկա, միայն ցավ ու տառապանք:

Մաթևոսյանական «Աշնան արևի» մի շող էլ 70-ամյա Նազիկ տատն է, որ ինչպես և Աղունը, սկեսրոջ երեսով է տալիս իրեն հասցրած վիրավորանքները, տատն էլ հատ-հատ հիշում է ջահել ժամանակվա գլխովն անցած ու թեթևացնում սիրտը: «Ես ամեն ինչ արեցի, որ իմ հարսն ավելի լավ ապրի, տղաս հանգիստ ու խաղաղ լինի»,- ասում է Նազիկ Առաքելյանը, որ տղային ամուսնացնելուց հետո որոշեց ամուսնու հետ մենակ ապրել, և ո´չ ամուսնու մահը, ո´չ էլ տղայի ու հարսի հորդորները չկարողացան փոխել որոշումը:

Սկեսուր-հարս կռիվը հավերժական պայքար է, ու թեև տարիների ընթացքում փոփոխություններն ու փոխհարաբերությունների տարբերություններն ակնհայտ են, այնուամենայնիվ, խնդիրն այսօր էլ կա` այլ շեշտադրումներով ու զարգացումներով:

«Նախկինում մարդիկ ավելի հանդուրժող էին ընտանեկան հարաբերություններում, որովհետև իրենց դերն ընտանիքում այլ կերպ էին պատկերացնում, իսկ այսօր կինն այլ կերպ է մտածում,- ասում է սոցիոլոգ Զարուհի Օհանջանյանը: - Առաջ նա պատրաստ էր այն ամենին, ինչին բախվում էր, հիմա ժամանակները փոխվել են, կինն ավելի լավ գիտի իր իրավունքները, և երբ դրանք խախտվում են, ավելի շուտ է ըմբոստանում»:

44-ամյա Ալլա Բաբայանը, ում այդպես էլ չէր հաջողվել ամուսնանալ եւ ընտանիք կազմել, շուրջ երկու տարի առաջ որոշեց արմատապես փոխել իր կյանքը եւ արհեստական բեղմնավորման միջոցով երեխա ունենալ:

Թեպետ 2005 թ.-ից Հայաստանի բարձրագույն կրթական համակարգում ընթանում են բոլոնյան բարեփոխումները, այնուամենայնիվ շատերն անգամ հստակ պատկերացում չունեն դրանց մասին: Փորձագետների կարծիքով՝ ռեֆորմների մասին ամբողջական պատկերացում չունեն ոչ միայն ուսանողները, այլև պրոֆեսորադասախոսական կազմը:

Բրիտանական Ջերսի կղզու օֆշորային գոտում գրանցված Lydian International Limited (Լիդիան) ընկերությունը հաղորդագրություն է տարածել այն մասին, որ իրենց մոտ հրաշալի հնարավորություն է առաջացել Ամուլսարի ոսկու հանքավայրի շահագործման համար անհրաժեշտ ներդրումները նվազեցնել 100մլն ԱՄՆ դոլարով։ Պարզվում է, որ այդ հնարավորությունն ընձեռնել է Հայաստանի կառավարությունը, որը շատ է սիրում տարատեսակ նվերներ մատուցել հանքարդյունահանման ոլորտում գործունեություն իրականացնող ընկերություններին։

Չնայած ինտերնետային մամուլի լայն տարածմանը, Հայաստանում լրատվամիջոցների մեծ մասը շարունակում է մնալ անազատ: Նրանք վերահսկվում են իշխանության կամ քաղաքական ուժերի կողմից և շատ հաճախ որդեգրում համապատասխան քաղաքական գիծ: ԶԼՄ-ների նկատմամբ վերհասկողությունն իշխանության համար կարևոր է, քանի որ այն հանդիսանում է քաղաքական ղեկավարության հենասյուներից մեկը:

Հայաստանում ամեն 7-րդ ընտանիք չի կարողանում երեխա ունենալ: Այս մասին է վկայում ՄԱԿ-ի Բնակչության հիմնադրամի, ՀՀ առողջապահության նախարարության եւ այլ կառույցների կողմից համատեղ կատարված «Անպտուղ ամուսնության տարածվածության եւ պատճառագիտության կլինիկահամաճարակաբանական ուսումնասիրություն»-ը: Ըստ հետազոտության` հայ կանանց մոտ 16.8 տոկոսը տառապում է անպտղությամբ:

Մասնագետները շարունակում են արտահայտել իրենց մտահոգությունները կապված Ամուլսարի ոսկու հանքավայրի շահագործման ծրագրի հետ։ Ստորեւ ներկայացնում անկախ փորձագետ Սեյրան Մինասյանի մասնագիտական կարծիքը:

Համահայկական բնապահպանական ճակատը (ՀԲՃ) պաշտոնական գրավոր հարցում էր ուղարկել ՀՀ էներգետիկայի և բնական պաշարների նախարար Երվանդ Զախարյանին, որով պահանջել էր տեղադրել նախարարության պաշտոնական կայքում կամ տրամադրել մեզ ընդերքօգտագործման ոլորտին առնչվող որոշ տեղեկություններ: Մասնավորապես մեզ հետաքրքրում էր Հայաստանի հիմնական մետաղական հանքավայրերից 2002-2014թթ. ընթացքում արդյունահանված հանքաքարի, մետաղների և ուղեկից բաղադրիչների մարված պաշարների ծավալները տարեկան կտրվածքով, ինչպես նաև նույն ժամանակահատվածում նախարարության կողմից այդ հանքավայրերը շահագործող ընկերություններում անցկացված ստուգումների արդյունքները:

Վերջերս մենք անդրադարձել էինք Գավառի Գանձակ գյուղում ապրող մի ընտանիքի պատմությանը: Երիտասարդ կինը մեզ հետ զրույցում պնդում էր, թե ինչպես է 13 տարի շարունակ հոգեբանական եւ ֆիզիկական բռնության ենթարկվել ամուսնու եւ նրա ընտանիքի անդամների կողմից, ցույց էր տալիս լուսանկարները, որտեղ երեւում էին նախկինում տեղի ունեցած բռնության թարմ հետքերը: