«Մեդիալաբի» հարցերին պատասխանում է «Լուսավոր Հայաստան» կուսակցության անդամ, ՀՀ Ազգային ժողովի նախկին պատգամավոր Աննա Կոստանյանը
– Տիկի՛ն Կոստանյան, արցախահայության բողոքի ակցիաներից հետո նրանց հասցեին ուղղված քննադատությունները կրկին ակտիվացան, հնչեցին մեղադրանքներ, որ սոցիալական խնդիրների լուծման անվան տակ նրանք իրականում իշխանափոխության համար են հավաքվում Ազատության հրապարակում: Երբեմն քննադատությունները համեմվում են նաև ակնհայտ ատելության խոսքով, ձեր գնահատմամբ՝ ի՞նչ նպատակով է ատելության մթնոլորտ գեներացվում, և ովքե՞ր են գեներացնողները:
– Ատելությունն իհարկե գեներացվում է իշխանության կողմից, մենք տեսնում ենք, որ սոցիալական ցանցերում հետևողականորեն աշխատում են արցախցիների հանդեպ մեծ չափաբաժնով ատելություն գեներացնելու համար, որովհետև վախենում են:
Վախենում են, որովհետև վերջին հանրահավաքը, որ տեղի ունեցավ, երևի տասնյակ հազարավոր մարդիկ՝ ոչ միայն արցախահայեր, այլ նաև հայաստանաբնակներ, աջակցություն ցուցաբերեցին՝ հանրահավաքին մասնակցելով, ու նաև սոցցանցերում այդ աջակցությունը շարունակվում է:
Սա մեծ հնարավորություն է ընդդեմ իշխանության ավելի մեծ ու զանգվածային ըմբոստության համար, հետևաբար սա գնահատում են որպես ռիսկ ու փորձում են ավելի ագրեսիվ մեթոդներ գործի դնել՝ հայերին իրար դեմ տրամադրելու: Վախենում են նաև այն մտքից, որ այս ըմբոստությունը կարող է արձագանք գտնել նաև միջազգային հանրության կողմից, որովհետև փաստացի Արցախից մեկ օրում 120 հազարից ավելի մարդկանց բռնի տեղահանումը չի կարող աշխարհում անհետևանք մնալ:
Այս նախադեպը շատ լուրջ վտանգ է նաև այն երկրների համար, որոնց նկատմամբ տարածքային պահանջներ ունեն այլ պետություններ: Այս ընդվզումը կարող է տեղ հասնել միջազգային հանրությանը, մարդասիրական այլ կազմակերպությունների, որոնք կարող են իրենց խողովակներով ներազդել Ադրբեջանի վրա, ու արցախահայերի վերադարձը Արցախ կարող է դառնալ օրակարգային հարց, ինչը չի համապատասխանում այս իշխանության խաղաղության օրակարգին, հետևաբար նրանք գործի են դնում բոլոր մեթոդները, որպեսզի կարողանան այս հնարավոր զարգացումները կանխել:
Ըստ այդմ նաև համապատասխան տեղերից, օրինակ՝ պետության կողմից սնուցվող ՊՈԱԿ-ի կողմից, ատելության դոզան միշտ պահում են ռեժիմի մեջ, որպեսզի ավելի ագրեսիվ ձևով կարողանան պայքարել դրա դեմ ու իհարկե պետք է դիմեն մանիպուլյացիաների՝ արցախահայերի սոցիալական պահանջներին հաղորդելով քաղաքական երանգ: Ոչինչ զարմանալի չէ, այսինքն՝ եթե սոցիալական հարթակներում կազմակերպված ձևով արշավ է ընթանում, ապա դա միանշանակ տեղի է ունենում իշխանության կողմից ու իշխանության խողովակներով:
– Նույն իշխանությունն ասում է, որ եթե իրենք խոսեն արցախահայերի վերադարձի մասին, ապա դրա հետևանքները կարող են լինել ընդհուպ Հայաստանի դեմ հարձակում Ադրբեջանի կողմից: Իրատեսական չե՞ք համարում այս վարկածը:
– Սա ևս շատ մեծ քաղաքական մանիպուլյացիա է, որով կարողանում են մոլորեցնել ՀՀ քաղաքացիներին՝ վախի մեջ պահելով Ադրբեջանի կողմից հնարավոր հարձակմամբ: Բայց մենք ամեն օր տեսնում ենք, որ Ադրբեջանը սահմանային հատվածներում կրակ է բացում ՀՀ ինքնիշխան տարածքի, դիրքերի ուղղությամբ: Իշխանությունը փորձում է ուղղակի վախի մեջ պահել հանրությանը, բայց ոչ մեկը հարց չի տալիս, որ Ադրբեջանի ղեկավարությունը բացահայտ հայտարարում է, որ իրենք բոլորովին միտք չունեն խաղաղության պայմանագիր կնքել Հայաստանի հետ, ինչի՞ մասին է խոսքը: Հետևաբար հարձակման հավանականությունը այսպես թե այնպես կա:
– Ատելության մթնոլորտի ստեղծմամբ, որ ասում եք՝ իշխանությունն է ստեղծում, կարողանո՞ւմ է իշխանությունը հասնել այն նպատակին, ինչի համար ստեղծում է այդ մթնոլորտը:
– Առնվազն սոցիալական տիրույթում կարողանում է տպավորություն ստեղծել, որ շատ մեծ է արցախահայության նկատմամբ ատելության դոզան, բայց սա միայն առերևույթ դրսևորում է, որովհետև հողի վրա մենք այդ դրսևորումները չենք տեսնում, դրանք սկսվում ու ավարտվում են բացառապես սոցիալական ցանցերում:
– Տիկի՛ն Կոստանյան, այդ ատելությունը միայն արցախահայությա՞ն նկատմամբ է, թե՞ երկրում ընդհանուր ատելության մթնոլորտ է:
– Դա սոցիալ-հոգեբանական ուսումնասիրության շատ լուրջ առարկա է, որովհետև եթե դա տեղայնացնենք, ապա կտեսնենք, որ ՀՀ տարբեր մարզերի բնակիչների միջև ևս կա անհանդուրժողականություն, եթե չասեմ՝ ատելություն: Կա ատելություն նաև քաղաքական տարբեր հայացքներով պայմանավորված, ընդհանուր շիկացած են քաղաքական դաշտը ու նաև քաղաքացիների տրամադրությունները միմյանց նկատմամբ: Այս տրամադրություններն օգտագործվում են օրվա իշխանությունների կողմից, որպեսզի ավելի երկար մնան իշխանության:
– Որքանո՞վ է խորհրդարանական ընդդիմությունը գեներացնում ատելության մթնոլորտ ու հօգուտ իրեն օգտագործում առկա ատելությունը:
– Ես կասեի՝ ոչ թե գեներացնում, այլև նպաստում է այդ մթնոլորտի խորացմանը՝ առաջին հերթին երևի քաղաքական հայացքներով պայմանավորված: Եթե առանձնացնենք նախկին նախագահների թևերի միջև տևական ժամանակ շարունակվող այս փոխհրաձգությունը, ապա, այո՛, սա էլ է ատելության մթնոլորտի դրսևորում ու շատ ուղիղ աջակցություն օրվա իշխանությանը: Փոխանակ հողի վրա միասնական ձևով պայքարեն այս իշխանության օրակարգերի դեմ, մեկը մյուսի դեմ են արշավներ իրականացնում:
Այս ամենը ուղղակի նպաստում է օրվա իշխանության երկարաձգմանը, ու եթե իսկապես այս իշխանություններից ազատվելու նպատակ կա, ապա այդ երկու թևը պետք է ամեն ինչ դնի մի կողմ ու միասնական պայքարի այս իշխանության դեմ:
Ցավոք սրտի, հակառակի նախադրյալները դեռ չեմ տեսնում, ու չենք էլ տեսնի մոտ ապագայում՝ հաջորդ տարվա ընտրություններին ընդառաջ ընդդիմության պառակտվածության մակարդակը ավելի կխորանա, որովհետև իրենք էլ խնդիր ունեն արդարանալու, հանրությանը ինչ-որ բաներ ապացուցելու:
– Կասկածի տա՞կ եք դնում ընդդիմության այն պնդումը, թե իրենց գերնպատակն այս իշխանությանը օր առաջ հեռացնելն է:
– Հայտարարելը մի բան է, արվող քայլերը՝ մեկ այլ: Արված հայտարարություններն ու գործնական քայլերը միմյանց հետ չեն համադրվում:
Քրիստինե Աղաբեկյան
MediaLab.am
