Շուշիի Կանաչ ժամ եկեղեցու ավերված լինելու մասին օրերս համացանցում տարածված լուսանկարները նորից վրդովել են Շուշիի քաղաքապետին:
«Դե, բարբարոս են, ի՞նչ ասեմ: Մաքուր վանդալիզմ է, ոչ մի հայկական հետք չեն ուզում թողնել»,- «Մեդիալաբին» ասում է Շուշիի քաղաքապետ Արծվիկ Սարգսյանը:
Երեկ համացանցում արբանյակային լուսանկարներ տարածվեցին այն մասին, որ Ադրբեջանի վերահսկողության տակ անցած Շուշի քաղաքում Կանաչ ժամ եկեղեցին ավերակների է վերածվել։
Այն, որ Կանաչ ժամ եկեղեցին պատերազմի օրերին էր վնասներ կրել, փաստել էին ադրբեջանցի օգտատերերի տեսանյութերը, որոնցում երևում էին՝ ինչպես են եկեղեցու գմբեթն ու զանգակատունը ավերվել:
Շուշիի Կանաչ ժամ կամ Սուրբ Հովհաննես Մկրտիչ եկեղեցին (եկեղեցու գմբեթները ժամանակին ներկված են եղել կանաչ, որի պատճառով էլ ստացել է Կանաչ անվանումը) կառուցվել է 1818 թվականին նախկին Ղարաբաղցոց փայտյա եկեղեցու փոխարեն, քաղաքի հյուսիսային հատվածում։ Վեր խոյացող գմբեթի և մատուռի շնորհիվ այն տեսանելի է եղել քաղաքի բոլոր հատվածներից։
«Ինչքան հուշարձան ունեինք Շուշիում, պայթեցրել են կամ կամաց-կամաց վերացնում են: Ես ի՞նչ անեմ, արդեն սիրտս չի դիմանում: Կանաչ ժամը մեզ համար պատմական նշանակություն ուներ՝ 11 եկեղեցուց 3-ն էին գործող եկեղեցի մնացել, մեկն էլ կիսավեր էր: Հիմա դա էլ են վերացրել: Ամեն ճիգ գործադրում են մեր արժեքները վերացնելու համար: Մեր սրբավայրն էր, ախր»,- նշում է Արծվիկ Սարգսյանը:
Միջազգային կազմակերպություններին դիմելուց Սարգսյանը օգուտ չի տեսնում: Անցյալի փորձից է եկել նման եզրահանգման.
«Աշխարհը, ինչպես միշտ, լռել է, հիմա էլ է լռում, աշխարհն ի՞նչ անի, ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն ի՞նչ անի: Նախիջևանի էնքան խաչքարերը վերացրին, աշխարհն ի՞նչ արեց, ո՞ւմ պատասխանատվության ենթարկեց: Էդ նույնն էլ հիմա է կատարվում: Ցավալի է, բայց փաստ է»:
Հայ Առաքելական Եկեղեցու Արցախի թեմի հոգևոր հովիվ հայր Գեղարդը նույնպես կատարվածը վանդալիզմ է որակում:
«Փաստը արձանագրել ենք՝ դա իրականում վանդալիզմ կարող եմ որակել: Նաև վանդալիզմ եմ համարում այն, որ Ադրբեջանի նախագահ Ալիևը հայտարարել է, թե հայկական եկեղեցիները աղվանական են:
Նաև հանդիպեցի տեղեկություն, որ նույնիսկ հանձնարարել է, որ հայերեն բոլոր արձանագրությունները եկեղեցիների վրայից մաքրեն: Ի՞նչ է սա նշանակում, եթե ոչ հայկական հետքը ոչնչացնելու մտադրություն»,- «Մեդիալաբին» ասում է տեր Գեղարդը:
Արցախի թեմի հոգևոր հովիվը ադրբեջանական կողմի վարքագծին հակադրում է Շուշիում մզկիթների պահպանությունը.
«Շուշիում մզկիթները պահպանվում էին պետության կողմից, որպեսզի չավերվեն և մնան որպես մշակութային կոթող»:
Տեր Գեղարդի համար անհասկանալի է՝ ինչո՞ւ են մշակութային, պատմական հուշարձանների նկատմամբ նման վարք ցուցաբերում ադրբեջանցիները: «Ինչո՞ւ են վերացնում հայկական հետքը: Անհասկանալի է:
Նայեք՝ Շուշիի Ղազանչեցոցի ռմբակոծությունը. պատահակա՞ն էր դա, իհարկե ոչ, որովհետև գերճշգրիտ զինատեսակը պատահական կարո՞ղ էր շեղվել մետրերով: Ոչ իհարկե: Այդ ամենը համարվում է վանդալիզմ, վանդալիզմ է նույնիսկ այն, որ ներկով ներկվի կառույցը»:
Հասմիկ Համբարձումյան
MediaLab.am
