«Երբ ես դժբախտ էի, ինչո՞ւ այդ համայնքն ինծի տեր չեղավ» կամ երջանկության ու տառապանքի արանքում. «Ալամեզոն» Բլոգ

«Երբ ես դժբախտ էի, ինչո՞ւ այդ համայնքն ինծի տեր չեղավ» կամ երջանկության ու տառապանքի արանքում. «Ալամեզոն» Բլոգ
«Երբ ես դժբախտ էի, ինչո՞ւ այդ համայնքն ինծի տեր չեղավ» կամ երջանկության ու տառապանքի արանքում. «Ալամեզոն» Բլոգ

Արևիկի ամուսինը խաղամոլ էր…

– Ռոզա՛ ջան, կհավատաս, ամեն ինչ տնից սրբում-տանում էր, նույնիսկ երեխայի համար նախատեսված գումարն ու իրերը։ Ութ տարի ծեծուջարդի, աղքատության մեջ եմ ապրել։ Ափսոսում եմ ամեն ավել օրվա համար, որ նրա կողքին եմ եղել։

Ոչ մեկը չի պատկերացնի, թե ինչ է նշանակում քնել ու շնչել խոնավ պատի հոտը, ձմեռը քնել առանց տունը տաքացնելու, վախվխած պահել հացի համար նախատեսված ամեն 100 դրամը, որ դա էլ ձեռքիցդ չառնի։ Ամիսներ շարունակ ես ու աղջիկս կարտոլ էինք ուտում, միրգ ուտելը մեզ համար տոն էր։ Ես ոչ մեկին չեմ մեղադրում, ոչ մեկին չեմ բողոքում, իմ ընտրությունն էր, ես էի ընտրել նրա հետ ամուսնանալը, ես էլ ընտրեցի բաժանվելը…

Մեղք էր երեխաս, ամեն օր նույն կռիվները, ծեծն ու սովն էր տեսնում։ Մի օր քարշ տվեց երեխու մազերից ու սկսեց ծեծել, ծեծել, իսկը վայրի կենդանու պես։ Ինչի՞ համար, ո՞վ իմանա. էրեխեն պարում էր, ծեծելով ասեց՝ էլ մի՛ պարի։ Վեց տարի է անցել դեպքից, երեխաս մինչև հիմա որ երաժշտություն է լսում, կծկվում է։ Էդ վերջին կաթիլն էր։ Քաշեց մատիցս հանեց ամուսնական մատանին, որ էդ էլ տանի խաղատուն, ասեցի՝ էդ էր մեզ կապող սիմվոլը, էլ ի՛նչ փաստ կա, որ ամուսնացած ենք։ Երկու կտոր շորս վերցրեցի, երեխուս վերցրեցի, համատեղ կյանքի ընթացքում ստացած բոլոր հիվանդություններս վերցրեցի ու փախա, փախա, փախա շատ հեռու։

Ասում են՝ քեզանից չես փախչի, ինձ մոտ կարծես թե ստացվեց, իմ հին, կոտրված, փշրված Արևից ես փախա։ Նոր կյանք սկսեցի, նոր երկրում, նոր ընկերների հետ, հեռու ծեծուջարդից, սովից, վախից։ Անգամ այսքանից հետո իմ մեջ ուժ գտա նորից սիրելու, նորից հավատալու տղամարդկանց։ Քեզանից կփախնես, այո՛, բայց ոչ քո հայ հասարակության փնթփնթոցից։ Տենցն է երբեմն հայ համայնքը. օտարության մեջ համախմբվելու փոխարեն մենակ սրանից-նրանից բողոքեն, ինձանից, քեզանից բամբասեն։ Երբ ինձ ծեծում, ջարդում էին, սովի մատնում, էդ կողքից ասում էին՝ դե՛, ընտրել ես, ի՞նչ ես բողոքում, քո ընտրածն է, դու էլ ապրի։ Դա մեր ազգի համար նորմալ է դարձել։ Ինչ կա որ, կին է, հազարների պես տանջված,տառապած։ Բայց երբ էդ նույն կինն իր մեջ ուժ է գտնում կյանքը փոխելու, նոր կյանք սկսելու, էդ ժամանակ նույն հասարակությունը չի ասում՝ դո՛ւ ես ընտրել, այլ սկսում է փնթփնթալ, դե՛, բա դո՜ւ, պսակված-բաժանված, մարդուցդ փախել ես, եկել եվրոպաները, քեզ լավ ես զգում, ընկեր ես պահում, հլը մի հատ էլ՝ ընկերդ հայ չի, յա՜խկ, ֆո՜ւ, անամո՜թ։ Հե՛տ գնա, գնա՛ ամուսնուդ կողքը նստի, թող ինքն էլ ծեծի, դու էլ դիմացի, ի՞նչ կա որ, հազարներն են տենց, հո մենակ դո՞ւ չես, ումի՞ց ես առավել:

Ինչո՞ւ է այդպես մեր ազգի մոտ, երբվանի՞ց մենք սենցը դարձանք։ Մի՞թե հնարավոր չէ առանց նախանձի ուրիշի երջանկությունը մարսել։ Ասում են՝ ընկերը դժբախտության մեջ է երևում, բայց մեզ մոտ հակառակն է. թե ոտքդ սայթաքի, մի բազմություն կհավաքվի գլխիդ, իրենց վա՜յ-վո՜ւյ-ներով՝ կեղծ-անկեղծ, միևնույն է: Բայց թե բախդ չբերի, երջանկություն գտնես, էդ նույն ամբոխը, կեղծ բարոյական մկրատն առած ձեռը, երջանկությունդ պատառ-պատառ կանի, եթե այն հատուկ «հայկական» ստանդարտների մեջ չի մտնում։

Ակամայից հիշում եմ «Կտոր մը երկինք»-ի այն մասը, երբ Թորիկն ասում է. «Երբ ես դժբախտ էի, ինչո՞ւ այդ համայնքն ինծի տեր չեղավ։ Դժբախտությունս չսրբեց։ Բայց հիմա, երբ ես երջանիկ եմ, այդ նույն համայնքը ինծ կհալածե»։

Այո՛, մեր հասարակության մեծ մասը երեւի թե չի սիրում երջանիկ մարդկանց, դժբախտություն լինի՝ սփոփի ու մտքում էլ ուրախանա։

Ցավալի է։ 

Ձեր՝ Ռոզա Սարգսյան Ֆենդեր

MediaLab Blog