Ռոբերտ Քոչարյանի գրասենյակի ղեկավար Վիկտոր Սողոմոնյանը հուլիսի 29-ին տեղի ունեցած ասուլիսում հայտարարեց, որ Առաջին ատյանի ընդհանուր իրավասության դատավոր Դավիթ Գրիգորյանի լիազորությունները դադարեցվել են այն բանից հետո, երբ իրենց թիմը գրավի միջնորդություն է ներկայացրել դատարան:
«Դուք գիտեք, որ երեկ կասեցվել են դատավորի լիազորությունները այն բանից հետո, երբ ինչ-որ մի քրեական գործով նորից վարույթ է սկսել իրականացվել իր նկատմամբ, ճիշտ այն օրվանից մեկ օր հետո, երբ մեր փաստաբանները դիմել են գրավ կիրառելու միջնորդությամբ»,- հայտարարել է Սողոմոնյանը։
Սակայն Fip.a-ը պարզեց, որ Դավիթ Գրիգորյանի լիազորությունները կասեցվել ենհուլիսի 27-ին՝ պաշտոնեական կեղծիք կատարելու դեպքի առթիվ հարուցված քրեական գործով՝ քաղաքացու ներկայացրած հաղորդման հիման վրա, իսկ Ռոբերտ Քոչարյանի պաշտպանական թիմի միջնորդությունը՝ երկրորդ նախագահին գրավի դիմաց ազատ արձակելու մասին, ներկայացվել է հուլիսի 8-ին։ Այսինքն՝ Գրիգորյանի լիազորությունները կասեցվել են ոչ թե պաշտպանական թիմի կողմից գրավի միջնորդություն ներկայացնելու հաջորդ օրը, այլ առնվազն 19 օր հետո։
Ռոբերտ Քոչարյանին կալանավորելու հիմքերի և քրեական գործի մասին
Վիկտոր Սողոմոնյանն ասուլիսի սկզբում անդրադառնում է մեկ տարի առաջ Ռոբերտ Քոչարյանին կալանավորելուց հետո իրենց թիմի հրավիրած ասուլիսին և արված հայտարարություններին։ Նա վերահաստատում է մեկ տարի առաջ իրենց թիմի դիրքորոշումը․ «Քրեական գործը, որը սարքվել է Քոչարյանի դեմ, ապօրինի է, նրա կալանքը ևս ապօրինի է, և տեղի ունեցողը որևէ կապ չունի Մարտի 1-ի զոհերի սպանությունների բացահայտման հետ, այսօր ևս կրկնում եմ նույն նախադասությունը»։ Ասուլիսի ընթացքում Սողոմոնյանը մանրամասնում է, որ մեղադրանքը, որն առաջադրվել է Ռոբերտ Քոչարյանին, կատարման պահին հանցագործություն չի հանդիսացել, և ավելին՝ «դատարանը կալանավորել է Ռոբերտ Քոչարյանին՝ անտեսելով անձեռնմխելիությունը և կալանավորման մյուս պայմանների բացակայությունը»։
Մեկ տարի առաջ Fip.am-ն անդրադարձել էր Վիկտոր Սողոմոնյանի՝ վերը նշած ասուլիսին և վեր հանել Ռոբերտ Քոչարյանի պաշտպանական թիմի կողմից արված մանիպուլյացիաները։
Ինչ վերաբերում է Քոչարյանին մեղսագրվող արարքին և անձեռնմխելիության հոդվածին, ապա մենք պարզաբանել էինք, որ նախագահի անձեռնմխելիությունը անսահմանափակ չէ, և 2008 թվականին գործող Սահմանադրության 56.1 հոդվածի (նախագահի անձեռնմխելիության մասին) համար նախատեսված մեկնաբանություններում հստակ սահմանվում է, որ նախագահի անձեռնմխելիությունը չի նշանակում նրա քաղաքական սահմանադրական պատասխանատվության բացակայություն։ Օրենքը հստակ սահմանում է, որ իր կարգավիճակի հետ չկապված գործողությունների համար հանրապետության նախագահը կարող է պատասխանատվության ենթարկվել լիազորությունների ավարտից հետո:
