Հարցազրույց Սեյսմիկ պաշտպանության հյուսիսային բաժանմունքի տնօրենի խորհրդական Սերգեյ Նազարեթյանի հետ
Պարոն Նազարեթյան, Հայաստանի տարածքում գրանցված ցնցումների եւ դրանից հետո,
հատկապես աղետի գոտու բնակիչների խուճապի հետ կապված ի՞նչ կասեք, տեղի՞ն էր այդ խուճապը:
-Վանաձորում, գիշերը մարդիկ 5 բալանոց ցնցում էին զգացել, պարզ է` վախեցել էին: 5 բալը այն է, որ բոլորը քնից արթնանում են: Առավոտյան մեկը-մյուսին պատմելով, լուրեր էր տարածվել, թե նորն է սպասվում, նույնիսկ ժամ էին նշում, դա էլ պատճառ էր հանդիսացել խուճապի: Վանաձորում հիվանդանոցներից` հիվանդներին, մանկապարտեզներից` երեխեքին հանել էին, բազմաբնակարան շենքերից ժողովուրդը դուրս էր եկել, բայց ոչ ամբողջ քաղաքը: Սպիտակում էլ կար խուճապ` բայց այդ աստիճանի չէր: Մենք 3 խումբ կազմեցինք, մեկը գնաց Վանաձոր, մեկը Սպիտակ, մյուսը մնաց Գյումրիում, որովհետեւ տեսանք, որ Գյումրիում էլ սկսվել այդ նույն պրոցեսը: Մենք մարդկանց հետ խոսեցինք, ասացինք, որ վտանգ չկա, մենք հետեւում ենք իրավիճակին: 1-2 հիմնավոր բան ես ինքս ասացի, որոնցով, ուժեղ երկրաշարժի մասին խոսել` անիմաստ է:
–Իսկ հնարավոր ցնցումների կանխատեսման հավանականությունը որքա՞ն է:
-Հնարավոր են թույլ ցնցումներ: Գիշերվա 5 բալանոց ցնցումից հետո 11 հատ փոքր ցնցում եղել էր: Դա էլ նշան է այն բանի, որ մարում է գնում: Հիմնական բացատրությունը, որ ուժեղ երկրաշարժի հիմքեր չկան` սա է: Նախ մենք չափում ենք գեոֆիզիկական, հիդրոդինամիկական, ռադոնային դաշտերը` այստեղ ոչ մի անոմալիա չունենք: Մեր մյուս 40 կայաններով եւ ակնհայտ անոմալիաներ` չունենք, իսկ կանխատեսելու համար` դրանք պետք է լինեն: 1988-ի Սպիտակի երկրաշարժը 10 բալ էր: Օրինաչափություն կա, որ 10 բալանոց երկրաշարժից հետո 40-50 տարի անընդհատ հետցնցումներ լինում են:
–Կարելի է ասել, որ սրանք հետցնցումնե՞ր են:
-Հետցնցումները օջախին բնորոշ գործընթացներ են: Սա էլ այն 14 հազար հետցնցումների շարքին է պատկանում: 1988-ի դեկտեմբերի 7-ից հետո մոտ 14.000 հետցնցում է եղել: Այդ շարքը դեռ շարունակվելու է: Մոտ 15-20 տարի էդպիսի թույլ ցնցումներ դեռ լինելու են:
–Ասվում է, որ այս տեսակ ցնցումները թուլացնում են լարվածությունն ընդերքում,այս մասով ի՞նչ կասեք:
-Քանի որ գործող օջախ է, դա իսկապես այդպես է: Եթե գործող օջախ չլիներ` դա ուրիշ, այդ թույլ ցնցումներով մեծ էներգիա չի անջատվում: Դա նեղ մասնագիտական հարց է, կանգ առնենք այն մասի վրա, որ անջատվում է կուտակված լարվածությունը:
–Պ.Նազարեթյան, իսկ հնարավոր է՞ ուժեղ ցնցումը կանխատեսել եւ ժամ ասել,ինչպես այսօր էր ասվում:
-Դա հաստատ սուտ կլինի, որովհետեւ գիտությունը, աշխարհում եւ ոչ մի տեղ, այդ հարցին այդպես չի մոտենում: Եթե մի քանի օրվա ճշտությամբ ժամը կարողանան ասել` էլի մեծ բան է: Տեղը մոտավորապես պետք է գիտենան, եթե թույլ ցնցում եղել է` ուրեմն հաջորդ հավանական ցնցումը պետք է լինի տվյալ տեղում:
Զրուցեց Սոնա Առաքելյանը
