Վայոց ձորի մարզի Եղեգիս խոշորացված համայնքի Վարդահովիտ բնակավայրում բազմամետաղների հանքերևակման տեղամասում երկրաբանական ուսումնասիրության աշխատանքների ծրագրի նախնական լսումները այսօր չեն կայացել, քանի որ Եղեգիսի բնակչությունը մերժել է հանքահանման հերթական ծրագիրը:
Երկրաբանական ուսումնասիրության հայտը ներկայացրել է «Մենդիա ռեսուրսիս» ընկերությունը, որը ծրագրում է որոնողական աշխատանքներ իրականացնել Վարդահովիտի բազմամետաղների հանքերևակման տեղամասում: Այսօր պետք է կայանար երկրորդ հանրային լսումը, սակայն բնակիչների համառ բողոքի արդյունքում լսումները համարվել են չկայացած: Հայտնի է, որ Վայոց ձորի մարզպետարանը ևս բացասական է վերաբերվում հանքարդյունաբերության այս ծրագրին:
«Համայնքի բնակիչները արդեն մի քանի տարի է՝ ընդդիմանում են նման ծրագրերին, բայց ընկերությունները, միևնույն է, գալիս են, փորձում հանքարդյունաբերություն իրականացնելու համար հող նախապատրաստել: Այսօր էլ համայնքի բնակիչները տապալեցին հերթական լսումները»,- «Մեդիալաբին» ասում է «Համայնքների համախմբման և աջակցության կենտրոն» հասարակական կազմակերպության ղեկավար Օլեգ Դուլգարյանը:
Տեղամասը, որտեղ ծրագրում է երկրաբանական ուսումնասիրություն սկսել «Մենդիա ռեսուրսիս» ընկերությունը, գտնվում է Եղեգիս խոշորացված համայնքի Վարդահովիտ գյուղի վարչական տարածքում և զբաղեցնում է շուրջ 9 հեկտար տարածք: Վարդենիսի հանքերևակման տեղամասերը տարածվում են Վարդենիս և Քաչալսար լեռների փեշերին: Հանքերևակումը գտնվում է Վարդահովիտ գյուղից 8.5 կմ հյուսիս-արևելք, Եղեգնաձոր քաղաքից 40 կմ դեպի հյուսիս:
«Մենդիա ռեսուրսիս» ՍՊԸ-ն մտադիր է որոնողական աշխատանքներ անցկացնել 2022-2025 թթ., տալ պաշարների որակական և քանակական գնահատական, ինչպես նաև օգտակար հանածոյի լոկալ տեղամասերից առանձնացնել հեռանկարային տեղամասերը՝ հետագայում առավել մանրակրկիտ հետախուզման համար:
Հանքերևակման առաջնային օգտակար հանածոներն են ոսկին, արծաթը, պղինձը, ցինկը, կապարը, մոլիբդենը: Հորատանցքերի միջին խորությունը նախատեսված է 250 մ, հորատանցքերի քանակը՝ 10-20:
Ըստ Դուլգարյանի՝ այս տեղամասի շուրջը էկոգոտի է և ջրահավաք գործընթացների կարևոր հանգույց է: «Ավելի քան 15 համայնքի բնակիչներ օգտվում են այդ ջրերից, և շատ կարևոր է, որ այդ տարածքը մնա մաքուր՝ հաշվի առնելով այն, որ այդտեղ գյուղատնտեսական աշխատանքներ են իրականացվում»,- նշում է Դուլգարյանը:
Նրա խոսքով՝ հատկանշական է, որ ժամանակ առ ժամանակ, երբ Հայաստանում լուրջ խնդիրներ են առաջանում՝ անվտանգության սպառնալիք, համաճարակ, ներքաղաքական անկայունություն, հանկարծ հայտնվում է ինչ-որ ընկերություն և փորձում առաջ մղել հանքարդյունաբերական իր բիզնեսը:
«Ակամայից մտածում ես, որ որոշ մարդիկ, շրջանակներ, հասկանալով, որ համայնքաբնակ քաղաքացիների մոտ այլ առաջնահերթություններ ու հոգսեր են այդ պահին, ցանկանում են օգտվել այդ իրավիճակից և սղացնեն, անցկացնեն որևէ համայնքում հանքարդյունաբերության ոլորտին առնչվող գործընթաց, հանրային լսում, մասնավորապես երկրաբանական ուսումնասիրության աշխատանքներ իրականացնելու համար: Ես առնչվել եմ մի խնդրի, երբ հանրային լսման ժամանակ ընկերության ներկայացուցիչներն ասում էին՝ չե՞ք ամաչում, երկիրը պատերազմական վիճակի մեջ, եկել եք ստեղ, հանքի դեմ պայքար եք տանում»,- ասում է Դուլգարյանը:
Բնապահպանական մի քանի կազմակերպություններ իրենց հերթին են այսօր հայտարարություն տարածել՝ նշելով, որ «Մեր կարծիքով՝ այս ծրագիրը մեծ ռիսկեր է ներկայացնում ծրագրերի իրականացման համար և վտանգում թիրախ համայնքների կանաչ զարգացումը։ Բնության համաշխարհային հիմնադրամի հայաստանյան մասնաճյուղի քարտեզում պարզ երևում է, որ հանքարդյունաբերական ծրագրի տարածքը մասնակիորեն համընկնում է ծրագրերի շրջանակներում ստեղծվող էկոմիջանցքներից մեկի տարածքի հետ»:
Օլեգ Դուլգարյանն ասում է՝ Վարդահովիտ գյուղը վերջին տարիներին ենթարկվում է շարունակական «հանքարդյունաբերական տեռորի»․ հանքարդյունաբերական նման ուսումնասիրություններ անցկացնելու մասին հայտերը մերժվել են նաև 2018-ին, 2019-ին:
Հասմիկ Համբարձումյան
MediaLab.am