Ինչ վերաբերում է այն պնդմանը, որ տեղի ունեցող գործընթացներն ուղղված չեն Մարտի 1-ի 10 զոհերի սպանությունների բացահայտմանը, հիշեցնենք ՀՔԾ տարածած հայտարարությունը՝ Ռոբերտ Քոչարյանին մեղադրանք առաջադրելու հետ կապված։ Այս հայտարարությունում հստակ նշվում է, որ հարուցված քրեական գործը վերաբերում է Սահմանադրական կարգը տապալելուն, Զինված ուժերը ներքաղաքական իրադարձություններին խառնելուն, և որևէ խոսք չկա Մարտի 1-ի տասը զոհերի մեղավորներին բացահայտելու մասին։
Ուշագրավ է, որ այս թեմայի մասին խոսելիս Սողոմոնյանը նշում է, որ Զինված ուժերի օգտագործումն օրինական է եղել։ «ԶՈՒ օգտագործումը բացարձակ օրինական է եղել, և դա մեկ անգամ չէ, որ ապացուցվել է և՛ հրապարակային դատավարության, և՛ տարբեր բանավեճերի ընթացքում: Այլ հարց է, որ մեղադրական կողմը դեռ շարունակում է համառել: Սակայն նույնիսկ եթե ենթադրենք, որ նա Զինված ուժերը օգտագործել է ոչ օրինական կերպով, ապա որևէ օրենք չի մատնանշում, որ դա նշանակում է Սահմանադրական կարգի տապալում ․․․»։
Այստեղ պետք է նշենք, որ Վիկտոր Սողոմոնյանը մանիպուլացնում է, քանի որ սահմանադրական կարգ տապալելը Քրեական օրենսգրքով սահմանված հանցագործություն է (ՀՀ ՔՕ Հոդված 300.1), իսկ Զինված ուժերը քաղաքական նպատակներով չօգտագործելը՝ Սահմանադրությամբ ամրագրված նորմ։
Սահմանադրությամբ ասվում է, որ Զինված ուժերը չպետք է խառնվեն քաղաքական իրադարձություններին․ «Հայաստանի Հանրապետության զինված ուժերն ապահովում են ՀՀ անվտանգությունը, պաշտպանությունը և տարածքային ամբողջականությունը, նրա սահմանների անձեռնմխելիությունը։ Զինված ուժերը քաղաքական հարցերում պահպանում են չեզոքություն և գտնվում են քաղաքացիական վերահսկողության ներքո»(2005 թվականի Սահմանադրություն․ Հոդված՝ 8․2)
Ռոբերտ Քոչարյանին առաջադրված մեղադրանքում նշվում է, որ նախագահի կողմից սահմանադրական կարգի՝ բռնությամբ տապալումը արտահայտվել է Զինված ուժերի քաղաքական չեզոքությունը խախտելու և այն խաղաղ ցուցարարների դեմ օգտագործելու միջոցով։
Բացատրենք, թե ինչպես է դա տեղի ունեցել․
2005 թվականի Սահմանադրության 2-րդ հոդվածի 2-րդ պարբերությունում նշվում է, որ «իշխանության յուրացումը որևէ կազմակերպության կամ անհատի կողմից հանցագործություն է»։ 2008 թվականի մարտի 1-ի դեպքերի ժամանակ Ռոբերտ Քոչարյանը փաստացի իրականացրել է Զինված ուժերի հակասահմանադրական կառավարում՝ ԶՈՒ-ն ներքաշելով ներքաղաքական իրադարձություններում և այն դուրս բերելով խաղաղ ցուցարարների դեմ։ Ըստ այդմ՝ Ռոբերտ Քոչարյանը Զինված ուժերի այդ կառավարմամբ խախտել է Սահմանադրության անփոփոխ՝ 2-րդ հոդվածը և իրականացրել Զինված ուժերի կառավարման յուրացում։ Այդպիսով՝ կատարել է Սահմանադրությամբ ամրագրված հանցագործություն։
