«Մեդիալաբի» հարցերին պատասխանել է Արցախի «Ազգային վերածնունդ» կուսակցության ղեկավար Հայկ Խանումյանը
– Ձեր կարծիքով՝ ո՞րն էր նախարարության անվանափոխության՝ անվան մեջ «ռազմահայրենասիրություն» բառի ներառման պատճառը: Որքանո՞վ է դա նպատակահարմար:
– Ուղղակի հիմարություն է նման անուն տալ նախարարությանը: Ակնհայտ է, որ կրթական համակարգի, ընդհանրապես պետական տարբեր հաստատությունների, որոնք ուղղված են երիտասարդությանը, պատանեկությանը, որոնք քաղաքականություն են մշակում այդ ուղղությամբ, նրանց գործունեության արդյունքը պետք է լինի նաև ռազմահայրենասեր սերունդ դաստիարակելը:
Բայց երբ այդ ամենն անընդհատ շեշտվում է, պաթոս է մտցվում այդ ամենի մեջ, շատ հաճախ հակառակ արդյունքն ենք ունենում: Հետևաբար, ծիծաղելի է Արցախում այդ անունով նախարարություն ունենալը:
– Նպատակը նոր հաստիքներ ավելացնե՞լն է:
– Դա իրականում նույն մշակույթի, երիտասարդության հարցերի նախարարությունն է, որը վերանվանել են ռազմահայրենասիրության, երիտասարդության, սպորտի և զբոսաշրջության նախարարություն: Իսկ հաստիքները կավելանան այլ ուղղությամբ՝ նախագահի աշխատակազմում, Ազգային ժողովի աշխատակազմում, տարբեր վարչակազմերում և նախարարություններում:
Սովորաբար Արցախում ուռճացված բյուրոկրատիայի պահպանումը նպատակ ունի վարչական ռեսուրս ստեղծել տարբեր քաղաքական ուժերի համար: Հիմա նոր դերակատարներ են հայտնվել քաղաքական դաշտում, գնացել են որոշակի գործարքների, նկատի ունեմ Սամվել Բաբայանի «Միասնական հայրենիք» կուսակցությունը և անձամբ Սամվել Բաբայանին, պետք է ինչ-որ հաստիքներով բավարարեն և չկպչեն արդեն գոյություն ունեցող հաստիքներին:
Մյուս կողմից էլ՝ կա Բակո Սահակյանի ժառանգությունը, որոշակի մարդիկ, որոնց պետք է աշխատավարձով ապահովի նոր նախագահը՝ նախկիններին, իր նախկին վերադասին չնեղացնելու համար: Մի խոսքով, ստեղծվում է մի մեծ, ուռճացված ապարատ:
Սովորաբար Արցախում բյուրոկրատիան առանց այդ էլ ուռճացված է, և բյուջեի մի հսկայական հատված գնում է այդ ուռճացված բյուրոկրատիայի պահպանմանը: Ես՝ որպես նախկին պատգամավոր, և մեր կուսակցությունն ընդհանրապես անընդհատ հանդես ենք եկել այդ ուռճացված բյուրոկրատիայի կրճատման պահանջով:
Ինքներդ էլ հասկանում եք, որ դա ոչ պոպուլիստական պահանջ է և զգալիորեն կրճատում է մեր ընտրազանգվածը, որովհետև բնակչության մի զգալի շերտ ներգրավված է այդ ուռճացված բյուրոկրատիայում, բայց մենք, այնուամենայնիվ, հիմա էլ կարծում ենք, որ անիմաստ գումարներ ենք անարդյունավետ շռայլում՝ գրեթե ոչինչ չանող բազմաթիվ հաստիքներ պահպանելու համար:
Էլի կլինեն նշանակումներ, և դրանց օրինակով ինքներդ կհամոզվեք, թե որքան նոր հաստիքներ են ավելացնելու Արցախում:
– Ձեր կարծիքով՝ ի՞նչ նպատակ էր հետապնդում նախօրեին ստորագրված Արայիկ Հարությունյան-Սամվել Բաբայան հուշագիրը:
– Առանձնահատուկ ու զարմանալի բան այդտեղ չկար: Դեռևս 2019 թվականի ամռանը այն ժամանակ ԱԱԾ տնօրենի քավորությամբ Արայիկ Հարությունյանն ու Սամվել Բաբայանն արդեն իսկ համաձայնության են եկել:
Ես այդ ժամանակ՝ Վանեցյանի հետ հանդիպումից առաջ և հետո, Սամվել Բաբայանի հետ երկու անգամ հանդիպել եմ և հստակ եկել եմ այն տպավորության, որ Սամվել Բաբայանը պատրաստ էր խաղալ Արայիկ Հարությունյանի խաղը, այն է՝ վերցնել ընդդիմադիր ձայները, մտնել խորհրդարան, հետո միանալ Արայիկ Հարությունյանին ու բաժան-բաժան անել տարբեր ոլորտներ:
Հենց դրան էլ մենք ականատես եղանք: Այս տիպի քաղաքական խաղ կատարվել է նաև 2005 թվականին: Այն ժամանակ մի քիչ ուրիշ էին դերակատարները, Արայիկ Հարությունյանը մի քիչ այլ դիրքում էր, քան հիմա: Համենայնդեպս, նույն խաղն է խաղացվել:
Երբ ժողովրդի մոտ փոփոխությունների պահանջ է առաջանում, սովորաբար մտածում են՝ ինչպես անել, որ այդ փոփոխություններն ուղղորդեն այլ հունով:
Եթե առաջ այդ հունը ղեկավարում էին արհեստականորեն իշխանության կաբինետներում ստեղծված քաղաքական ուժերը, այս անգամ մի քիչ ինքնաբուխ էր այդ ուժն ի հայտ եկել՝ ի դեմս Սամվել Բաբայանի կուսակցության, և Արայիկ Հարությունյանը որոշեց փոփոխությունների ձգտող զանգվածի տեր դարձնել Սամվել Բաբայանին:
Վերջինս շատ լավ այդ խաղը խաղաց: Բնականաբար, խորհրդարան անցնելուց հետո նա գնաց և ամբողջովին տրվեց Արայիկ Հարությունյանին և դրա դիմաց կստանա հաստիքներ, կստանա որոշակի դիրք և այլն:
Թե՛ «Ազատ Հայրենիքը», թե՛ «Միասնական Հայրենիքը»՝ երկուսն էլ նեղ անձնական, խմբակային շահեր հետապնդող քաղաքական ուժեր են, օլիգարխիկ ուժեր են, հատկապես Արայիկ Հարությունյանի գլխավորած քաղաքական ուժը, իսկ մյուսն էլ ուզում է դառնալ այդ տիպի ուժ:
– Այսինքն՝ լուրջ սպասումներ, ակնկալիքներ չկա՞ն, որ Արցախում իրական փոփոխություններ կլինեն:
– Իհարկե չկան: Այս երկու քաղաքական ուժերի դաշինքը, ինչպես նաև տարբեր փոքր-մոքր սատելիտների միացումն իրենց մեկ նպատակ է հետապնդում՝ հնարավորինս հանրային միջոցները ծախսել նեղ շրջանակի համար:
Իհարկե կփորձեն հնարավորինս շատ Երևանից փող պոկել, կարծես թե դրա նախադրյալները նույնպես կան, որովհետև Երևանում այնքան էլ հակված չեն հասկանալու, թե ինչ է կատարվում Արցախում, և կանեն այն, ինչ Ստեփանակերտից պահանջում են կամ ինչ իրենց կհամոզեն:
Ի դեպ, աչքերին թոզ փչելու ձևերն էլ են նույնը, երբ Նիկոլ Փաշինյանին տանում են ձեթի գործարան կամ բրիկետի ինչ-որ արտադրամաս: Սրանք նույն տրյուկներն են, որ կատարվում էին նաև նախկինում:
Մի խոսքով, դերակատարները մի քիչ փոխվել են, բայց մեթոդները, ուղղությունները մնացել են նույնը: Առաջիկայում ես ավելի մանրամասն կանդրադառնամ այս ամենին, ինչպես նաև հակաճգնաժամային վիճակին ու Արայիկ Հարությունյանի պատկերացումներին:
Կարծում եմ՝ առաջիկա ամիսներին Արայիկ Հարությունյանի գլխավոր քաղաքականությունը լինելու է հնարավորինս շատ բյուջետային գումարներ ուղղել սեփական շրջապատի բիզնեսներին, որպեսզի ընտրությունների ծախսերը հանի: Ես առաջիկայում տարբեր փաստերով ու փաստարկներով այդ ամենին կանդրադառնամ:
Մանե Հարությունյան
MediaLab.am
