«Մեկն էլ ես եմ այնտեղ կանգնածներից, ուրեմն ես խուժա՞ն եմ».  ըստ մասնագետների՝ ՀՀԿ անդամների որակումները՝ «ինքնապաշտպանություն»

«Մեկն էլ ես եմ այնտեղ կանգնածներից, ուրեմն ես խուժա՞ն եմ».  ըստ մասնագետների՝ ՀՀԿ անդամների որակումները՝ «ինքնապաշտպանություն»
«Մեկն էլ ես եմ այնտեղ կանգնածներից, ուրեմն ես խուժա՞ն եմ».  ըստ մասնագետների՝ ՀՀԿ անդամների որակումները՝ «ինքնապաշտպանություն»

Հանրապետական կուսակցության (ՀՀԿ) ներկայացուցիչ, պատգամավոր Կարեն Ավագյանի հայտարարությունը, որտեղ նա զինվորական բժիշկ Վահե Ավետյանի՝ ծեծի հետևանքով առաջացած մահվան համար սկիզբ առած քաղաքացիական շարժման անդամներին «խուժան» է որակում, սոցիալական ցանցերում բուռն քննարկումների տեղիք է տվել:
Միաժամանակ, որոշ վերլուծաբաններ կարծում են, որ սա իշխանությունների պաշտպանական, լավ չծրագրված ռեակցիան է, մինչդեռ ԱԺ-ում ու կառավարությունում մեծամասնություն կազմող իշխանությունը նման ձևով արձագանքելու փոխարեն պետք է պաշտոնական դիրքորոշում հրապարակեր:

Ավագյանը շաբաթվա սկզբին «Ֆեյսբուք» սոցիալական ցանցի իր պատին գրել էր, որ «Հարսնաքարի» ողբերգությունը շահարկող խուժանը չի կարող լինել քաղաքացիական հասարակության մաս»` համոզված, որ «պետությունը հարցին մոտեցել էր ամենաբարձր մակարդակով` թե իրավական, թե բարոյական հարթություններում»:

Զարմանալի է, որ Ավագյանն իրեն թույլ է տալիս որակումներ անելու, այն դեպքում, երբ իր դեպքում լռելն ավելի նպաստավոր կլիներ: Հիշեցնենք, որ հենց Կարեն Ավագյանն էր ուրախ ժպիտով տասնյակ ուսանողների՝ ձեռքերին հրավտանգ գազով լեցուն սպիտակ փուչիկներ, ուղեկցում Հանրապետության հրապարակ, որտեղ տեղի ունեցավ հայտնի ողբերգությունը:

Առնվազն 150 մարդ տարբեր աստիճանի վնասվածքներ ստացան, շատերն առ այսօր դեռևս վիրակապերով և մինչև կյանքի վերջ մնայուն սպիներով են, իսկ հայտնի փուչիկների դեպքը դեռևս «ընթացքում» է, մայիսի 4-ից մինչ այսօր որևէ մեկն այս դեպքի համար պատասխանատվություն չի կրել:

«Ոչ ոք չի փորձում և չի էլ կարող պնդել, թե այս ամենը համարժեք է մարդու կյանքին, սակայն չպետք է ընկնել մյուս ծայրահեղության մեջ և այս ողբերգական դեպքը դարձնել խուժանությունների, անդաստիարակությունների ու անհանդուրժողականության պլանավորված քաղաքական ալիքի ծնունդ»,-«Հարսնաքարի» մոտ մոմավառության գնացողների հասցեին հայտարարել էր հանրապետական պատգամավորը:

Նախորդ գումարման ԱԺ պատգամավոր, ակտիվիստ Անահիտ Բախշյանը կարծում է, որ Ավագյանի այդ հայտարարությունը «ՀՀԿ-ի կողմից ինքնապաշտպանության և ինքնաարդարացման ձև է, որն առաջին հերթին հեղինակներին է դիպչում, ոչ թե այն խմբին, ում խուժան են անվանում».

«Խումբն իր պահանջներն է ներկայացնում ոստիկաններին ու իրավապահ մարմիններին՝ իր սահմանադրական իրավունքն իրացնելով: Եվ բողոքը մեղրածոր խոսքերով չի լինում, լինում է բողոքի խոսքերով, որը հաճելի չէ լսել իշխանությանը»,-«Մեդիալաբին» ասում է Բախշյանը:

«Մեկն էլ ես եմ եղել այնտեղ կանգանծներից, ուրեմն ես խուժա՞ն եմ: Փոխանակ փորձեն բողոքավորությունը հանդարտեցնել, հասարակությանը խուժան են անվանում: Իրենք խնդիրը չեն կարողանում լուծել, օրենքը աշխատեցնել երկրում և սկսում են դիմացինին վարկաբեկել: Մենք պարզապես բարիկադների տարբեր կողմերում ենք»,- նշում է Բախշյանը:

Հելսինկյան քաղաքացիական ասոցիացիայի Վանաձորի գրասենյակի ղեկավար Արթուր Սաքունցը կարծում է, որ Հանրապետականը պետք է անհանգստանա Ավագյանի նմանօրինակ մեկնաբանությամբ:

