Քաղաքական մեկնաբան Հակոբ Բադալյանը ֆեյսբուքյան իր էջում գրում է․
«Իմ կարծքով ասուլիսի երկու առանցքային շերտ, որոնց կանդրադառնամ երկու առանձին գրառումներով՝ շատ երկար չստացվելու համար: Դա չի նշանակում, որ այլ շոշափված հարցերը կարեւոր չէին, բայց խորքային, հիմնարար առումով հայկական պետականության համար իմ սուբյեկտիվ գնահատմամբ կարեւոր են երկուսը.
Մեկը 44-օրյա պատերազմից առաջ հանրությանն իրավիճակի բարդության եւ ըստ էության վտանգավոր փակուղայնության մասին ամբողջական տեղեկություն տալն էր: Ընդ որում, այդ հարցում քննադատությունն ու մեղադրանքները հաճախ են՝ ինչու՞ Փաշինյանը չեկավ ու ասեց, որ պետք է կարգավորել խնդիրը, այլապես կլինի ծանր պատերազմ:
Ամբողջ հարցն այն է, որ այստեղ Հայաստանը մշտապես եղել է ծանրագույն եւ խորքային փակուղում: Եթե փորձեմ համառոտ, ապա խնդիրն այն է, որ կարգավորման այս կամ այն տարբերակի շուրջ Հայաստանի համաձայնությունը մեղմ ասած քիչ է այն իրականություն դարձնելու համար: Ու բանը միայն այն չէ, որ Ադրբեջանը զգալով ժամանակի, նավթի ու գազի առավելությունը մերժում էր ու կոշտացնում իր դիրքը անընդհատ:
Ավելի խորքային խնդիրն այն է, որ հայ-ադրբեջանական հակամարտությունը երկու ժողովրդի կամ պետության հակամարտություն չէ լոկ՝ իսկ միջնորդներն էլ հաշտեցման ձգտող բարեգործներ: Սա աշխարհաքաղաքական նշանակության ազդեցության պայքարի առիթ է, եւ խոշոր հաշվով այդ նկատառումներով առաջացած հակամարտություն, եւ այդ նկատառումներով է գծվել նաեւ առաջին պատերազմի ստատուս-քվոն:
Հետեւաբար, երբ կա խոշոր 5-6 կենտրոնների միջեւ պայքարը այս հակամարտության վրա, որը ավելի խոշոր պայքարի ենթակա գործընթաց է, միայն Հայաստանի համաձայն լինել-չլինելը չի խաղում էական դեր: Եվ սա անցնող քառորդդարյա կարգավորման պրոցեսում ըստ էության պրակտիկայով հաստատված իրողություն է:
Ահա այս իրավիճակում լուծումը ըստ էության քո տիրույթից դուրս է, քեզ մնում է միայն ամեն ինչ անել առավել վատթար լուծման պարտադրումից խուսափելու կամ պարտադրվող պատերազմի առավելագույնս պատրաստ լինելու համար:
Եթե որեւէ լուծում կամ տարբերակ չունի իրապես լինելու աշխարհաքաղաքական բավարար հենք (անկախ մեզ համար շահեկան կամ ոչ շահեկան լինելու հանգամանքից) , բայց Հայաստանի որեւէ իշխանություն գալիս ու ասում է, որ սրանից լավ լուծում երբեք չենք ստանալու, դրանով ուղղակի ստեղծվում է Ադրբեջանի դիրքորոշումը էլ ավելի կոշտացնելու հիմք, ոչ թե լուծումը մոտեցնելու հնարավորություն:
Չկասկածեք, օրինակ առաջին նախագահ Տեր-Պետրոսյանը կմնար ու կիրականացներ լուծման իր տարբերակը, եթե լիներ հարցի լուծման աշխարհաքաղաքական բավարար միջավայր: Նրան առնվազն կօգնեին մնալ ու իրականացնել այդ լուծումը: Այստեղ է, այդ «փակուղին» է Հայաստանի գլխավոր խնդիրը, այդ թվում առ այսօր՝ անգամ 44-օրյա պատերազմից հետո: Այդ խնդրի ծանրությունը նվազեցնելու միջոց կարող է լինել ներքին քաղաքական էլիտաների առկայությունը, որոնք ի վիճակի կլինեն գալ առանցքային հարցերում քաղաքական, կուսակցական, խմբային, անձնական շահը պետականին ստորադասելու շուրջ համաձանության, բայց չկան այդ էլիտաները, չեն եղել:
Դրա համար էլ օրինակ Սերժ Սարգսյանը 2016-ի ապրիլյան քառօրյայից հետո հրապարակային դաշտում իրականացնում է հաղթանակի տեղեկատվական արշավ, իսկ Արցախում ռազմա-քաղաքական խմբերին հայտնում, որ լայն պատերազմի դեպքում կա Ստեփանակերտն էլ կորցնելու վտանգ: Որովհետեւ նրանից լավ որեւէ մեկը թերեւս չէր պատկերացնում, որ պատերազմը լինելու է ոչ թե Ադրբեջանի, այլ ռուսական քաղաքականության, թուրքական հավակնությունների, իսրայելական նկրտումների, եվրաատլանտյան անտարբերության դեմ:
Էսպիսի դեպքերում սովորաբար հուսահատ հարցեր են առաջանում՝ լավ, միթե՞ մեզանից ոչինչ կախված չէ: Կախված է եւ կախված է շատ բան, բայց իհարկե մոլորություն է մտածել, թե մեզանից կախված է ամեն ինչ: Եվ սա հուսահատության հասնելու պատճառ չէ, աշխարհում չկա պետություն, որտեղ նպատակների եւ խնդիրների լուծման առումով ամեն ինչ կախված է իրենից: Ավելին, հենց դա ռացիոնալ կերպով գիտակցելով է, որ հնարավոր է հասնել այդ խնդիրների լուծման արդյունավետության հնարավորինս մեծ աստիճանի՝ աշխատելով նաեւ հենց այն սուբյեկտների հետ՝ անկախ համակրանք-հակակրանքից, որոնցից է նաեւ կախված մեզ համար էական հարցերի ու խնդիրների լուծումը»:
