Իր յուրահատուկ աշխատանքների շնորհիվ մեծ ճանաչում ունեցող նկարիչ, քանդակագործ և դիզայներ Նուռը (Արման Դավթյան) պատրաստվում է առաջիկայում անակնկալ մատուցել երևանցիներին, որը, ըստ նրա, մեծ հետաքրքրություն կառաջացնի նաև օտարերկրացիների շրջանում:
Խնկո-Ապոր անվան մանկական գրադարանի շրջակայքում կտեղադրվի Ընթերցողի արձանը: Նման արձան կերտելու միտքը Նուռի մեջ առաջացել է այս տարի Երևանը գրքի համաշխարհային մայրաքաղաք հռչակելուց հետո, թեև մեր օրերում ինչպես Երևանում, այնպես էլ ամբողջ աշխարհում գրքի ընթերցանությունը խիստ նվազել է:
«Ոչ մի մայրաքաղաք այսօր չի կարելի գրքի մայրաքաղաք համարել, և ես չեմ կարծում, որ մեզանում այդ կարգավիճակն ավելի շատ է ընկած, քան ուրիշ տեղ: Եթե մենք ունենք խորհրդային շրջանի ինչ-որ սերունդ, որը դեռ կարդում է, արտասահմանում արդեն դա էլ չկա: Միգուցե գիրքը պարզապես տրանսֆորմացիայի ենթարկվի և, հնարավոր է` դառնա ամբողջությամբ էլեկտրոնային կամ գաջեթ»,- ասում է Նուռը:
2,5 մետրանոց բրոնզե քանդակը, որ դեռ պատրաստման փուլում է, նման է բազկաթոռի, որը կազմված է իրար վրա ծուռումուռ շարված գրքերից: Ըստ արձանի մակետի՝ բազկաթոռի ձախ անկյունում լուսամփոփ է վառվելու:
Արձանի հեղինակը նշում է, որ սա լինելու է ինտերակտիվ ու «կենդանի» արձան, որը կպարտադրի անցորդներին բարձրանալ վրան, քայլել, շոշափել և, իհարկե, նստել բրոնզաձույլ բազկաթոռում ու գիրք կարդալ:
«Արձաններ առհասարակ կանգնեցնում են էն մարդու համար, ով կամ արդեն չկա, կամ արդեն էնքան հազվագյուտ է իր տեսակի մեջ, որ նրան կենդանության օրոք արձան են կանգնեցնում: Այս պարագայում, ես վստահ եմ, որ ընթերցողներ դեռ կան, որոնց անձնական արձանը չպետք է լինի: Բայց ես փորձում եմ ստեղծել այնպիսի մի վայր, որտեղ առանց տարիքային սահմանափակման կգան գրքի բոլոր սիրահարներն ու ընթերցողները»,- ասում է Նուռը «Մեդիալաբին»:
Արձանի վրա բազկաթոռի ձախ թիկնաթևին դրված է լինելու բացված գիրք, որի վրա, ըստ քանդակագործի, լինելու է աշխարհի բազմաթիվ լեզուներով գրված տեքստ: Եվ ցանկացած ազգի ներկայացուցիչ կգտնի այստեղ իր լեզուն:
Արձանն ունի նաև դաստիարակչական բնույթ՝ դառնալով ակումբի պես մի վայր, որտեղ ընթերցասերները կարող են հավաքվել և գրքեր փոխանակել: Արձանի մոտ լինելու են գրադարակներ, որտեղ յուրաքանչյուր ոք կարող է թողնել իր կարդացած գիրքը, որպեսզի մեկ ուրիշը վերցնի այն կարդալու համար:
«Մարդը, որ ընթերցող չէ, առաջինն ինքը կգա այստեղ նկարվելու, որպեսզի ընթերցողի կերպար ընդունի: Հետևաբար, նստելով այս արձանի վրա, նկարվելով ու ընթերցողի տեսք ընդունելով՝ նրա մեջ միգուցե խղճի խայթ առաջանա` մի օր գիրք կարդալու: Այսինքն` սա նաև դաստիարակչական բնույթ ունի»,- ասում է արձանի հեղինակը:
Այն արձանը, որի մոտ չեն նկարվում, Նուռը համարում է մեռած արձան, իսկ եթե նկարվում են ու լուսանկարները սոցիալական ցանցերում տարածում, ապա այն դառնում է երկրի բրենդը:
«Համոզված եմ` բացումից բառացիորեն մի ամիս հետո համացանցը ողողված կլինի այս արձանի մոտ լուսանկարներով: Քանի որ քաղաքն ընկալվում է հետաքրքիր վայրերով ու նման կետերով, սա կդառնա մեր քաղաքի ամենասիրված ու հետաքրքիր վայրերից մեկը: Այսպես կարելի է ցույց տալ մեր քաղաքի դեմքը, յուրահատուկ ոճն ու տրամադրությունը: Ու բոլորը կուզեն նկարվել այս արձանի մոտ: Երկիրը նման փոքր բանով PR անելու և միաժամանակ հայտնի դարձնելու համար սա շատ ճիշտ ու հեշտ լուծում է»,- ասում է Նուռը:
Պատմելով համաշխարհային գրականության իր սիրած հեղինակների՝ Գաբրիել Գարսիա Մարկեսի, Ռիչարդ Բախի, Էլի Վիզելի, Ռեմարկի ստեղծագործությունների մասին` Նուռը խոստովանում է, որ շատ է սիրում ընթերցանություն:
«Ցանկության դեպքում միշտ կարելի է գիրք կարդալու ժամանակ գտնել, անգամ քնելուց առաջ` 15-20 րոպե, որից հետո քունը շատ հաճելի է դառնում»,- ասում է Նուռը, ում բնակարանում մի մեծ սենյակ ամբողջությամբ հատկացված է նրա անձնական գրադարանին:
Ընթերցողի արձանի պատրաստման աշխատանքները կավարտվեն այս տարվա նոյեմբերին, իսկ բացումը կլինի 2013-ի ապրիլին` Երևանի՝ գրքի համաշխարհային մայրաքաղաք հռչակվելու տարվա փակմանը:
Լիլիթ Առաքելյան
Լուսանկարաները` Փիրուզա Խալափյանի
© Medialab.am