Ի տարբերություն կառավարության, որն «արտառոց» չի համարում Հայաստանում վերջին տարիներին գրանցված արտագաղթի ցուցանիշները, սոցիոլոգ, անկախ փորձագետ Ռուբեն Եգանյանին անհանգստացնում են և´ արտագաղթի այսօրվա ցուցանիշները, և´ այդ առումով հնարավոր զարգացումները:
«Միգրացիայի ընդհանուր պատկերը մեր երկրի համար մտահոգիչ է, և նախադրյալներ կան, որ դրա ծավալները կմեծանան»,- «Մեդիալաբին» ասում է «Հայկական սոցիալ ժողովրդագրական նախաձեռնություն» ՀԿ նախագահ Ռուբեն Եգանյանը:
Արտագաղթի թեման, որը չափազանց արդիական է դարձել վերջին շրջանում` քաղաքական տարբեր ուժերի կողմից որպես շահարկման, իսկ կառավարության կողմից` որպես հաղթահարելի մի երևույթ ներկայացվելով, ըստ մասնագետների լուրջ հետազոտության կարիք ունի: Սակայն ամեն դեպքում կառավարության և անկախ փորձագետների կարծիքները տարբեր են:
Երկուշաբթի ՀՀ տարածքային կառավարման նախարարության միգրացիոն պետական ծառայության պետ Գագիկ Եգանյանը լրագրողներին ասել է, որ միգրացիոն առումով արտառոց ոչինչ տեղի չի ունենում:
Նա հրապարակել էր պաշտոնական տվյալներ, ըստ որոնց 2008 թվականին Հայաստանից միգրացիայի բացասական մնացորդը կազմել է 23.000 մարդ, 2009-ին երկրից հեռացել և չեն վերադարձել մոտ 25.000-ը, իսկ 2010-ին՝ 29.800-ը։
«Այսինքն` միգրացիոն տեսանկյունից ո´չ 2009-ին, ո´չ 2010-ին արտառոց երևույթներ տեղի չեն ունեցել»,- ասել էր Գագիկ Եգանյանը։
«Ուղևորահոսքը չմեկնաբանենք որպես միգրացիա։ Սա, անշուշտ, կապ ունի միգրացիայի հետ, բայց սա միգրացիա չէ, սա ուղևորահոսք է… Վերջին տարիներին միգրացիայի բացասական մնացորդը չի ահագնացել, այլ մնացել է նույն մակարդակի վրա»,- հավելել էր Գագիկ Եգանյանը` այդպես էլ, սակայն, չհստակեցնելով, թե իրականում` ըստ պաշտոնական տվյալների, որքա՞ն է կազմում արտագաղթը:
Ըստ հրապարակված տարբեր տվյալների` անկախությունից ի վեր Հայաստանը լքել է 1,1 մլն մարդ: Տարեկան Հայաստանը լքողների թիվը, ըստ այդմ` մոտ 60 հազար է:
Միգրացիոն ծառայության պետն իր ասուլիսում նշել էր, թե հայերը շարունակում են ավելի շատ մեկնել Ռուսաստանի Դաշնություն՝ մոտ 65 տոկոսը, 10 տոկոսը մեկնում է Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ, մյուս 10 տոկոսը՝ Եվրոպա, 5 տոկոսը՝ նախկին խորհրդային հանրապետություններ։ Ռուբեն Եգանյանը ևս նշում է, որ արտագաղթողների հիմնական մասը մեկնում է հենց Ռուսաստան:
Գագիկ Եգանյանն ասել էր նաև, որ Հայաստանի քաղաքացիները երկիրը լքում են հիմնականում սոցիալական դրդապատճառներով՝ աշխատատեղի բացակայության, ցածր աշխատավարձի, գործարարությամբ զբաղվելու խոչընդոտների, ինչպես նաև «չնչին մասը»` քաղաքական դրդապատճառներով։
Փորձագետ Ռուբեն Եգանյանը ևս պնդում է, որ հատկապես սոցիալական վիճակը մեծ դեր է խաղում արտագաղթի համար, սակայն, ի տարբերություն մյուս Եգանյանի, անկախ փորձագետը կարծում է, որ Հայաստանում ընթացող զարգացումները հիմք են տալիս ենթադրելու, որ արտագաղթի ծավալներն առաջիկայում կմեծանան:
«Այո´, երկիրը լքում են հիմնականում մի քանի պատճառներով` աշխատանքի բացակայության, սոցիալ-տնտեսական և բարոյահոգեբանական»,- ասում է անկախ փորձագետը:
Հայաստանից մեկնելու «մութ» տրամադրությունների մասին են փաստում նաև 75 տարի հետազոտությունների փորձ ունեցող Gallup կենտրոնի` անցյալ տարի հրապարակած ուսումնասիրությունները, որի համաձայն նախկին խորհրդային հանրապետություններում սեփական երկիրը մշտապես լքելու ամենամեծ ցանկությունն ունեն հենց հայաստանցիները:
Ըստ ուսումնասիրության` Հայաստանից հեռանալու ցանկություն ունի երկրի բնակչության 39%-ը, Վրաստանից` 14%-ը, իսկ Ադրբեջանից` 12%-ը:
Անկախ փորձագետ Ռուբեն Եգանյանն ասում է, որ մարդիկ մտածում են արտագաղթի մասին, երբ «կորցնում են հույսն ապագայի հանդեպ»:
«Եվ նախադրյալներ կան, որ արտագաղթի ծավալները կմեծանան: Օրինակ` փողոցային առևտրի դեմ սկսված պայքարը, փոքր օբյեկտների փակումը, գյուղատնտեսական հողերի նախատեսված խոշորացումը` այդ ամենը բերելու է միգրացիայի աճի»,- ասում է նա:
Քրիստինե Խանումյան
© Medialab.am