Հավելենք նաև, որ ՀՔԾ-ն իր տարածած հաղորդագրությունում բացատրում է, թե ինչ գործընթացով է ԶՈՒ-ն խառնվել քաղաքական իրադարձություններին։ Մեջբերենք այդ հաղորդագրության համապատասխան հատվածը․ «․․․ՀՀ պաշտպանության նախարար Միքայել Հարությունյանը 2008 թվականի փետրվարի 23-ին ստորագրել է հույժ գաղտնի թիվ 0038 ակնհայտ ապօրինի հրամանը «ՀՀ գերագույն գլխավոր հրամանատարի կողմից առաջադրված խնդիրների կատարման վերաբերյալ», որում խաղաղ ցուցարարները բնորոշվել են որպես «ՀՀ նախագահական ընտրությունների արդյունքները չընդունող, իրավիճակը ապակայունացնող քաղաքական ուժեր», և «երկրի բնականոն զարգացումը» ապահովելու նպատակով ՀՀ զինված ուժերի ողջ անձնակազմը տեղափոխվել է զորանոցային վիճակի: Ստեղծվել են սպայական խմբեր, որոնց զինել են տաբելային զենքերով․․․»:
Ռոբերտ Քոչարյանի քրեական գործն ու Ղարաբաղի հետ կապը
Սողոմոնյանը մի քանի պնդումներ է անում արցախյան հակամարտության բանակցությունների մասին։ Մասնավորապես, առաջին նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանին մեղադրում է Ղարաբաղը Ադրբեջանին զիջելու մեջ։ «…Տեր-Պետրոսյանն իր «Խաղաղություն, թե՞ պատերազմ» հայտնի հոդվածով էր հանդես եկել և, ըստ էության, համոզում էր, որ մինչև Ղարաբաղը չտանք, լավ չենք ապրի»,- հայտարարել է Սողոմոնյանը։ Նշված հոդվածում, որը հրապարակվել է 1997 թ. նոյեմբերին, Տեր-Պետրոսյանը ոչ թե համոզում էր, որ պետք է Ղարաբաղը «տրվի» Ադրբեջանին, այլ առաջարկում էր «փուլային» տարբերակը, որով ենթադրվում էր Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակի հստակեցումից հետո «ազատագրված» կամ «գրավյալ» տարածքների վերադարձ Ադրբեջանին և ոչ թե Ղարաբաղի հանձնում։
Սողոմոնյանը նաև պնդում է. «Վերջում, երբ որ ինքը (Քոչարյանը-խմբ.) հեռացել է նախագահի պաշտոնից, մենք ունեցել ենք մի փաստաթուղթ, խոսքը Մադրիդյան փաստաթղթի մասին է, որին Երևանը մինչև վերջ համաձայն չի եղել, ասել է, որ մեծ վերապահումներ ունի այդ փաստաթղթի վերաբերյալ։ Այնուամենայնիվ, այդ փաստաթղթում ամրագրված է, որ Լեռնային Ղարաբաղի ապագան որոշվելու է իր բնակչության ազատ կամաարտահայտման միջոցով, որի արդյունքները մենք կարող ենք ենթադրել»։
Իրականում, սակայն, Մադրիդյան սկզբունքներով նախատեսվում էր «հայկական վերահսկողության տակ գտնվող Լեռնային Ղարաբաղին հարակից ադրբեջանական բոլոր տարածքներն» Ադրբեջանին վերադարձնելը։ Իսկ Սողոմոնյանի վկայակոչած «ազատ կամաարտահայտման միջոցով ապագան որոշելը» վերաբերում է միայն ԼՂԻՄ-ի 1988-ի սահմաններին, այն էլ՝ 1988-ի ազգային համամասնությամբ։ Այսինքն, հանրաքվե պետք է անցկացվեր մոտավորապես 40,000 ադրբեջանցիների՝ Լեռնային Ղարաբաղ վերադարձից հետո։ Անհասկանալի է, թե ինչու է Սողոմոնյանը Մադրիդյան փաստաթուղթը ներկայացնում որպես ձեռքբերում, իսկ Տեր-Պետրոսյանի փուլային տարբերակը՝ որպես «Ղարաբաղի հանձնում»։
Այսպիսով, Ռոբերտ Քոչարյանի գրասենյակի ղեկավար Վիկտոր Սողոմոնյանը լրագրողների հետ հանդիպմանը խեղաթյուրել է փաստերը։
Կարինե Կիրակոսյան
