Թեև շաբաթ առավոտյան իշխանությունները հրապարակել են ընդդիմության հետ երկխոսողների պատվիրակության կազմը, սակայն քաղաքագետները դեռ որոշ բաց հարցեր են տեսնում: Փորձագետ Ռուբեն Մեհրաբյանը «Մեդիալաբի» հետ զրույցում ասում է, թե հարցը դեռ բավական հում է:
«Պետք է հստակեցում մտցնեն, թե ո´ւմ է ներկայացնում այդ պատվիրակությունը` ԱԺ-ի՞ն, թե՞ գործադիր իշխանությանը»,- ասում է Մեհրաբյանը` շեշտելով, որ եթե պատվիրակությունը ներկայացնում է խորհրդարանը, ապա բավարար լիազորություններ չի ունենա, և նման պատվիրակության հետ երկխոսելն իմաստ չունի:
Հիշեցնենք, որ շաբաթ հրապարակված իշխանության պատվիրակության կազմում են իշխող կոալիցիայից երկուական գործիչներ. ՀՀԿ-ից` Դավիթ Հարությունյանն ու Գագիկ Մինասյանը, ԲՀԿ-ից` Նաիրա Զոհրաբյանն ու Վարդան Բոստանջյանը, և ՕԵԿ-ից`Մհեր Շահգելդյանն ու Խաչիկ Հարությունյանը:
Ընդ որում, իշխանությունները հրապարակել են պատվիրակության կազմը, թեև մինչև այդ հայտարարում էին, որ ընդդիմության հետ երկխոսելու համար որևէ պատվիրակություն չեն ձևավորելու:
«Մենք պատվիրակություն չենք կազմում և հայտարարել ենք, որ եթե կան խնդիրներ, այդ խնդիրները կարող են քննարկել համապատասխան մարմինների հետ»,-շաբաթներ առաջ հայտարարել էր ՀՀԿ մամլո խոսնակ, պատգամավոր Էդուարդ Շարմազանովը:
Իսկ իշխանության պատվիրակության կազմում ընդգրկված ԲՀԿ-ական Վարդան Բոստանջյանն էլ ասել էր, թե «ընդհանրապես պատվիրակությունների ստեղծումը ձևական է, սարսափելի բարդ խնդիրներ չկան, որի համար ներկայացուցիչների ինստիտուտ է պետք, պատվիրակություններ են պետք»:
Պատվիրակություն չձևավորելու մասին բազմաթիվ հայտարարություններ էին արել այլ ՀՀԿ-ական պատգամավորներ ևս: Քաղաքագետները իրավիճակի նման փոփոխության համար մի քանի պատճառներ են տեսնում:
Ռուբեն Մեհրաբյանի խոսքով, օրինակ` իշխանությունների վարքագծի նման փոփոխությունն ունի երկու պատճառ` արտաքին և ներքին, «որոնք սերտորեն կապված են իրար հետ, և դժվար է ասել, թե նրանցից ո´րն է ավելի առաջնային»:
«Արտաքին պատճառը, բնականաբար, Ղարաբաղի հիմնախնդիրն է, որը ներկայումս գտնվում է կարևորագույն փուլում: Իսկ ներքին պատճառը` հասարակական տոտալ դժգոհությունն է երկրից, տարվող քաղաքականությունից»,- ասում է Մեհրաբյանը:
Իսկ այն, որ իշխանություններն իրենց հայտարարություններին հակառակ քայլ կատարեցին, Մեհրաբյանը դրան մեկ արտահայտությամբ է հակադարձում. «Քաղաքականության մեջ, ինչպես և կյանքում, երբեք չի կարելի ասել երբեք, քանի որ հանգամանքներն ավելի ուժեղ են, քան մարդկանց խոսքն ու ասածը»:
Մեհրաբյանի խոսքով` իշխանությունների կողմից պատվիրակություն ձևավորելուց հետո միայն գործընթացի սկիզբը կդրվի, մյուս հարցերն արդեն պետք է հստակեցվեն:
