Մարտիմեկյան իրադարձությունների ժամանակ զոհված քաղաքացիների հարազատները թեև հավատում են ԵԽ մարդու իրավունքների գլխավոր հանձնակատար Թոմաս Համմարբերգին, սակայն, չեն կարծում, որ դա ազդեցություն կունենա Հայաստանի իշխանությունների վրա` սպանությունների բացահայտման գործում և զոհերի հարազատներին դրամական փոխհատուցում տալու հարցում:
«Երբ Համմարբերգի հետ հանդիպման ժամանակ մեր փաստաբանը նրան ասաց, որ զոհերի հարազատներին փոխհատուցում չի տրվել, նա զարմացավ»,- «Մեդիալաբի» հետ զրույցում նշեց մարտիմեկյան իրադարձությունների զոհ Գոռ Քլոյանի հայրը` Սարգիս Քլոյանը:
Թոմաս Համմարբերգը մայիսի 9-ին հրապարակել է հունվարին Հայաստան կատարած այցի հետևանքով գրված զեկույցը, որտեղ առաջին անգամ խոսել է սպանված քաղաքացիների հարազատներին փոխհատուցում տալու անհրաժեշտության մասին:
«10 զոհերի ընտանիքները պետք է ստանան փոխհատուցում` իրենց հարազատների կորստին հավասարազոր և ամբողջությամբ ներգրավված և տեղեկացված լինեն հետաքննությանը»,- գրված է հանձնակատարի զեկույցում:
Հիշեցնենք, որ մարտիմեկյան իրադարձությունների զոհերին ֆինանսական փոխհատուցում տալու մասին այս տարվա մարտի 1-ի հանրահավաքի ժամանակ խոսել էր նաև նախկին նախագահ, ընդդիմության առաջնորդ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը:
Կոնգրեսի հանրահավաքի անունից Լևոն Տեր-Պետրոսյանը պահանջել էր «լիարժեքորեն փոխհատուցել մարտի 1-ի ոճրագործությունից տուժած բոլոր քաղաքացիների նյութական վնասները՝ մասնավորապես սպանվածներից յուրաքանչյուրի ընտանիքին հատկացնելով 1 միլիոն դոլար, իսկ վիրավորներին՝ առնվազն 100.000 դոլար»:
Սարգիս Քլոյանի խոսքով` Համմարբերգը տեղյակ է, որ Հայաստանի վարչապետը կառավարության պահուստային ֆոնդից ժամանակին փոխհատուցել է մարտի 1-ի իրադարձությունների ժամանակ «թալանված» խանութների և «վառված» մեքենաների տերերին:
Քլոյանի խոսքով` Համմարբերգը կարող է միայն կոչ անել, բայց ինքը չի կարծում, որ փոխհատուցում կլինի, քանի դեռ այդ հարցով քրեական գործեր չեն հարուցվել:
Մարտիմեկյան իրադարձությունների ժամանակ սպանված Տիգրան Խաչատրյանի մայրը` Ալլա Հովհաննիսյանն էլ նշեց, որ ինքն «այս իշխանություններին տանել չի կարող և պատրաստվում է նրանց դեմ պայքարել բոլոր հնարավոր ձևերով»:
«Բայց եթե նրանց պատճառով իմ և մյուսների որդիները զոհվել են, և այս հարցում իշխանությունները պարտավորություններ ունեն զոհերի հարազատների հանդեպ, ապա նրանք պարտավոր են կատարել այդ պարտավորությունները: Բայց դա չի նշանակում, որ մենք դրանից հետո կլռենք»,- նշեց տիկին Հովհաննիսյանը:
Իր զեկույցում հանձնակատարը նաև անդրադարձել է մարտիմեկյան իրադարձությունների բացահայտմանը. հանձնակատարը նշել է, որ մարտի 1-ին զենքի կիրառումը անթույլատրելի էր, և 10 զոհերի սպանությունների բացահայտման գործընթացը եղել է անարդյունք: Ըստ նրա` Հայաստանի իշխանությունները պետք է որոշակի հետաքննություն իրականացնեն և հայտնաբերեն մեղավորներին:
Համմարբերգը նաև ողջունել է Սերժ Սարգսյանի վերջին հանձնարարականը` այս սպանությունների բացահայտման հետ կապված: Նա հույս է հայտնել, որ այս հանձնարարականը կվերածվի կոնկրետ գործընթացի` մեղավորներին հայտնաբերելու և պատժելու առումով:
Հիշեցնենք, այս տարվա ապրիլի 20-ին Սերժ Սարգսյանը հրավիրել էր դատաիրավական բարեփոխումների թեմայով խորհրդակցություն, որի ընթացքում անդրադարձել էր մարտի 1-ի թեմային:
«Բազմիցս ասել եմ և հիմա էլ կրկնում եմ, որ սպասելիքները շատ են, և, առաջին հերթին, խոսքս վերաբերում է մարտի մեկի դեպքերին: Ակնկալում եմ նոր թափ և ընդգծված ակտիվացում` նշված դեպքերի բացահայտման հարցում»,- ասել էր Սարգսյանը:
«Համմարբերգը Հայաստանում ընդունել է մեզ և խոստացել հետևել սպանությունների բացահայտման գործընթացին: Մենք մի քիչ էլ հավատում ենք Համարբերգին, բայց չենք հավատում, որ իշխանությունները կբացահայտեն այս սպանություները, որովհետև նրանք չեն կարող կտրել այն ճյուղը, որի վրա նստած են»,- նշեց Սարգիս Քլոյանը:
Նրա խոսքով` այդ հարցում բացահայտման կարիք էլ չկա, որովհետև ամեն ինչ վաղուց բացահայտված-վերջացած է:
«Մնում է միայն քաղաքական կամք, որ քրեական գործեր հարուցեն: Ո՞վ չգիտի, թե ովքեր են հրաման տվողները, ովքեր են եղել կրակողները: Տիգրան Պասկևիչյանի ֆիլմում ամեն ինչ բացահայտ ասվում է: Ինձ համար պարզ է, որ Սերժ Սարգսյանը ցանկանում է միայն ժամանակ ձգել»,- «Մեդիալաբի» հետ զրույցում նշեց Քլոյանը:
Ալլա Հովհաննիսյանն էլ նշեց, որ երբ Սերժ Սարգսյանն ապրիլին խոսում էր մարտի մեկի մասին, իր համար պարզ էր, որ դա արտաքին ճնշումների արդյունք է, նաև` նույն Համմարբերգի, թեև այն ժամանակ նրա զեկույցը դեռ հրապարակված չէր:
«Այսինքն` սա Սերժ Սարգսյանի բարի կամքը չէր: Բայց այս իշխանություններից ես կոնկրետ ակնկալիքներ չունեմ, իմ կարծիքով` մարտի մեկը չի բացահայտվի, քանի դեռ իշխանափոխություն չի եղել, որովհետև մարտի մեկն իրականացնողները չեն կարող բացահայտել մարտի մեկը»,- նշեց Ալլա Հովհաննիսյանը: Տիկին Հովհաննիսյանի խոսքով` չնայած իշխանություններից ակնկալիքներ չունի, սակայն Թոմաս Համմարբերգի զեկույցն իրեն գոհացրել է:
Քրիստինե Խանումյան
© Medialab
