Հոկտեմբերի 10-ը հոգեկան առողջության միջազգային օրն է։
Հոգեբուժական հաստատություններում հասարակական դիտորդական խումբը, որի անդամ է նաև ՀՔԱ Վանաձորի գրասենյակը, օրերս, օրվան ընդառաջ, ասուլիս ունեցավ և ներկայացրեց ՀՀ հոգեբուժական հաստատությունների վիճակը՝ նոր կորոնավիրուսային վարակի պայմաններում։
Մամուլի ասուլիսի ընթացքում ներկայացվեց նաև հոգեբուժական հաստատությունների՝ COVID-19-ին դիմակայելու հետ կապված խնդիրները և սոմատիկ (մարմնական, ֆիզիկական) հիվանդությունների վերահսկման ու կանխարգելման վիճակը։ Հիմքում COVID-19 Solidarity Programme 2020-2022 (Covid-19 հետևանքների չեզոքացման ծրագիր 2020-2022 թթ․) ծրագրի շրջանակում խմբի մշտադիտարկումների արդյունքներն ամփոփող զեկույցն է։
Ծրագրի նպատակն է աջակցել քաղաքացիական հասարակության կազմակերպություններին՝ արձագանքելու տարածաշրջանում COVID-19 համավարակի անմիջական և երկարաժամկետ հետևանքներին: Ծրագիրը հանդիսանում է մի մասն այն գործողությունների, որոնք իրականացվում են Նիդերլանդների Հելսինկյան կոմիտեի (Հոգեբուժության գլոբալ նախաձեռնության ֆեդերացիայի հետ համագործակցությամբ), «Մարդը կարիքի մեջ» կազմակերպության և AFEW International-ի կողմից համատեղ:
Ուսումնասիրության նպատակն է գնահատել հոգեբուժական հաստատություններում անձանց սոմատիկ հիվանդությունների բուժսպասարկման վիճակը համավարակի պայմաններում` հիմնվելով իրականացված այցերի և հավաքագրված տվյալների վերլուծության վրա։ Մասնավորապես, ուսումնասիրությամբ ներկայացվում է, թե ինչպիսի կարգավորումներ գոյություն ունեն, արդյոք դրանք պատշաճ գործում ու պահպանվում են, հիմնական խոչընդոտները, որոնց բախվում են բուժում և խնամք ստացող անձինք ու հաստատությունները, ներկայացվում են ոլորտը բարելավելուն և կանոնակարգելուն ուղղված առաջարկություններ՝ վերհանելով լավագույն փորձը, առկա բացերն ու խնդիրները։
Ուսումնասիրությունն անդրադառնում է Հայաստանի 7 հոգեբուժական հաստատություններում COVID-19 համավարակի պայմաններում դիմելիության, ստացիոնար բուժման հասանելիության, համավարակին դիմակայելու պատրաստվածության հարցերին, ինչպես նաև՝ բուժում ու խնամք ստացող չափահաս անձանց սոմատիկ (մարմնական, ֆիզիկական) հիվանդությունների վերահսկմանը և կանխարգելմանը։
Ուսումնասիրության շրջանակում կատարվել է օրենսդրության վերլուծություն, հարցազրույցներ անձնակազմի և բուժում ու խնամք ստացող անձանց հետ, ուսումնասիրվել են սոմատիկ հիվանդությունների վերահսկմանը և կանխարգելմանը վերաբերող փաստաթղթեր, կատարվել է դեղորայքային ապահովվածության և տարածքի դիտարկում։ Նաև տեղեկատվական հարցումներ են ուղարկվել համապատասխան հաստատություններ և ՀՀ ԱՆ։
Զեկույցի առաջին գլխում ամփոփ տեղեկատվություն է ներկայացված Հայաստանի հոգեբուժական հաստատությունների մասին։ Անդրադարձ է կատարվում Հայաստանում հոգեբուժական համակարգի կառուցվածքին և բնակեցվածությանը։
Երկրորդ գլուխն անդրադառնում է հոգեբուժական ստացիոնար բուժման հասանելիությանը COVID-19-ի պայմաններում, դիմելիության միտումների գնահատմանը, COVID-19-ի կանխարգելման և վերահսկման, հոգեբուժական հաստատություններին անհատական պաշտպանության միջոցներով ապահովվածության խնդրին, ինչպես նաև COVID-19-ի դեմ պատվաստման իրականացման ընթացքին։
Երրորդ գլխում վերլուծված են բուժում և խնամք ստացող անձանց սոմատիկհի վանդությունների վերահսկումը և կանխարգելումը կարգավորող միջազգային չափորոշիչները և ներպետական օրենսդրությունը։
Չորրորդ գլուխը վերաբերում է սոմատիկ հիվանդությունների վերահսկմանը և կանխարգելմանը։ Ներկայացվում են հաստատություններում մահացության ցուցանիշները, հիմնական պատճառները, հաստատությունների համալրվածությունը դեղորայքով, սարքավորումներով և նեղ մասնագետներով, սոմատիկ հիվանդությունների վերահսկումը, կանխարգելումն ու COVID-19-ով պայմանավորված խնդիրներն ու փոփոխությունները։
Զեկույցն ամփոփվում է հիմնական եզրահանգումներով և առաջարկություններով։
Ամբողջական զեկույցը հասանելի է ԱՅՍՏԵՂ
