«Մեդիալաբի» հարցերին պատասխանում է դերասան, ՀՀ ժողովրդական արտիստ Հրանտ Թոխատյանը
– Պարո՛ն Թոխատյան, դուք «Դիմադրություն» շարժմանն աջակցող մտավորականների շարքում եք և դեմ եք իշխանություններին: Խնդրում եմ, եթե հնարավոր է, համառոտ ներկայացրեք՝ ինչո՞ւ:
– Բանն այն է, որ ես շատ եմ սիրում իմ երկիրը, շատ եմ սիրում իմ քաղաքը: Երբ ասում եմ՝ իմ երկիրը, բնականաբար, նկատի ունեմ նաև Արցախը: Բայց այն, ինչ այսօր կատարվում է Արցախի հետ, ինձ չի բավարարում ընդհանրապես, որովհետև մենք այդպիսով մեր երկրի մի մեծ մասը կորցնում ենք:
Ինչու ոչ, անհանգստություն են առաջացնում անկլավների հարցի մասին քննարկումները, որոնք առնչվում են արդեն բուն Հայաստանի Հանրապետության տարածքին: Զգում եմ, որ ոչինչ չի արվում նրա համար, որ ինչ-որ կերպ այդ հարցը լուծում ստանա: Համարյա չի արվում, որովհետև որքան լսում եմ հակառակ կողմից թշնամական ելույթները, որոնց որևէ պատասխան չի ստացվում մեր կողմից: Ու դա նորություն չէ: Դա սխալ արտաքին քաղաքականության հետևանք է: Այնպես չէ, որ ես առանձնապես մեծ գիտելիքներ ունեմ արտաքին քաղաքականության հարցերում, բայց ես խոսում եմ այն բանի մասին, որը յուրաքանչյուրն իր կաշվի վրա զգում է՝ ապրելով մեր երկրում:
Բացի այդ, մեր կառավարությունը ոչ պրոֆեսիոնալ մոտեցում է ցուցաբերում տարբեր բնագավառներում. ունեմ ծանոթներ, որոնք իրենց ոլորտների վերաբերյալ խոսելիս մշտապես դժգոհում են ոչ պրոֆեսիոնալ գործունեությունից:
– Վարչապետը, իշխող ուժի տարբեր ներկայացուցիչները բազմիցս հայտարարում են, որ Արցախի ժողովրդի ինքնորոշման ու անվտանգության հարցը կարևոր է իրենց համար: Դա նույնպե՞ս չի գոհացնում ձեզ: Բանակցությունների նախկին մասնակիցներն էլ կարծես կարևոր էին համարում այդ սկզբունքները:
– Քանի որ ես դիվանագետ չեմ, ապա սիրողական, իմ գիտելիքների մակարդակում կարող եմ խոսել: Այնպես չէ, որ անցյալ իշխանությունների արածները լավն էին ու այսօրվա իշխանություններինը՝ շատ վատ: Բայց գոնե կար հայրենիքն ամբողջությամբ, ու ընթանում էին բանակցություններ, և դրա արդյունքն այն էր, որ գոնե հայրենիքի սահմաններից սանտիմետրեր չէինք կորցնում:
Այսօր մենք միանգամից եկանք հասանք այդ ջրբաժանին. մենք փաստորեն կորցնում ենք երկիրը:
– Հիմա դուք «Դիմադրության» շարժման անդամների հետ շարքերում եք…
– Ո՛չ, ես անդամների թվում չեմ: Ինձ պետք չի: Ես ոչ ղեկավարում եմ այդ շարժումը, ոչ բան, ուղղակի ես տեսնում եմ հրապարակում մարդիկ, որոնք նույնպես ունեն մտահոգություն, ինչպիսին ես:
– Ուզում էի հարցնել՝ ի՞նչ սպասումներ ունեք, մեկ ամսից ավելի է՝ շարունակվում է պայքարը, սակայն հանգուցալուծում այդպես էլ չենք տեսնում: Դուք ի՞նչ հույսեր ունեք:
– Հույս միշտ պետք է լինի, բայց այդ շարժումից սպասելիքները այսօրվա օրով այնքան շատ չեն, որովհետև այնտեղ էլ երևի արվում են բաներ, որոնք, չգիտեմ, որոշակի բանի դեռ չեն բերում:
– Նկատի ունեք՝ առաջնորդների միջև տարաձայնություննե՞ր, հավակնություննե՞ր…
– Չգիտեմ, ես առաջնորդների հետ չեմ շփվում, որ իմանամ՝ որքանով ունեն կամ չունեն տարաձայնություններ: Ես կարծում եմ՝ շարժման որոշ առաջնորդներ փորձում են անընդհատ մարդկանց աչքը մտցնել նախկին նախագահներին, բայց ես նրանց կողմից առանձնապես ակտիվություն չեմ տեսնում:
Ես կարծում եմ, որ նման շարժումներում կուսակցականություն չպետք է լինի: Մի օր պետք է հասկանալ, որ կուսակցական շարժումը չէ, որ պետք է բան փոխի մեր երկրում: Երբեմն պրոֆեսիոնալներ են պետք շարժումն առաջ տանելու համար:
Ես սպասում եմ, որ մեր երկիրը, ի վերջո, փորձի ղեկավարել մարդ, որը սիրում է էս երկիրը: Մենք մինչև հիմա 30 տարի առաջնորդվել ենք նեղ կուսակցական շահերով: Դա ոչնչի չբերեց: Բերեց հասցրեց այսօրվա օրվան:
– Բայց փաստ է, որ այս շարժման առաջնորդությունը ստանձնել են կուսակցականներ:
– Դե, օրինակ՝ պայքարողներից է Ավետիք Չալաբյանը, որը պրոֆեսիոնալ է, ու նրա գիտելիքների և երկիրը սիրելու վրա էլ կասկած չունեմ:
Մեզ պետք են երկիրը սիրող, պրոֆեսիոնալ մարդիկ, որ ոչ թե առաջ տանես քո կուսակցությունը, այլ քո գաղափարը երկրի զարգացման մասին: Իսկ այնտեղ կան երիտասարդ, շատ լավ, խելացի ու կարող ուժեր:
– Ճի՞շտ հասկացա ձեր խոսքից, որ Հայաստանի նախկին նախագահները փոքր-ինչ խանգարում են շարժման առաջընթացին, կամ էսպես ասեմ՝ գուցե իրենք չէ, բայց նրանց հեղինակությունը, անունը խանգարում են:
– Ես այսպես կասեի՝ ոչ թե իրենք են խանգարում, այլ իրենցով են խանգարում: Այսինքն՝ շահարկում են նախկին նախագահների անունները: Փոքր ժամանակ ո՞նց էին մարդկանց երեխաներին բոբոներով վախեցնում, ա՛յ էդպես փորձում են իրենց կողմից ձևավորված այդ բոբոների կերպարով մարդկանց վախեցնել:
– Բայց նրանք այդքան էլ բոբո չեն…
– Հիմա դուք այնպիսի հարց եք տալիս, որ պետք է ժամերով պատասխանեմ՝ ամեն մեկի բոբոյությունն ու չբոբոյությունը օրինակ բերելով: Այսօր, համենայնդեպս, ես նրանց չեմ տեսնում առաջնագծում, նրանց ելույթներ չեմ լսում, չկան, չեն ունենում:
– Շատ լավ: Ձեր կարծիքով՝ ինչո՞ւ է պարբերաբար երկիրը այսպես կոչված փրկելու անհրաժեշտություն առաջանում, մենք նման իրավիճակ ունեինք 2018-ին, 2021-ին, երբ ընտրությունները դարձան լուծում, ու որոշակի դադարից հետո հիմա էլ նման իրավիճակ է առաջացել:
– Ինչո՞ւ եք 2018-ից օրինակը բերում: 1996-ից նման իրավիճակ է երկրում: Մինչև չհասկանանք այս ամենի արմատները, մենք չենք կարող առաջ գնալ, որովհետև սա նրա արդյունքն է: Այս ամենը նախկին պրոցեսների արդյունքն է: Եթե ինչ-որ մարդիկ փորձեն հարցեր լուծել իրենց փառասիրության, փողի ու ինչ-ինչ հարցերի շրջանակում, մենք էլի առաջ չենք գնա: Ու եթե մենք ձեզ հետ խոսենք 10 տարի հետո, էլի նույն խոսակցությունն ենք վարելու:
Մեր մոտեցումը մեր երկրին եթե չփոխենք… դու հրապարակում, ոչ միայն այսօր, 2018-ին էլ, տեսնում ես մարդկանց, որոնք գալիս են ամենամաքուր մտքերով, ամենապարզ մոտեցումներով, որպեսզի երկրում լինի փոփոխություն, ու դու կարողանաս հանգիստ զբաղվել քո գործով:
Գիտե՞ք՝ հիմա ինձ դժվար որևէ մեկը կարողանա մեղադրել, թե ես գնում եմ այնտեղ որևէ պաշտոնի, որևէ առաջխաղացման կամ ինչ-որ բան վաստակելու համար: Ինձ դա պետք չի: Փառք Աստծո, ես իմ կյանքով, իմ գործունեությամբ հանգիստ կարողանում եմ վաստակել այնքան, որքան ինձ պետք է, ու ապրել: Մեզ մոտ հիմա իրականությունն այնպիսին է, որ մտածում են, եթե ինչի հասել ես, ուրեմն ինչ-որ մեկի կցորդն ես եղել: Ես հիմա նման խոսակցություններին ուշադրություն չեմ դարձնում:
Փորձում եմ օգնել, որ լինեն պայմաններ, որպեսզի վաղը իմ և քո երեխաները կարողանան աշխատել հանգիստ, ապրել հանգիստ, լինի պրոֆեսիոնալ մոտեցում տարբեր ոլորտներում: Դա է մարդկանց ուզածը, որ այսօր իջնում են հրապարակ, այլ ոչ թե այս կամ այն լիդերին տեսնելու: Ի վերջո, մարդիկ չեն կարողանում ոչ մի կերպ հասկանալ, որ լիդեր կոչվածը մեր երկրում չի հայտնվում, չի հայտնվել ու հայտնի չէ՝ երբ կհայտնվի:
Ես որևէ բարոյական իրավունք չունեմ մեղադրելու որևէ մեկին, որ այսօր իջնում է հրապարակ:
Հասմիկ Համբարձումյան
MediaLab.am
