Անցած տարիներին Հայաստանում հասարակական ակտիվության շարժիչ ուժ դարձած սոցցանցերը նախընտրական քարոզարշավի մեկնարկի հետ ակտիվ գործիք են դարձել առաջադրված 9 քաղաքական ուժերի ձեռքում:
Կուսակցություններն ու դաշինքները հասկացել են, որ սոցիալական ցանցերը արդյունավետ միջոց են ֆինանսական փոքր ծախսերով իրենց համակիրներին իրազեկելու և համացանցի նոր օգտատերերի գրավելու համար:
Հայաստանի հանրապետական կուսակցության մամուլի խոսնակ Էդուարդ Շարմազանովը «Մեդիալաբին» ասում է, որ 2007-ի խորհրդարանական ընտրությունների համեմատությամբ համացանցի դերն այսօր քաղաքական պայքարում շատ ավելի մեծ է:
«Ինչպես ընդունված է ամբողջ աշխարհում, մենք նույնպես նախընտրական քարոզարշավ ենք անցկացնում սոցիալական ցանցերում, քանի որ հասարակության կյանքում այն մեծ դեր ունի»,- նշում է Շարմազանովը` տեղեկացնելով, որ առաջիկայում գործելու է նաև www.hhk2012.am պաշտոնական կայքը, որտեղ տեղեկատվություն կլինի կուսակցության ծրագրերի ու բոլոր հանդիպումների մասին՝ տեսանյութերով ու լուսանկարներով ներբեռնված:
«Օրինաց երկիր» կուսակցության մամուլի խոսնակ Հարութ Ամիրյանը նշում է, որ ընտրություններին ընդառաջ համացանցում ակտիվություն ապահովելն ունի իր դրական և բացասական կողմերը:
«Սոցիալական ցանցերը՝ «Ֆեյսբուք», «Յություբ» և այլն, հնարավորություն են տալիս տեղեկատվությունն ավելի արագ հասցնել հասցեատիրոջը թե´ քարոզարշավի, թե´ ծրագրերի ու գաղափարների մասով: Բայց, մյուս կողմից` կան մի շարք լրատվական կայքեր, որոնք մի ժամում կամ մեկ օրում են ստեղծվում և շատ արագ բացասական ինֆորմացիա են տարածում նույն սոցիալական ցանցերում»,- պարզաբանում է նա:
«Բարգավաճ Հայաստան» կուսակցությունը (ԲՀԿ) ինտերնետը որպես քարոզչության հարթակ օգտագործելու է մարզեր այցելություններին զուգահեռ:
«Հայաստանի 980-ից ավելի համայնքներ, անգամ 50-60 բնակիչ ունեցող գյուղեր, սահմանմերձ գոտիներ` այս բոլոր ուղղություններով մեր 7 քարոզչական խմբերն արդեն սկսել են շարժվել և ներկայացնել մեր ծրագրերն ու գաղափարները»,- ասում է ԲՀԿ անդամ Նաիրա Զոհրաբյանը:
Զոհրաբյանը հավելում է, որ ԲՀԿ-ն սոցիալական ցանցերն օգտագործում է միայն կուսակցության նպատակներն ու գաղափարներն ազդարարելու նպատակով, այլ ոչ թե սև PR անելու համար, ինչպես որոշ ուժեր:
Հայ ազգային կոնգրեսի (ՀԱԿ) մամուլի խոսնակ Արման Մուսինյանի կարծիքով` որքան էլ սոցիալական ցանցերում ներգրավվածությունը լինի իրազեկման ու ինֆորմացիայի տարածման ձև, Հայաստանում իր արդյունավետությամբ այն դեռ չի կարող հասնել հեռուստատեսային իրազեկման ազդեցությանը:
Իսկ «Ժառանգությունն» և «Ազատ դեմոկրատները» իր ֆեյսբուքյան էջերն օգտագործում է` նախընտրական ծրագրերի մասին տեղեկատվական թարմացումներ կատարելով, դրանք անհատական նամակների տեսքով «Ֆեյսբուքի» իրենց համակիրներին ուղարկելով, այդուհանդերձ, նրանք ևս միայն համացանցով չեն բավարարվում:
«Երևանում և մարզերում երթևեկող ավտոբուսների վրա լինելու են մեր կարգախոսները գովազդային վահանակներով, իսկ 2 օրից սկսելու ենք այցելություններ կատարել մարզեր»,- ասում է «Ժառանգության» մամուլի խոսնակ Հովսեփ Խուրշուդյանը:
Հայ հեղափոխական դաշնակցություն կուսակցության Գերագույն մարմնի անդամ Սպարտակ Սեյրանյանը «Մեդիալաբին» տեղեկացնում է, որ իրենք էլ տեղեկատվական տեխնոլոգիաները լայն կիրառում են ու հետ չեն մնում սոցիալական ցանցերում ակտիվություն ապահովելուց:
«Ինչ վերաբերում է նախընտրական քարոզարշավին, այն ոչնչով չի տարբերվելու նախորդ խորհրդարանական ընտրությունների քարոզարշավից: Իրականացնելու ենք բոլոր համապատասխան միջոցառումները»,- ասում է նա:
Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների ոլորտի փորձագետները նշում են, որ քաղաքական ուժերն ըստ էության ողջ պոտենցիալով չեն օգտագործում համացանցը` իրենց նպատակներին հասնելու համար:
«Իրականում մենք թերագնահատում ենք ինտերնետի ներթափանցումը Հայաստանում։ Անցյալ տարի, պաշտոնական տվյալներով, ինտերնետի ներթափանցումը հասավ մոտ 50 տոկոսի։ ԱՊՀ-ում Հայաստանը ինտերնետ կապի օգտագործման տեսանկյունից այսօր առաջինն է։ Այնպես որ, համացանցը ամենակիրառելի քարոզչական հարթակներից է և ունի շատ լուրջ ազդեցություն»,- ասում է տեղեկատվության հարցերով փորձագետ Սամվել Մարտիրոսյանը։
Կառավարության պաշտոնական տեղեկատվության համաձայն` անցած 5 տարիներին Հայաստանում 19 անգամ ավելացել է ինտերնետի բաժանորդների թիվը` դառնալով 380 հազար բաժանորդ (յուրաքանչյուր երկրորդ ընտանիք), ինչին զուգահեռ բարձրացել է ինտերնետ կապի որակը. նախկին 17 տոկոսի դիմաց բաժանորդների 99 տոկոսին մատուցվում է լայնաշերտ ինտերնետ կապ:
www.socialbaler.com-ի տվյալներով` «Ֆեյսբուք» սոցիալական ցանցի հայաստանցի օգտատերերի թիվը անցած 6 ամսում ավելացել է ավելի քան 70.000-ով` հասնելով ավելի քան 285.000-ի:
Անդրադառնալով, օրինակ` ՀԱԿ-ի հանրահավաքում «Ֆեյսբուքի» նշանով դրոշի հայտնվելուն` Մարտիրոսյանը դա անգամ փոքր-ինչ ուշացած քայլ է համարում.
«Սոցիալական ցանցերը վերջին մեկ տարում դարձել են քաղաքական քարոզչության հիմնական հարթակներից մեկը։ Կուսակցությունների երիտթևերը և վերնախավի երիտասարդ ներկայացուցիչները արդեն իսկ ակտիվ օգտագործում են ցանցային հարթակները, Հայաստանի դեպքում հիմնականում «Ֆեյսբուքն» է և «Յություբը»։
«Այս ընտրությունները հետաքրքիր են լինելու մի կողմից այն տեսանկյունից, որ Հայաստանում գնալով աճում է ցանցային քաղաքացիական ակտիվությունը, հանրային լրագրությունը։ Մյուս կողմից` հայերը հասցրեցին տեսնել, թե ինչպես են կիրառվել սոցիալական մեդիաները, օրինակ` արաբական երկրներում հասարակական շարժումների կամ Ռուսաստանում ընտրակեղծիքները նկարահանելու, տարածելու համար»,- հավելում է փորձագետը։
Մինչ այդ մի շարք նախագծեր են մեկնարկել, որոնք միտված են ընտրությունների անցկացումը ավելի թափանցիկ ու վերահսկելի դարձնելուն: iditord.org-ի նպատակը, օրինակ` քաղաքացիական ցանցային ակտիվիստներին ԶԼՄ-ների և դիտորդական կազմակերպությունների հետ կապելն է, հանրային լրագրողների ակումբը` mynews.am, օգնելու է հանրային լրագրողներին ընտրությունների ժամանակ, քաղաքացիական վերահսկողության նախագիծ է իրականացնում նաև «Լրագրողներ հանուն ապագայի»` jnews.am, կազմակերպությունը։
Լիլիթ Առաքելյան
© Medialab.am