Ռազմավարական և ազգային հետազոտությունների կենտրոնի (ՌԱՀԿ) փորձագետ Սարո Սարոյանն էլ «Մեդիալաբին» ասում է, թե «վաղուց է նկատվել, որ ՀԱԿ-վարչախումբ երկխոսությունն ընթացել է արտաքին միջնորդությամբ»:
«Այսօր ևս մենք այդ միջնորդության պտուղներն ենք քաղում: Ընդ որում, կարելի է արձանագրել, որ շատ զորեղ միջնորդություն է, որը կարողանում է չեզոքացնել քրեաօլիգարխիկ կլանի շատ ու շատ մեծամեծների ցանկությունները: Թե որքանո՞վ այդ միջնորդությունն ի շահ մեր հասարակության կլինի` ցույց կտա ժամանակը: Այսօր միայն մի բան կարելի է արձանագրել, որ ովքեր մաքուր վերլուծություն են կատարում` հիմնվելով միայն ներքաղաքական ուժերի տրամադրությունների վրա, ամենայն հավանականությամբ կարող են հայտնվել ծիծաղելի իրավիճակում»,- ասում է Սարյանը:
Փորձագետի խոսքով` ինքը հույս ունի, որ նախկին` պատվիրակություն ձևավորելուց հրաժարվելու Հայաստանի բարձրաստիճան պաշտոնյաների մտքերը, ու ներկա` համաձայնությունը «գոնե կսթափեցնի իշխանություններին և հետագայում առավել ծիծաղելի իրավիճակների մեջ նրանց չի գցի»:
«Նույնը պետք է հաշվի առնեն ընդդիմադիր քաղաքական գործիչները, ովքեր երբևէ կարող են պնդել, թե հասարակական ճնշման արդյունքում է այս կամ այն որոշումը իշխանությունը կայացնում: Մասնավոր հարցերում միգուցե` շարունակի դեր խաղալ այդ ճնշումը, սակայն քաղաքական մեծ հարցերում, ինչպիսին արտահերթ ընտրություններն են, այլևս պետք է սպասենք բարձր միջնորդության կամքին»,- ասում է ՌԱՀԿ փորձագետը:
Ռուբեն Մեհրաբյանը, սակայն, պնդում է, թե քաղաքագիտորեն ասած` այլ ելք, քան այդ երկխոսության արդյունքում արտահերթ ընտրությունների հասնելն է, ուղղակի չկա, քանի որ Հայաստանը հակառակի համար որևէ այլ ռեսուրս այլևս չունի` ո´չ ժամանակի առումով, ո´չ քաղաքական:
Հիշեցնենք, որ Սերժ Սարգսյանի մամլո խոսնակ Արմեն Արզումանյանը շաբաթ օրը News.am-ին ասել էր, թե իշխանության կողմից պատվիրակության կազմի հրապարակումից հետո տասն օրվա ընթացքում նախատեսվում է սկսել ընդդիմության հետ երկխոսությունը:
Ընդդիմադիր Հայ ազգային կոնգրեսը, սակայն, չի շտապում որևէ մեկնաբանություն ներկայացնել իշխանական պատվիրակների վերաբերյալ:
«Մենք դեռ չունենք որևէ պաշտոնական որոշում, հրամանագիր կամ կարգադրություն երկխոսության համար իշխանությունների կողմից ձևավորված պատվիրակության մասին, ուստի առայժմ ձեռնպահ ենք մնում որևէ մեկնաբանությունից»,- «Մեդիալաբին» փոխանցեց Կոնգրեսի մամլո խոսնակ Արման Մուսինյանը:
Հիշեցնենք նաև, որ ընդդիմության կողմից որպես երկխոսության բանագնացներ են նշանակվել Կոնգրեսի համակարգող Լևոն Զուրաբյանը (խմբի ղեկավար), Կոնգրեսի Կենտրոնական շտաբի անդամ Դավիթ Շահնազարյանը, Կոնգրեսի տնտեսական հանձնախմբի անդամ Վահագն Խաչատրյանը, ՀԺԿ-ից` Ֆելիքս Խաչատրյանը և ՀՀՇ-ից` Սամվել Աբրահամյանը:
Քրիստինե Խանումյան
© Medialab.am