Նա նշում է, որ ՀՀԿ-ն, խոսելով եվրոպական ինտեգրման մասին, քաղաքացիական հասարակությանը դեմ և, ըստ էության, իրար հակասող մոտեցումներ է ցուցաբերում:

«ՀՀԿ-ն նախ պետք է իր գնահատականը տար «Հարսնաքարի» դեպքի առնչությամբ և ոչ թե փորձեր առանձին գործիչների միջոցով մեկնաբանություններ տարածել: Իսկ նման մեկնաբանություններ տալով ՝ նրանք պարզապես ինքնապաշտպանվում են` ջղաձգումներից մղված և հովանավորում են օլիգարխիկ սիստեմն ու օլիգարխիայի հնարավոր գործառույթները»,- ասում է Սաքունցը:

Այդուհանդերձ, Ավետյանի մահվանը հաջորդած շարժման գնահատականները միանշանակ չեն անգամ քաղաքական վերլուծաբանների շրջանում: Քաղաքական և ընտրական տեխնոլոգիաների փորձագետ Արմեն Բադալյանի գնահատմամբ, օրինակ, «Հարսնաքարի» դեպքի առնչությամբ ստեղծված ալիքը ոչ թե քաղաքական շարժում է, այլ պարզապես քաղաքական PR նախագիծ.

«ՀՀԿ-ն, նման մեկնաբանություններ անելով, չի խորանում պրոյեկտի մեջ, նա տեսնում է արտաքին շղարշը և այդ շղարշի դեմ է պայքարում»:

«Եվ քանի որ հայտնի չէ, թե ովքեր են կանգնած այս պրոեկտի ետևում, հայտնի չէ նաև, թե ում դեմ է այն օգտագործվելու: Խոսքը, իհարկե, այն մարդկանց մասին չէ, ովքեր գնում են, գոռում են «Հարսնաքարի» մոտ և իսկապես վրդովված են այդ սպանությամբ: Իրականում այս քաղաքական պրոյեկտի ետևում այլ մարդիկ կան կանգնած և ունեն իրենց նպատակները»,- ասում է Բադալյանը:

«Այս շարժումը չի կայանա, քանի որ կեղծ թիրախ է ընտրել՝ օլիգարխիկ համակարգ, որը անորոշ է, այդտեղ ում ուզես` կարող ես մտցնել: Պետք է հստակ ձևակերպել, թե ո՞ւմ և ինչի՞ դեմ են պայքարում»,- հավելում է նա:

Նա նշում է, որ զինվորական բժիշկ Վահե Ավետյանի մահվան դեպքը դատապարտողները չպետք է մոռանան, որ 2008-ի մարտի 1-ին նույն բանակի ներքին զորքերը, ոստիկանությունն ու օլիգարխների թիկնազորը բարիկադի մյուս կողմում էին.

«Եթե բողոքի ալիք բարձրացնողները ձայն են բարձրացնում մարդու սպանության համար, ապա ինչո՞ւ ձայն չհանեցին մայիսի 6-ի «ընտրությունների» համար կամ զոհված զորակոչիկների համար: Սա քաղաքացիական հասարակության հետ կապ չունի, պարզապես քաղաքական PR պրոյեկտ է»,- ասում է Բադալյանը:

Միաժամանակ, քաղաքական տեխնոլոգը Հայաստանում քաղաքացիական հասարակության առկայության նախադրյալներ չի տեսնում՝ դա պայմանավորելով երկրի սոցիալ-տնտեսական իրավիճակով:

Մինչդեռ, քաղաքագետ Ալեքսանդր Իսկանդարյանի գնահատմամբ՝ հասարակության տարբեր շերտերի՝ փողոց դուրս գալը հասարակության աշխուժացման և սոցիալական շարժումների նոր ու բավական հետաքրքիր գործընթացների մասին է վկայում:

Ըստ Իսկանդարյանի՝ Հայաստանում մինչ այժմ գոյություն չունեցող նոր ձախ գաղափարախոսություն է ձևավորվում՝ քննարկումներ, պայքար հարստության դեմ, ուղղակի մասնակցություն քաղաքականությանը, իսկ ամենակարևորը՝ հաստատուն բնապահպանական շարժում:

«Այս ցանցերում գործող մարդիկ միավորված են մեկ սոցիալական կարգավիճակի ներքո՝ նրանք միջին խավի ներկայացուցիչներ են, որոնք կրթություն ունեն կամ դեռ չեն ավարտել, իսկ ակցիաներն ու ցույցերը՝ հիմնված էկոլոգիայի վրա, կլասիկա է: Եվրոպայում մի շարք կարևոր կուսակցություններ ծագել են հենց էկոլոգիական շարժումներից, այսօր Եվրոպական խորհրդարանում կան քաղաքական գործիչներից չտարբերվող պատգամավորներ, որոնք տարիներ առաջ եղել են այնպիսին, ինչպիսին նույն Մարիամ Սուխուդյանն է»,- նշում է քաղաքագետը:

Այդուհանդերձ, Իսկանդարյանը չի կարծում, որ այս շարժումները կարող են իրական քաղաքական պայքարի դեր ստանձնել առաջիկա նախագահական ընտրություններում:

© Medialab.am