Պարոն Եղիազարյան, Երկրապահի համագումարում Սերժ Սարգսյանը դարձյալ խոսեց Մաքսային միության առավելությունների մասին՝ նշելով, որ խոսքը մոտ 200 մլն-նոց շուկայի մասին է: Իրականում, ըստ ձեզ, ի՞նչ առավելություններ կարող է Հայաստանի տնտեսությանը տալ այդ շուկան: Կարծիք կա, որ իբր տարածաշրջանային կենտրոնների ստեղծումն ավելի մեծ շուկայի ապահովումն է այդ միավորման կազմի մեջ մտնող անդամ երկրների համար: Այսինքն՝ ըստ էության դա հնարավորություն է տալիս ապահովել մասշտաբի էֆեկտ: Տեսականորեն գուցե դա այդպես է, բայց մեր դեպքում սա աբսուրդ է: Խոսքը գնում է 170 մլն-ոց շուկայի մասին, որն ինքնին փակ շուկա է, […]
Պարոն Եղիազարյան, Երկրապահի համագումարում Սերժ Սարգսյանը դարձյալ խոսեց Մաքսային միության առավելությունների մասին՝ նշելով, որ խոսքը մոտ 200 մլն-նոց շուկայի մասին է: Իրականում, ըստ ձեզ, ի՞նչ առավելություններ կարող է Հայաստանի տնտեսությանը տալ այդ շուկան:
Կարծիք կա, որ իբր տարածաշրջանային կենտրոնների ստեղծումն ավելի մեծ շուկայի ապահովումն է այդ միավորման կազմի մեջ մտնող անդամ երկրների համար: Այսինքն՝ ըստ էության դա հնարավորություն է տալիս ապահովել մասշտաբի էֆեկտ: Տեսականորեն գուցե դա այդպես է, բայց մեր դեպքում սա աբսուրդ է: Խոսքը գնում է 170 մլն-ոց շուկայի մասին, որն ինքնին փակ շուկա է, և այդ շուկայի կանոնների համաձայն՝ շահում են այն մասնակիցները, որոնք ինչ-որ բան ունեն առաջարկելու այդ շուկային: Հայաստանն այդ փակ շուկային բան չունի առաջարկելու, այդ շուկա մեր արտահանման ծավալների մի մասը կազմում է կոնյակը, մնացածը պատրաստի սնունդն է: Այսինքն՝ ապրանքներ, որոնց արտադրության ծավալներն ինքնին սահմանափակ են: Այդ շուկայից շահում են նրանք, որոնք ինչ-որ մի բան գոնե կարողանում են արտադրել, օրինակ, տվյալ դեպքում Ռուսաստանը, որը մտածում է, որ շուկայի մասշտաբների հաշվին իր ընկերությունները որոշակի էֆեկտ կստանան: Հաճախ հնչեցվում է տեսակետ, որ իբր մրցակցություն կլինի այդ շուկայում: Այդ շուկան մենաշնորհային շուկա է, այստեղ չեն փոխվում խաղի կանոնները: Հակառակը, մենք մրցակցության առումով ստանում ենք ավելի շատ զսպող, ավելի շատ դժվար շուկաներ՝ մեր շուկան բացելով ավելի ուժեղների առաջ:
Վերջին հաշվով, ամենակարևորն այն է, թե այդ շուկայի կառուցվածքն ինչպիսի՞ն է: Շուկայի կառուցվածքը պարզունակ կառուցվածք է: Նույն այդ երկրներն ունեն սահմանափակ թվով ապրանքներ, որոնք կարող են առաջարկել: Այստեղ անիմաստ է խոսել հետագայում սիներգիկ էֆեկտի մասին, որ համատեղ քաղաքականություն կլինի, արդյունաբերական համատեղ ծրագրեր կլինեն, ոչ մի այդպիսի բան էլ չի կարող լինել: Ռուսներն իրենք արդեն փոխում են իրենց քաղաքականությունը և զարգացման առումով մինչև 2035 թվականը նախապատվություն են տալիս վառելիքաէներգետիկ ոլորտում նոր տեխնոլոգիաների ներդրմանը: Այսինքն՝ մյուս ոլորտների զարգացման մասին խոսք չկա: Չհաշված, որ այսօր նույն Ռուսաստանում խնդիրներ են առաջանում:
Եզրակացությունը մեկն է՝ այդ փակ շուկան չի կարող որևէ էֆեկտ ապահովել Հայաստանի համար: Ժամանակին եվրոպացի ու ամերիկացի տնտեսագետներն իրենց հանրահայտ տեսություններում եզրակացրել են, որ Մաքսային միություններում՝ նման փակ շուկաներում, օգտվում են այն պետությունները, հովանավորչությունը ձեռնտու է այն պետություններին, որոնք ի սկզբանե ունեն այդ շուկային առաջարկվող ապրանքներ: Իսկ այն երկները, որոնք վարում են ավելի ազատականացված, լիբերալ քաղաքականություն մնացածի համեմատ, տուժում են: Եվ վերջապես, այդ միության կեղծ ինտեգրման էֆեկտից ելնելով, Հայաստանը իրեն դատապարտում է տեխնոլոգիական մեկուսացվածության, ինչպես այդ միությունն է իրեն դատապարտել տեխնոլոգիական մեկուսացվածության: Այսինքն՝ խոսել մեր տնտեսության կատարելագործման մասին, անիմաստ է: Ի՞նչ է նշանակում 170 մլն-ոց շուկա: Շուկաները գնահատվում են ոչ թե մարդկանց թվաքանակով, այլ սպառման կառուցվածքով, այդ նույն սպառողների եկամուտներով, գործունեության նոր տեսակներ ծավալելու առումով այդ շուկայի հնարավորություններով: Այդ բոլոր առումներով այդ շուկան շատ փոքր, մեկուսացված և զարգացման հեռանկար չխոստացող շուկա է:Կարդալ ավելին
