«Մեդիալաբի» հարցերին պատասխանում է իրավապաշտպան Ժաննա Ալեքսանյանը
– Օրերս Ազգային ժողովը Բարձրագույն դատական խորհրդի անդամներ ընտրեց Գագիկ Ջհանգիրյանին և Դավիթ Խաչատուրյանին: Նրանց վերաբերյալ կարծիքները տարբեր են. մի մասը պնդում է, որ անհատները կարող են արմատական փոփոխություն մտցնել դատական համակարգում, մյուս մասը կարծում է, որ ընդհանուր դատական համակարգը պետք է փոխվի: Ո՞րն է ձեր կարծիքն այս հարցում:
– Գիտեք, ես էլ եմ համակարգային փոփոխության կողմնակից, բայց տեսնելով, որ այս իշխանությունները ոչինչ չեն ուզում անել, ես ընդհանրապես կողմ կլինեի, որ ԲԴԽ-ն ընդհանրապես լուծարվեր, լրիվ նոր կազմ ընտրվեր:
Բայց այս իրավիճակում ես համարում եմ, որ մի մասն էլ կարող է վարքագիծ թելադրել իր պահվածքով, իր գիտելիքով: Ես շատ բարձր կարծիք ունեմ Դավիթ Խաչատուրյանի մասին, նրան վաղուց գիտեմ, ճանաչում եմ:
Նրա միտքը, իրավական մշակույթը, վերաբերմունքն ընդհանրապես ինձ շատ են դուր գալիս: Կարծում եմ՝ դատական համակարգում նրա նմանները, այդ մտածողության տեսակով նոր են:
Ես վստահում եմ Խաչատուրյանին և շատ կցանկանայի, որ նա նաև հրապարակային գործունեություն ծավալեր՝ այդ կառույցում գտնվելով: Նա նոր մտածողության կրող է: Իհարկե, վարդազարյանների գոյությունը ԲԴԽ-ում հուսահատեցնող է, նրանք դատական համակարգում կաստայացած կերպարներ են՝ իրենց կարծրատիպերով ու կոռումպացված:
Ես շատ կուզենամ, որ նոր մտածողությամբ սերունդ գա: Կարծում եմ՝ Դավիթ Խաչատուրյանն այդ նոր մտածողությունն ունի:
Խաչատուրյանի հակապատկերը ԲԴԽ մյուս թեկնածուն է՝ Գագիկ Ջհանգիրյանը: Մենք Ջհանգիրյանին շատ լավ գիտենք, երբ նա զինվորական դատախազ էր: Դժվար թե նա կարողանա իր կենսագրությունից հեռացնել իր հանդեպ առկա հանրային բացասական վերապահումները:
Այդպիսի կենսագրությամբ չպետք է գնալ դատական համակարգ: Դա նշանակում է, որ դու չես բարեփոխում դատական համակարգը: Որքան էլ ապավինենք Գագիկ Ջհանգիրյանի գիտելիքներին, ես չեմ ժխտում գիտելիքների առկայությունը, բայց նա դրանք չի ծառայեցրել Հայաստանի արդարադատությանը:
Նա օգտագործել է դրանք այնպես, ինչպես իրեն պետք են: Բայց չեմ բացառում, որ նա այս կարգավիճակով ավելի արդյունավետ գործի: Այդուհանդերձ, նրա վրա մնացել է այդ տարիների շերտը:
Նա մեկն է այն մարդկանցից, որ վնասել է մեր բանակին: Բազմաթիվ դեպքեր են եղել բանակում, որոնք չեն բացահայտվել, և մաքրել այդ կենսագրությունը հնարավոր չէ:
Ես շատ կուզենայի, որ եթե այս իշխանությունն իսկապես ուզում է դատական համակարգը փոխել, մաքուր մարդկանց տանի այնտեղ, հատկապես ԲԴԽ:
Իսկ այդպիսի մարդիկ կան Հայաստանում, այլ բան, որ այս իշխանությունը չի գտնում այդ մարդկանց: Իսկ վարչապետը փայլուն գիտի, թե ով է Գագիկ Ջհանգիրյանը:
– Անընդհատ խոսվում է նրա պրոֆեսիոնալիզմից:
– Այդ պրոֆեսիոնալիզմն օգտակար չի եղել Հայաստանին: Նրա՝ զինդատախազ եղած ժամանակ գործերը կոծկվում էին: Ամենատխուրն այն է, որ ինքն իր այդ կեցվածքը չի փոխել, նույն դատախազական մտածողությունն է:
Երբ իրեն որևէ հարց են տալիս բանակում եղած դեպքերի հետ կապված, ինքը շարունակում է պնդել, որ, օրինակ՝ Մատաղիսի գործով այդ տղաները մեղավոր են: Ծիծաղելի է նրա ասածը:
Ամենավատն այն է, որ նա շարունակում է մեղադրել մարդկանց, չընդունել իր սխալները, մեղքերը: Նա ասաց, որ ԲԴԽ-ում իր ուսանողներն են, փաստորեն ինքն այդ ոլորտում էլ չի հաջողել, որովհետև եթե Վարդազարյանի և մյուսների նման ուսանողներ է ունեցել, դա այդքան էլ լավ չի:
– Դատական փոփոխություններին ուղղված իշխանությունների քայլերն ինչպե՞ս եք գնահատում: Մենք տեսնում ենք, որ հիմա էլ Հակակոռուպցիոն կոմիտե, հակակոռուպցիոն դատարաններ են ստեղծում, բայց մեծ ակնկալիքներ այդ մարմիններից կարծեք թե չկան:
– Ես էլ եմ այդ կարծիքին, ինչ-որ նոր բաներ առաջ բերելը դեռ չի նշանակում, որ դա փոփոխություն է: Արդեն 2,5 տարի դատական համակարգի մասին է խոսվում, և դուք գիտեք, որ երբ անցումային արդարադատության մասին խոսակցությունները սկսվեցին, հետո դա փոխեցին:
Ես կարծում եմ, որ իշխանությունը լուրջ չի վերաբերվում այդ ամենին և այսրոպեական ինչ-որ որոշումների է գնում: Դատական համակարգը լրջորեն վերափոխելու ցանկություն ես նրանց մոտ չեմ տեսնում:
Մենք տեսանք նաև, թե ինչպիսի թեկնածուներ էին ՍԴ դատավորների թեկնածուները: Դա ուղղակի հուսահատեցնող էր, թե ում են ընտրում, ինչ չափանիշներով են ընտրում:
Որևէ ոլորտում իշխանությունը լուրջ քայլեր չի անում, որ մենք ուղղակի մի քիչ հանգիստ լինենք, որ մի բան կփոխվի մեր երկրում:
– Կարծում եք՝ 2,5 տարին բավարա՞ր էր երկրում լրջագույն փոփոխություններ անելու համար:
– Այո՛, հիմքերը թող դնեին ու շարունակեին, ոչ թե անընդհատ Նիկոլ Փաշինյանը խոսի դատավորի աշխատավարձը բարձրացնելուց: Եթե քո թոշակառուն 25-30 հազար է ստանում, ինչո՞ւ պետք է քո դատավորը այդքան բարձր աշխատավարձ ստանա:
Եթե քո երկրում կան ծայրահեղ աղքատներ, երբ ձմեռը մարդիկ ցրտահարությունից մահանում են, դու ո՞նց կարող ես դատավորի բարձր աշխատավարձի մասին խոսել:
Այն էլ այն դատավորների մասին, որոնց մասին գիտենք, թե ինչ վճիռներ են կայացրել, ինչպես են աշխատել: Ես, օրինակ՝ չէի թողնի, որ Սերժ Սարգսյանի ընտրած ԲԴԽ-ն շարունակի գործել, որտեղ ցուցակները տարել են, հարմարեցրել են:
Շատ պարզ էր, թե ինչպես էին ընտրում ԲԴԽ, ինչպես էին որոշում, որ պետք էր Սերժ Սարգսյանի հետ համաձայնեցնել և այլն: Հիմա այդ նույն կառույցը մնացել է, շատ դժվար կլինի այդ կառույցը խելքի բերել:
Իհարկե ոգևորիչ է, որ Դավիթ Խաչատուրյանը կարող է գնալ այդ համակարգում աշխատելու, բայց նրա համար դժվար է լինելու մենակ: Ես մտածում եմ, որ մեր ապագան, մեր ձգտումները մի քիչ ավելին կարող են լինել:
Ես չեմ կիսում շեշտադրումները, թե նա Սասուն Խաչատրյանի եղբայրն է, ամեն մարդ իր համար է պատասխան տալիս, և ես վստահում եմ այդ անձնավորությանը: Նա մի կաթիլ է այս դատական համակարգում, որի մուտքը պետք է ուղղակի ողջունել:
Մանե Հարությունյան
MediaLab.am