«Մեդիալաբի» հարցերին պատասխանում է «Հելսինկյան ասոցիացիա» ՀԿ նախագահ, իրավապաշտպան Նինա Կարապետյանցը
– Տիկի՛ն Կարապետյանց, ինչպե՞ս եք գնահատում Ղարիբ Բաբայանի ձերբակալությունը՝ աղմկահարույց տեսահոլովակի տարածումից հետո, խափանման միջոցի փոփոխությունն ու, ընդհանրապես, քրեական գործ հարուցելու փաստը:
– Ինքնին քրեական գործ հարուցելը, անկախ նրանից, թե դա ում է վերաբերում, այդ կոնտեքստում, այդ նյութերով, համարում եմ քաղաքական նպատակահարմարությունից ելնելով հարուցված քրեական գործ, որովհետև անձամբ կարդացել եմ, դա հրապարակային է, ինքս իմ էջում էլ հրապարակել եմ, թե ի՛նչ բառերով ու ի՛նչ մտքեր է հրապարակել Ղարիբ Բաբայանը, չկա ատելության կամ ինչ-որ խմբերի նկատմամբ վերաբերմունքի որևէ հիմք:
Սա ընդամենը վախի մթնոլորտ ստեղծելու հնարք է, սա նաև խոսում է խտրական վերաբերմունքի մասին, որովհետև զուգահեռաբար իրականության մեջ շատ ավելի ծանր, շատ ավելի թիրախային, մաքուր, դասական, դասագրքային ատելության խոսք, հայհոյանք, վիրավորանք, նվաստացում, խտրականություն տարածող Սիրունյանին ՔՊ-ականները բերել էին ԱԺ՝ ԲԴԽ անդամ ընտրելու համար:
Մենք ունենք այս երկու իրականությունը, ունենք նաև բազմաթիվ անձինք, որոնց դեմ քրեական գործեր են հարուցվել միայն այն պարագայում, երբ իշխանությունները նպատակահարմար են գտել քրեական գործեր հարուցելու, և բազմաթիվ այլ դեպքեր, երբ նման խոսույթ հնչել է ՔՊ-ականների կամ նրանց սազանդարների կողմից, ու որևէ մեկը որևէ պատասխանատվության չի ենթարկվել:
Սա խոսում է մեր երկրում այլևս դիկտատուրայի կայացման մասին, եթե ես ենթադրում էի, որ Նիկոլ Փաշինյանի հնարավոր վերընտրությունից հետո մենք կունենանք դիկտատուրա, ես սխալվել եմ, որովհետև դիկտատուրան այլևս իրականություն է մեր կյանքում:
– Ո՞րն է այդ քաղաքական նպատակահարմարությունը, և ինչո՞ւ են ուզում վախի մթնոլորտ ստեղծել:
– Այլևս որևէ մեկն իրավունք չի ունենալու կարծիք ու տեսակետ հայտնել ո՛չ իշխանությունների վարած քաղաքականության, ո՛չ հարևան երկրի անբարյացակամ դրսևորումների մասին, Հայաստանի ժողովրդի դեմ ուղղված գործողությունների մասին: Իշխանությունների տրամաբանությունը սա է:
Տեսանյութը, որ հրապարակվել էր, որի հիման վրա կարծիք էր հայտնել Ղարիբ Բաբայանը, իսկապես լրջագույն խնդիր է, որովհետև եթե հայտնվում են մարդիկ, որոնք կարող են Հանրապետության հրապարակում ակնհայտ հրճվանքով հնչեցնել երգ, որը վերաբերում է վերջերս ցեղասպանության հետևանքով մեր կորցրած պատմականորեն հայկական հողերին, ու ոստիկանությունը դա չի կանխում,ԱԱԾ-ն չի արգելում այդ մարդկանց մուտքը Հայաստան, ապա սա խոսում է երկու բանի մասին՝ կա՛մ իշխանությունները տոտալ անձեռնհաս են, կա՛մ հանցակից, և այդ մարդիկ ամենևին էլ պատահական չեն հայտնվել Հայաստանի մայրաքաղաքի կենտրոնում, իրենց վարքագիծն էլ պատահական չէ ու երաշխավորված է, այլ տարբերակ ես ուղղակի չեմ տեսնում:
– Տիկի՛ն Կարապետյանց, այս քրեական գործի հարուցումից հետո ոմանք կարծիք հայտնեցին, որ Նիկոլ Փաշինյանը, ըստ էության, բավարարում է Ալիևի ևս մեկ պահանջ, որը վերջերս էր հայտարարել, թե Հայաստանի իշխանությունը պետք է մաքրի Հայաստանում «ֆաշիզմի» դրսևորումները: Համակարծի՞ք եք:
