«Մեդիալաբի» հարցերին պատասխանում է քաղաքական վերլուծաբան Թևան Պողսյանը
– Պարո՛ն Պողոսյան, Հանրային հեռուստաընկերությանը վարչապետի տված հարցազրույցի ասելիքը ո՞րն էր, նոր բա՞ն ասվեց, ինչը մինչ այդ չէր հնչել:
– Նորմալ զարգացած երկրներում կա հետևյալ մոտեցումը. երբ երկրի գործող իշխանությունը խոսում է, դրանից հետո երկրում ինչ-որ փոփոխությունների ակնկալիք կա, օրինակ՝ ֆոնդային բորսաներն են վերև-ներքև բարձրանում, տնտեսությունն է ինչ-որ իմպուլս ստանում, արտաքին աշխարհում է ինչ-որ բան լինում, հանրությունն է ինչ-որ խնդրի շուրջ միավորվում և այլն: Իսկ Հայաստանում ի՞նչ փոփոխություն եղավ այդ հարցազրույցից հետո: Իսկ ընդհանրապես, որ նայում ես, արդյոք այդ հարցազրույցը բխո՞ւմ էր հանրության կամ երկրի շահերից, կարծում եմ՝ այդ հարցազրույցն ավելի շատ հարցեր առաջացրեց, քան պատասխաններ տվեց, ցավալին սա է:
Նորություն՝ որպես այդպիսին, չկար, բայց կար մի հետաքրքիր բան. խոսելով, օրինակ՝ գնումների մասին, արձանագրվեց մի կարևոր բան, որ 2018 թվականից հետո, ունենալով բոլոր լծակներն ու հնարավորությունները նոր մեթոդաբանությամբ որոշումներ կայացնելու, նոր մոտեցումներով առաջնորդվելու, որևէ նոր բան տեղի չի ունեցել, նորը չեն ներմուծել, գնացել են հին ձևով: Նույնը, երևի, արտաքին քաղաքականության մեջ են արել:
– Նշում եք, որ պետք է հաշվի առնել այն, թե այդ հարցազրույցը բխո՞ւմ էր հանրության կամ երկրի շահերից, թե՞ ոչ, կխնդրեմ պատասխանեք ձեր հարցին՝ պետության շահերի՞ց էր բխում Նիկոլ Փաշինյանի հարցազրույցը:
– Ես դա չտեսա: Այդ հարցազրույցում չլսեցի ո՛չ ազգային երազանքի, ո՛չ մեր հետագա ընթացքի մասին: Նմանատիպ ոչինչ չեմ լսել, լսել եմ կուսակցական կամ ինչ-որ խումբ մարդկանց պաշտպանության համար ինչ-որ տեսակետներ, դրանից բացի կարևորություն կամ ակնկալիք չձևավորեց, հակառակը՝ ավելի շատ մտավախություններ առաջացան, թե ինչպիսի՞ մոտեցումներ պետք է ունենանք, երբ թշնամին քո ասածի հակառակ ուղղությամբ է գնում:
Որովհետև այն պարզ խնդիրը, երբ ասում են՝ թրքացման են տանում երկիրը, ոչ թե հարցադրում է արվում, որ եկեք նայենք՝ ինչ բացեր կան այսօր, որ դա թույլ չտանք, մեղադրանք է հնչում, թե ուրիշներն էլ են փորձել համագործակցել: Այո՛, ուրիշները փորձել են, բայց հաղթանակած դիրքերից են փորձել համագործակցել, ու բոլորի փորձերը միշտ ունեցել են խնդիրներ: Ի՞նչ դասեր ենք քաղել, որ այդ խնդիրները հաղթահարենք, այ ինչո՛ւ չստացվեց նախորդ երեք նախագահների ժամանակահատվածում դա անել:
Այստեղից է գալիս այդ մտավախությունը, որովհետև եթե հաղթանակած ժամանակ չես կարողացել դա անել, ապա պարտված ժամանակ ի՞նչ է լինելու: Պարտված ժամանակ հենց գալիս է թրքացումը:
– «Շատ կարևոր է արձանագրել, որ մեր ընկալումն է` Ադրբեջանը պետք է Հայաստանի տարածքով, Հայաստանի սուվերեն ճանապարհներով Նախիջևանի հետ հաղորդակցվելու հնարավորություն ունենա, և մենք դա չենք ժխտում, ընդունում ենք, պատրաստ ենք։ Եվ մեր ընկալումն այն է, որ ՀՀ-ն էլ իր հերթին հաղորդակցություն պետք է ունենա Ադրբեջանի տարածքով Ռուսաստանի և Իրանի հետ». Նույն հարցազրույցում Նիկոլ Փաշինյանի հնչեցրած այս միտքը խնդրում եմ մեկնաբանեք, արդյոք ադրբեջանական կողմից պարբերաբար հնչող միջանցքի մասին է խոսքը:
