Անչափահասների արդարադատության, միավորումների ստեղծման, խտրականության արգելման, կոռուպցիայի ազդեցության, ԶԼՄ-ների ազատականացման, արդար դատաքննության, սեփականության օտարման և այլ ոլորտներում մարդու իրավունքների պաշտպանության անհրաժեշտության մասին հունվարի 23-ին բարձրաձայնեցին քաղաքացիական հասարակության մի շարք կազմակերպությունների ներկայացուցիչներ` Երեւանում:
Նրանք մատնանշում են, որ վերը նշված և բազմաթիվ այլ իրավունքներ արձանագրված չեն «ՀՀ մարդու իրավունքների պաշտպանության ազգային ռազմավարություն»-ում, որի շուրջ այսօր հանրային քննարկում էր ծավալվել:
Քննարկումը կազմակերպել էր «Գործընկերություն հանուն բաց հասարակության» նախաձեռնությունը (ներկայացնում է քաղաքացիական հասարակության 60-ից ավելի կազմակերպություն)` համագործակցելով «Արևելյան գործընկերության» քաղաքացիական հասարակության ֆորումի Հայաստանի ազգային պլատֆորմի աշխատանքային առաջին խմբի հետ:
Քննարկմանը ներկա էին պետական պաշտոնյաներ, Հայաստանում հավատարմագրված դեսպաններ, միջազգային կազմակերպությունների և «Արևելյան գործընկերության» Հայաստանի ազգային պլատֆորմի ներկայացուցիչներ:
Ըստ ՀԿ-ների ներկայացուցիչների՝ «ՀՀ մարդու իրավունքների պաշտպանության ազգային ռազմավարությունը» բարեփոխումների կարիք ունի` կապված կոնկրետ ոլորտներում մարդկանց իրավունքների հետ:
«Իրավունքների պաշտպանություն առանց սահմանների» ՀԿ-ից Սիրանուշ Սահակյանը նշում է, որ բացթողումներ կան երեխաների իրավունքների պաշտպանության ոլորտում:
«Հայաստանում երեխաների իրավունքների հարցերով զբաղվող մի շարք կազմակերպություններ կարձանագրեն, որ մենք այս դաշտում ունենք անչափահասների արդարադատության հետ կապված խնդիրներ, որը չի հասկացվել և ոչ մի կերպ արտացոլում չի գտել այս փաստաթղթում»,- ասում է Սահակյանը:
Նա նշում է, որ ռազմավարության մեջ թեև հստակ տարանջատված են քաղաքական և քաղաքացիական իրավունքները սոցիալ-տնտեսական, մշակութային իրավունքներից, միևնույն է, պետության պարտավորությունների և ժամանակացուցային առանձնահատկությունները փաստաթղթում արտացոլում չեն գտել:
«Փաստաթղթում նշված է հավաքների ազատության իրավունքը, բայց նշված չէ միավորվելու, միավորումների ազատության իրավունքը: Անտեսված իրավունքերի շարքում մեծ կարևորություն ունի խտրականության արգելքը, որը դարձյալ որևէ կերպ արտացոլված չէ»,-ասում է Սահակյանը:
Միավորումներ ստեղծելու հետ կապված որոշ խնդիրներ է ներկայացնում նաև Հայաստանի հելսինկյան կոմիտեի նախագահ Ավետիք Իշխանյանը և անդրադառնում, մասնավորապես, կրոնական կազմակերպություններին:
«Այսօր գործող կրոնական կազմակերպությունների մասին օրենքով միավորումների ազատությունը սահմանափակված է, որովհետև մինչև 200 անդամ չունենաս, չես կարող որպես կրոնական կազմակերպություն գրանցվել»,- ասում է Իշխանյանը և հավելում, որ այդ մասին փաստաթղթում ոչինչ նշված չէ:
Նա նաև մտահոգություն է հայտնում, որ ազգային ռազմավարությունում չկան իշխանության տարանջատման ուղղությունները:
«Մարդու իրավունքների համար ամենակարևոր հարցը իշխանության սահմանափակումն է: Ինչքան իշխանությունը բացաձակ է, այնքան բացարձակ են խախտվում մարդու իրավունքները: Այս տեսակետից ես այս ռազմավարության մեջ չեմ տեսնում իշխանության տարանջատման ուղղությունները, դատական իշխանության անկախ լինելը գործադիր իշխանությունից: Շատ լավ կլիներ, որ այստեղ այդ մասին խոսվեր»,- ասում է Իշխանյանը:
Քննարկմանը մասնակից քաղաքացիական հասարակության կազմակերպությունների բոլոր ներկայացուցիչները նշում են, որ «ՀՀ Մարդու իրավունքների պաշտպանության ազգային ռազմավարությունը» իրապես էական նշանակություն ունի և պետք է բարեփոխվի, որպեսզի լինեն մարդու իրավունքների վիճարկում և արմատական բարեփոխում:
«Այս ռազմավարությունը, ցավոք, արմատական լուծումներ չի առաջարկում և մեթոդաբանական իմաստով խիստ անհաջող է»,- ասում է Լրագրողների «Ասպարեզ» ակումբի տնօրեն Լևոն Բարսեղյանը և մատնանշում ԶԼՄ-ների, մասնավորապես, հեռուստատեսության և ռադիոյի ազատականացված չլինելու խնդիրները Հայաստանում:
Կոռուպցիայի ազդեցությունը մարդու իրավունքների վրա նույնպես չի արտացոլվել փաստաթղթում, որին անդրադարձավ «Թրանսփարենսի ինթերնեշնլ» հակակոռուպցիոն կենտրոնի փոխտնօրեն Սոնա Այվազյանը:
«Մենք գիտենք, որ կաշառակերությունը, հովանավորչությունը, յուրացումները ուղղակիորեն խտրականության դրսևորումներ են առաջացնում, անդրադառնում են մարդկանց կրթության, առողջության, սեփականության, կյանքի, արդար դատաքննության և ընտրական իրավունքի վրա, սակայն սրան որևիցե անդրադարձ չի կատարված»,- հավելում է Այվազյանը:
ՀԿ-ների ներկայացրած բոլոր բացթողումներին ու առաջարկություններին, ռազմավարությունում փոփոխություններ մտցնելու նպատակով, արձագանքեցին նաև արդարադատության նախարարության ներկայացուցիչները, որոնց վրա է դրված ռազմավարությունից բխող գործողությունների ծրագրի համակարգումը:
Նրանք նշում են, որ առաջարկությունները հաշվի կառնվեն և կշտկվեն «գոնե գործողությունների ծրագրի մակարդակում»:
Լիլիթ Առաքելյան
© Medialab.am
