Վիգեն Քաբաքյանն ընդամենը երկու ամիս առաջ է Հալեպից տեղափոխվել Հայաստան, ու չնայած, ինչպես ինքն է ասում, այստեղ ապրուստը թանկ է, որոշել է հաստատվել հայրենիքում:
Ասում է՝ Հայաստանից ոչ մի այլ երկիր չի պատրաստվում մեկնել, միայն կվերադառնա Հալեպ, եթե պատերազմը վերջանա:
«Անշուշտ, սիրում ենք Հայաստանը, բայց բայց մենք ապրելու հեշտ պայմաններուն սովոր ենք, կվերադառնանք Սիրիա, եթե պատերազմը վերանա»,- «Մեդիալաբին» ասում է Վիգեն Քաբաքյանն ու կարոտով հիշում Հալեպը, այնտեղ թողած իր ծնողներին, դստերն ու մեծ առանձնատունը:
Մասնագիտությամբ ինժեներ Վիգեն Քաբաքյանը Հայաստան է եկել կնոջ հետ, ասում է Երևանում հաստատված սիրիահայ ընկերներն են կանչել, շինարարությունում գործ առաջարկել, ինքն էլ դժգոհ չէ վարձատրությունից:
Երևանում մեկ սենյականոց բնակարան է վարձակալել, որը չի կարող փոխարինել Հալեպի իր վեց սենյականոց առանձնատանը, բայց դժգոհ չէ: Միայն սրտում տագնապ ու վախ կա՝ Հալեպում ամունացած դուստրն ու ծնողները, հարազատները կրակի տակ են:
Պատմում է, որ մեծ դժվարությամբ են հասել Հայաստան, քանի ճանապարհները փակ են, իսկ Հալեպում, իրավիճակը գնալով սրվում է:
«Իրավիճակը վատ էր, պայթյուններ, թաղամասերը ռմբակոծվում էին, էլեկտրականության հարցն է սուր: Միշտ կրակոցներ կան, Հալեպում քիչ մը ավելի խիտ են կրակոցները»,- ասում է նա:
Ասում է` գիտի, որ Հայաստանում 90-ական թվականներին առանց լույսի գոյատևել են, նույնը այսօր պատերազմի մեջ գտնվող Սիրիայում է, զարմանում ու հարցադրում է անում.
«Ո՞նց կարելի է առանց հոսանքի ապրել»:
Վիգեն Քաբաքյանը պատմում է հալեպահայների մասին, ասում, որ նրանցից շատերն են երազում Հայաստան գալ, բայց չգիտեն ինչպե՞ս՝ գումար չունեն, ճանապարհները փակ են:
«Շատ հայեր կուզեն գալ Հայաստան, կզգամ, որ նախանձ աչքով կնայեն Հայաստան եկողներուն, թե՝ երանի մենք ալ կարենանք երթանք, երանի մեր պայմաններն էլ թույլ տային, որ երթայինք: Մեզի համար արդոք կարելի չէ՞ գտնել ճանապարհներ, մեծաթիվ ժողովուրդ կա Հալեպում, որ ուղղակի կփափագի Հայաստան գալ, լքել Հալեպը: Մարդիկ անճարակության մեջ են: Թուրքիան կամ Հորդանանը, որ կանչեցին սիրիացիներուն, վրանի տակ ապրեցուցեցին իրենց, բայց կերակրեց, խմեցրեց, տաքացրեց: Եթե Հայաստան գան, թող վրաններու մեջ ապրին, պստիկ խրճիթներու մեջ ապրին, բայց փափագը, որ ելնեն այդ երկրեն, այդ միջոցը չկա: Այդ միջոցը չմտածվեցավ, չձեռնարկվեցավ Հայատանի կառավարության կողմեն: Սփյուռքի նախարարուհին կխոստովանե, որ Հայաստան պետության կարողություններեն մեծ բան է մեր պահանջածը»,- ասում է Վիգենը:
Նա նշում է, որ սիրիահայերն այսօր Սիրիայում պաշարվածի ու բանտարկվածի հոգեբանությամբ են ապրում:
Ու չնայած Սիրիայում պատերազմ է, բայց այս օրերին այնտեղ սննդամթերն ավելի էժան է քան Հայաստանում, նկատում է Վիգեն Քաբաքյանը:
«Կյանքի տարբերությունը Սիրիայում և Հայաստանում մեծ է, Սիրիան արտադրող երկիր է՝ միրգ, բանջարեղեն շատ էժան կարելի էր գտնել: Մի կապ մաղադանոսն այստեղ այս օրերուն արժե 1.5 կիլոգրամ կարտոֆիլի գնին հավասար, սա մեզի համար քիչ մը անտրամաբանական է: Մեր քովը բանջարեղենն ու կանաչեղենը շատ-շատ առատ էր: Ամենասուղ վիճակում, պաշարման մեջ ըլլալով, Հալեպում ամեն ինչը տակավին էժան էր, քան այսօր Հայաստանում»,- նշում է նա ու զարմանում, թե ինչո՞ւ է այդպես, որ գյուղատնտեսություն ունեցող Հայաստանում ամեն ինչ այսքան թանկ է:
Հայաստան եկած սիրիահայերի չլուծված խնդիրները, նրա խոսքով, աշխատանք գտնելն ու բնակարան ունենալն է: Աշխատանք չունենալու դեպքում սիրիահայերը մեծ դժվարություններ են կրում այստեղ, քանի որ, ինչպես Վիգեն Քաբաքյանն է ասում, իրենք սովոր են հեշտ կյանքի:
Թեև տարբեր բարեգործական կազմակերպություններ Հայաստանում ապրող սիրիահայերին օժանդակություն են տրամադրում, սակայն Վիգեն Քաբաքյանի խոսքով, ոչ բոլորն են կարողանում օգտնվել այդ օգնությունից:
«Որ ազգականիս տուն կերթամ, կըսեն՝ լսեցինք օգնություն բաժնել են, գնացինք ստանալու, կըսեն՝ վերջացել է: Դրամական օժանդակությունը որոշ մարդոց հասել է, որոշ մարդոց չի հասել: Բաժանումը ինքնաբերաբար անարդարության պատկեր կներկայացնե: Այստեղ ապրող 10-11 հազար սիրիահայից 200-300 հոգի են ստանում օգնություն, մյուսները վիրավորվում են: Չգիտենք՝ ում հանցանք է սա: Ես չեմ ասում, թե բաժանողները կուլ կուտան գումարները, իրենց գրպանները կըլցնեն, բաժանման սիստեմայի մասին է իմ դժգոհությունը»,- ասում է նա:
Սիրիայից Հայաստան բնակության տեղափոխված սիրիահայերի թիվը ներակայումս կազմում է ավելի քան 11 հազար: Չնայած պատերազմին, Սիրիայում շարունակվում է բնակվել 45 հազար հայ:
Լուսանկարը` Փիրուզա Խալափյանի
Մարի Ներսեսյան
© Medialab.am