– Եկեք մի քանի դիտարկում անեմ Հայաստանի ու թշնամիների պատկերացումների մասով. ինձ համար կարևոր է բովանդակությունը, ոչ թե՝ անվանումը: Արդյոք Հայաստանը չի՞ ցանկանում Արցախի Հանրապետության հետ ունենալ այն տեսակի ճանապարհ, որ ինքն էլ հանգիստ հաղորդակցվի Արցախի հետ, երբ պատրաստ է ուրիշին տալ նմանատիպ ճանապարհ: Հայաստանի իշխանությունն այսօր կարո՞ղ է հանգիստ գնալ Արցախ ու գալ, բա ինչո՞ւ չեն գնում: Արդյոք ցանկացած հայ կամ սփյուռքահայ հանգիստ կարո՞ղ է գնալ Արցախ ու հետ գալ, ոնց որ թե՝ չէ:
Շատ լավ է, որ ձեր ընկալումները դրանք են, իսկ ունե՞ք ապահովության մասին վստահություն: Ի՞նչ երաշխիքներ կան անվտանգության ապահովման մասով, երբ նույն հարցազրույցում ասում է, որ նոյեմբերի 9-ի հայտարարության ստորագրումից հետո ընդամենը 5-6 օր ենք ունեցել, երբ հրադադարը լիարժեքորեն պահպանվել է, ու այսքանից հետո նման ցանկություն ու ընկալում ունե՞ք:
Սիրուն բառեր ասել միշտ էլ կարելի է, բայց կյանքի բովանդակության մեջ դա լրիվ ուրիշ է: Դե, եկեք ճանապարհները բացենք, գերիներն էլ թող մնան Բաքվում, Արցախի Հանրապետությունն էլ մոռանանք: Մեր թշնամին ինչո՞վ է փոխվել, որ մենք պատրաստ ենք նրա առաջ բոլոր ճանապարհները բացել: Լավ է, որ նման ցանկություններ կան, բա Հայաստանի Հանրապետությունը չի՞ ցանկանում ազատագրել իր և Արցախի օկուպացված տարածքները, ի՞նչ ենք անում այդ ուղղությամբ:
– Գուցե խաղաղության դարաշրջան բացե՞լը՝ ըստ գործող իշխանության:
– Ո՞ւմ հետ, մեր թշնամիների՞, իսկ մենք նրանց հարցրել ենք, թե իրենք խաղաղություն ասելով ի՞նչ են հասկանում: Ադրբեջանն ասում է՝ խաղաղության մի էլեմենտը Զանգեզուրի միջանցքն է, դա նախնականը, հետո Սևանը կուզի, հետո՝ Երևանը: Ադրբեջանը կարծես առանց գաղտնիքների ասում է իր նպատակները խաղաղության մասով, հիմա մենք համաձա՞յն ենք այդ խաղաղությանը:
Երբ խաղաղությունը նկարագրեն բովանդակային իմաստով, ես կհասկանամ, եթե պարզապես առևտուրն է, թող ասեն՝ առևտուր ենք ուզում:
– Նիկոլ Փաշինյանն ասում է, որ խաղաղության օրակարգն այն մասին չէ, որ մեզ վրա հարձակվեն, մենք խաղաղություն քարոզենք, պարո՛ն Պողոսյան: Սա սպառիչ նկարագրությո՞ւն չէ:
– Շատ բարի, այդ նախադասությունը եկեք հիմք ընդունենք: Այսօր մեզ վրա հարձակված չէ՞, այսօր չէ՞ Հայաստանի տարածքն օկուպացված: Հիմա՝ մեր հողերի օկուպացիան մեզ վրա հարձակո՞ւմ չէ, հարձակումն ի՞նչն են համարելու, Երևանի փողոցներում ադրբեջանական БТР քշելն ու կրակե՞լը միայն: Հենց դա եմ ուզում հասկանալ, այսօր էդ հարձակումն իրականությո՞ւն չէ, ամեն օր չէ՞ զինադադարի խախտումը, այսօր չե՞ն գերիները Բաքվում, բա ի՞նչ խաղաղության օրակարգի մասին եք խոսում:
Մենք հիմա պետք է շատ լավ գիտակցենք, որ պարտված իշխանությունը չի կարող բերել այն օրակարգը, որով հայ ազգը կարող է զարգանալ ու վերականգնել իր բարոյահոգեբանական ու ազգային երազանքները, ու լավագույնը կլինի, որ պարտված իշխանությունները սեփական որոշմամբ՝ հանուն Հայաստանի, հեռանան ու դրանով թույլ տան ազգային միասնականությանը միտված քայլերի իրականացում:
Քրիստինե Աղաբեկյան
MediaLab.am
