«Մեդիալաբի» հարցերին պատասխանել է «Հելսինկյան ասոցիացիա» իրավապաշտպան ՀԿ նախագահ Նինա Կարապետյանցը
– Երեկ մեկնարկեց 8-րդ գումարման Ազգային ժողովի աշխատանքները, և, դատելով ԱԺ-ում առկա մթնոլորտից և զարգացումներից, ի՞նչ ակնկալիքներ կան այս խորհրդարանից: Այս ԱԺ-ն որևէ կերպ ունակ կլինի՞ արդարացնել հանրության հույսերը, սպասումները:
– Իրականում կա կարևորագույն մեկ խնդիր. դա այն էր, որ քաղաքական ճգնաժամը հաղթահարված չէ, և դա երևաց խորհրդարանում: Եթե առաջ ճգնաժամը միայն փողոցում էր, հիմա նաև Ազգային ժողովում է:
Այսպիսի խորհրդարանը չի կարող արդյունավետ լինել, ի վիճակի չի լինելու լուծել այն հարցերը, այն խնդիրները, որոնք մեր պետության ու հանրության առջև ծառացած են: Մի հռետորական հարց եմ ուզում ուղղել բոլոր այդ ուժերին ընտրողներին. գո՞հ եք ձեր արածից, էս ի՞նչ արեցիք:
Խորհրդարանում նստածներից որևէ մեկը չի ուզում որևէ հարցում մի փոքր զիջել, որ կարողանան առաջ գնալ և Հայաստանի համար կարևորագույն, կենսական խնդիրները լուծել: Այո՛, ընդդիմությունը պետք է օգտագործի իրեն հասանելի օրինական բոլոր գործիքները, որոնք նախկինում ընդդիմությունն օգտագործում էր:
Օրինակ՝ «Լուսավոր Հայաստանն» էր օգտագործում, «Ելքը» ֆայերներ էր օգտագործում, ամեն մեկն էլ մի միջոց օգտագործել է, բայց այսպիսի ծայրահեղ ընդդիմություն չի եղել: Այսօր ոչ մեկն իրեն հաշիվ չի տալիս, թե մենք ինչ վիճակում ենք, և իրենք ինչ են անում այդ վիճակում:
– Այսինքն՝ մեծ հաշվով նեղ անձնական, կուսակցական, իրար միջև հաշիվներ պարզելու միտում ունի այսօրվա խորհրդարանը, քան երկրի հարցերով մտահոգություն կա՞ր:
– Միանշանակ, և փորձելու են մեկը մյուսի վրա բարդել, մեկը մյուսի գործողություններով արդարացնել երկրի այս վիճակը, բայց դրանից մեր վիճակը որևէ կերպ չի թեթևանալու և չի կայունանալու: Հետևաբար, էլի հարցս կրկնեմ՝ ի՞նչ են մտածում այս ամենի մասին այդ մարդկանց ընտրողները, արդյոք մեր այսպիսի իրավիճակում մենք այս խորհրդարա՞նը պետք է ունենայինք:
Ես չգիտեմ՝ կդժգոհի իշխանությունը ընտրված ընդդիմությունից, թե ոչ, բայց սա այն ընդդիմությունն է, որն ամենաձեռնտուն է գործող և վերընտրված իշխանությունների համար: Եվ այն խայտառակ վիճակը, որ մենք այսօր ունենք, նաև իշխանությունների մեղքն է, որովհետև այս ուժերն առհասարակ չպետք է հայտնվեին խորհրդարանում քաղաքական գնահատականի և մնացած անհրաժեշտ գործողությունների արդյունքում:
– Նախորդ շաբաթ հայհոյանքը քրեականացվեց, և բավական մեծ գումարներ սահմանվեցին հայհոյանքի համար: Այսպիսի փոփոխությունները զերծ կպահե՞ն խորհրդարանը հայհոյանքից:
– Անկեղծ ասած, ես այդ օրենքը լուրջ չեմ ընդունում, որովհետև որտե՞ղ է սահմանված այն ցանկը, թե որն է համարվելու հայհոյանք, որը՝ ոչ: Հստակ սահմանում պետք է լինի, ինչպես, օրինակ՝ ժամանակին մենք ստացանք արգելված իրերի ցանկը, հիմա էլ արգելված հայհոյանքների ցանկը պետք է լինի: Ես չեմ պատկերացնում, թե դա ոնց են անելու: Դեռ մի կողմ, որ այս սահմանափակումները հետընթաց են:
Ենթադրենք՝ իրադարձություն է տեղի ունեցել, և որոշակի բառապաշար է օգտագործվել, ով պետք է գնահատի՝ դա հայհոյա՞նք է, թե՞ ոչ: Արդյոք այն բառապաշարը, որը ժամանակին Արմեն Ռուստամյանն օգտագործել էր ԱԺ-ում հիմա արդեն ՍԴ անդամ Հրայր Թովմասյանի հասցեին, հայհոյա՞նք է, թե՞ ոչ:
Արդյոք այն, որ արդարադատության նախկին նախարար Հրայր Թովմասյանը չբողոքարկեց, դատարան չդիմեց, պատճառն օրենքի բացակայությո՞ւնն էր: Էս մարդիկ չեն էլ հասկանում, թե ինչ են անում:
Այստեղ մի կարևոր բան կա. երբ յուրային հայհոյանք տվողին, ֆիզիկական բռնություն կիրառողին պատժեն, այդ ժամանակ էլ իրավունք կունենան պահանջներ ներկայացնելու: Մինչ այդ իրենք որևէ բարոյական իրավունք չունեն որևէ բան պահանջելու, ինչքան էլ օրենքով դա փաթեթավորեն:
Եվ, վերջապես, օրենքները չեն ստեղծվում իշխանությանը պաշտպանելու համար: Օրենքները պետք է ստեղծվեն բոլորի համար հավասար պայմաններ ստեղծելու համար: Էդ ո՞նց է լինում, որ իրավապաշտպանները, քաղաքական գործիչները հայհոյանք ու սպառնալիք են ստանում իրենց հասցեին, ու էդ քրեական գործերը գնում, կորչում են, որովհետև ոչ մեկը ոչինչ չի ուզում ձեռնարկել, նրանց վերաբերյալ գործեր չեն էլ հարուցվում: Իրականում օրենքը հասարակությանը պաշտպանելու համար է, ոչ թե իշխանություններին:
– Կարծում եք՝ այս խորհրդարանը երկար կյանք չի՞ ունենա:
– Ավելի ճիշտ քաղաքագետները կգնահատեն, բայց ես հակված եմ կիսելու այն քաղաքագետների ու քաղաքական գործիչների տեսակետը, որոնք գտնում են, որ սա չի կարող երկար կյանք ունենալ, քանի որ արհեստականորեն ստեղծված միավոր է:
Այս խորհրդարանը միասնական օրգանիզմ չէ, սա խորհրդարան չէ, սա ուղղակի առանձին ուժերին ձեռնտու «ռասկլադ» է, որը ստեղծվել է խորհրդարանում: Այս մարդիկ չեն եկել աշխատելու, այնպես որ, սա չի կարող երկար տևել: Ժողովրդի համբերությունն էլ անսահման չէ, տեսնենք, թե ինչքա՛ն կդիմանան:
Սա ավելի վատ բանի կարող է բերել, որ երկրում կարող են լինել գեներացվող դժգոհություններ, և կարծես լրիվ երջանիկ լինելու համար մեզ պակասում է, որ երկրի ներսում էլ լինեն անհանգստություններ:
Մանե Հարությունյան
MediaLab.am