– Ես չգիտեմ՝ ինչ է անում Նիկոլ Փաշինյանը, բայց այն, որ իր օրոք Հայաստանում այլևս հակահայկական գործընթացներ են տեղի ունենում հրապարակում, արձանագրված փաստ է: Ինչո՞ւ է այդ տեսանյութը հայտնվել համացանցում հիմա, ո՞վ է դա արել՝ ինձ համար բացարձակ նշանակություն չունի, փաստը մնում է փաստ, որ Հայաստանի, նրա ժողովրդի նկատմամբ հնչում են սպառնալիքներ, ու դրանք կյանքի են կոչվում նաև ներսից:
Գործող իշխանության կամ նրանց պրոպագանդիստների, որ օր ու գիշեր պաշտպանում են Նիկոլ Փաշինյանին, մտքով չի անցնում հարց տալ՝ իսկ 120 հազար հայի նկատմամբ ցեղասպանությունից հետո Հայաստանի մայրաքաղաքում «Ջան, Ղարաբաղ» երգելը մեր նկատմամբ տեռորիստական ա՞կտ է, թե՞ չէ, դա մեր ազգային արժանապատվությունը նվաստացնող գործընթա՞ց է, թե՞ չէ:
Այս հարցը, իհարկե, որևէ մեկի մեջ չի առաջանում, այս կապակցությամբ մարդիկ պատրաստ չեն ինչ-որ մեկի դեմ քրեական գործ հարուցել: Նրանց համար խնդիր է, որ որևէ մեկը համարձակվել է տեսակետ հայտնել ու հարց տալ Ոստիկանությանը, ԱԱԾ-ին՝ ինչո՞վ են նրանք զբաղված:
Նույն հարցը ես եմ տալիս՝ ինչո՞վ եք զբաղված եղել, երբ Հայաստանի մայրաքաղաքի կենտրոնում հայտնվել են մարդիկ, որոնք ցեղասպանություն իրականացնելուց հետո համարձակվել են նման երգ երգել Երևանի կենտրոնում, նման ահաբեկչական գործողություն իրականացնել: Իսկ եթե նրանք վաղը գան ու որոշեն տեռորիստական ևս մեկ ակտ իրականացնել, էլի՞ պետք է մեղադրվեն նրանք, որոնք այդ մասին բարձրաձայնելու են:
Հաջորդը ինչի՞ն պատրաստ լինենք, Նիկոլ Փաշինյան կամ իր սազանդար պրոպագանդիստներ, է՞լ ինչի պատրաստվենք Հայաստանում:
– Ստացվում է, որ Հայաստանի քաղաքացին ունի նաև անվտանգային լուրջ խնդիրնե՞ր:
– Ամենամեծ անվտանգային խնդիրը ոչ թե հարևաններն են, այլ Հայաստանի թե՛ իշխանությունը, թե՛ նրանց սպասարկող պրոպագանդիստները, թե՛ խորհրդարանական ընդդիմությունը: Նրանք են ամենամեծ վտանգը, որ թույլ են տալիս Հայաստանի ներսում նման դեպքեր զարգանան, որ որևէ մեկը Հայաստանի նկատմամբ նման վարքագիծ դրսևորի: Հո Ալիևը չի՞ քրեական գործ հարուցել, Էրդողանն ու Պուտինը հո չե՞ն հարուցել, ներսում քննիչ է եղել, չէ՞, որ հարուցել է, դատախազ է եղել, որ համարել է, թե բավարար հիմք կա:
Մեր ամենամեծ վտանգը ներսում Հայաստանի շահերից չգործող խմբերն ու խմբակներն են, Նիկոլ Փաշինյանն էլ, արդեն չգիտեմ՝ ինչ ասեմ, սպասարկում է բոլորի շահերը՝ բացի Հայաստանից:
– ՄԻՊ-ի արձագանքն այս դեպքին ինչպե՞ս եք գնահատում ու նաև առհասարակ, իրավական համակարգի գործողությունները:
– Մենք չունենք իրավական համակարգ, եթե այս գործն ընդհանրապես հարուցվել է՝ ինքնին փաստ է, որ մենք ընդհանրապես չունենք արդարադատության համակարգ, այն, որ դատավորը կալանք չտվեց, ո՛չ դատավորի փառահեղ որոշումն էր, ո՛չ էլ արդարադատության համակարգի ճիշտ աշխատելու, դա այն ճնշումն էր, որը շատ արագ տեղի ունեցավ, ու ինչ-որ պահի իշխանությունների համար իրավիճակը կարող էր վերահսկողությունից դուրս գալ, որովհետև եթե մի քիչ էլ երկարեր, ես կասկած չունեմ, որ Երևանում կարող էինք այլ իրավիճակ տեսնել: Որոշումը կայացվեց ուղղակի կանխելու հետագա լարվածությունը, իսկ դա արդարադատություն չէ:
ՄԻՊ-ն էլ, դե ինչ ասեմ, մեր բոլոր ժամանակների ՄԻՊ-երն էլ իրենց գործունեության միայն վերջին մեկ տարի վեց ամսվա ընթացքում են իրենց բուն ֆունկցիան իրականացրել, ոնց հասկանում եմ՝ դեռ երկար ժամանակ ունենք տիկին Մանասյանի արդյունավետ աշխատանքը տեսնելու համար:
Քրիստինե Աղաբեկյան
MediaLab.am
