«Մեդիալաբի» հարցերին պատասխանում է քաղաքական վերլուծաբան Թևան Պողոսյանը
– Պարո՛ն Պողոսյան, 44–օրյա պատերազմի մեկնարկի մեկ տարին այսօր լրացավ, ինչպե՞ս եք գնահատում այդ մեկ տարվա ընթացքում Հայաստանում կատարված իրադարձությունները:
– Այն, ինչ կատարվում է այսօր, պարտված երկրի ու այդ պարտությունից դասեր չքաղած լինելու հետևանքն է: Շատ ցավալի իրավիճակում ենք նաև այն առումով, որ չենք հասկանում, թե ինչ աշխարհաքաղաքական իրավիճակներ են մեզ մոտ փոխվում, և ինչ հետևանքներ ենք ունենալու, եթե այսպես շարունակենք:
– Ասում եք, որ դասեր չենք քաղել, իսկ դրա պատճառները որո՞նք են:
– Որովհետև պարտված իշխանությունը մնացել է իշխանության, եթե այդ իշխանությունը գիտակցեր, որ պարտությունից հետո պետք է հեռանա ու հնարավորություն ընձեռի, որ նոր մարդիկ գան, փորձեն ինչ-որ բան անել, բնականաբար, կունենայինք այլ իրավիճակ:
Եթե մարդ չի կարողանում նպաստել միասնությանը՝ գիտակցելով, որ այսօր քո անվտանգության միակ երաշխիքը ազգային միասնականությունն է, ունենում ենք այսօրվա իրողությունը:
– Այսինքն՝ բացառո՞ւմ եք, որ պարտված իշխանությունը կարող է մնալ ու անել անհրաժեշտ հետևություններ այդ պարտությունից հետո:
– Հենց առաջին հետևությունը այդ պետք է լիներ, որ ես գնում եմ, ինձ մոտ չստացվեց, տեղ եմ տալիս, որ ուրիշը գա: Այդ տեղը տալով՝ միգուցե դո՞ւռ կբացվեր, որ որևէ կարող անհատ կներգրավվեր այդ ազգային միասնության մեջ: Մեկ օրինակ բերեմ ընդամենը. սպորտում, երբ թիմային կամ ազգային հավաքականի մարզիչը բերում է պարտության, ի՞նչ են անում այդ մարզչին. փոխում են, կամ ինքը հեռանում է:
Երեք տարի ունեին՝ ազգին պատերազմի նախապատրաստելու, բայց եղավ հակառակը. եղած դրական բաներն էլ, որն ավելի շատ ոգու մեջ էր, ջարդվեց, ու բերվեցին այն պառակտումները, որոնք ունենք: Մինչ այդ պետություն էինք կառուցում, որի առաջին քայլերից է եղել ռազմական ջոկատների կազմավորումը, իսկ 94 թվականի մեր հաղթանակի գրավականը եղավ ազգային բանակի ստեղծումը, իսկ այս պատերազմն ի՞նչ էր: Սկսել էինք ազգային-պետական բանակով, մի քանի օր հետո մեզ ասեցին՝ ամեն կուսակցություն թող իր ջոկատը ձևավորի: Ասում էին՝ հայրենական պատերազմ է, բայց դրա վարքագծի փոխարեն չգիտեմ ինչ ձևի վարքագիծ են ցուցաբերում, որը որևէ իմաստով չէր էլ մոտեցնում մեզ հայրենական պատերազմի:
Այս ամենը գալիս է նրանից, թե ինչպես ես դու կազմակերպում, եթե, իհարկե, նպատակներդ այլ չէին, օրինակ՝ մարդիկ կան, որ հիմա ասում են, թե նպատակն ի սկզբանե պարտությունն է եղել, ինչի համար էլ հենց առաջին օրն ԱԺ ամբիոնից մեզ ասացին, որ ինչ էլ լինի, մենք մեզ պարտված չպետք է համարենք:
– Իշխանության գործողություններում միտո՞ւմ եք տեսնում:
– Դա կպարզի հանձնաժողովի քննությունը: Ես խոսում եմ այն մասին, որ եթե հասկանային, որ սխալվել են, առաջին քայլը կլիներ ինքնակամ հեռանալը: Իսկ մենք ինչե՞ր տեսանք՝ Եռաբլուրի բռնի գրավում, Սյունիք բռնի ձևով գնալ ու այլ տեսակի միտումներ, որոնք անհասկանալի էին, թե պարտությունից հետո ո՞նց են գիտակցել նման քայլի գնալ: Նույնիսկ սեպտեմբերի 21-ին, երբ այդքան ծնող խնդրեց որևէ գունագեղ միջոցառում չլինի, չէ՞ որ այս ամենը վարքագծային խնդիր է, ինչը ցույց է տալիս, որ որևէ սխալի գիտակցում չի էլ եղել, ոչ էլ դասեր են քաղվել:
– Պարո՛ն Պողոսյան, ինքնակամ հրաժարականի մասին եք խոսում, բայց արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններին այդ նույն իշխանությանը ընտրեց հանրությունը:
– Հանրությունը ևս դասեր չի քաղել, դա էլ դրա հետևանքն էր: Բա ինչո՞ւ էինք ասում, որ ընտրություններ չէր կարելի, մինչև չկարգավորվի ճգնաժամը, որ մեզ պետք է հակաճգնաժամային կառավարություն, որի միջոցով կհաղթահարեինք խնդիրներն ու նոր միայն կգնայինք ընտրությունների:
– Ինչպես ասում եք, մեր կրած պարտությունից հետո հետևություններ չեն արվել, այս պարագայում մեր առջև ծառացած խնդիրների լուծումն ինչպե՞ս եք պատկերացնում:
– Առաջին երկու քայլը, որ կցանկանայի տեսնել հետևյալն են՝ Արցախի իշխանությունները Ազգային ժողովում ընդունում են Ադրբեջանի կողմից Արցախի Հանրապետության օկուպացված լինելու մասին օրենքը, իսկ Հայաստանի Ազգային ժողովը նախաձեռնում է Արցախի Հանրապետության ճանաչման գործընթացը: Ոչ թե անիմաստ խոսքր՝ ինքնորոշման իրավունքի մասին, որովհետև սա այն իշխանությունն է, որը երեք տարի նախկին իշխանություններին ինչ ասես ասում էր ինքնորոշման իրավունքի մասով, բա մինչև այդ ասում էիք՝ անջատում հանուն փրկությա՞ն, դե ապացուցե՛ք:
Երրորդ քայլը, որ, կներեք, այո՛, ընտրություններ եղել են, բայց եկեք ձևավորենք հակաճգնաժամային կառավարման թիմ, դրանք կառավարելուց հետո նորից կգնանք քաղաքական ընտրությունների, իսկ գործողները կհեռանան:
– Ձեր նշած քայլերի իրականացումը հնարավոր համարո՞ւմ եք:
– Հանուն ազգայինի ամեն ինչ իրատեսական է, հանուն անձնականի իրատեսականն այն է լինելու, որ այսօրվա գործողները կապվելու են աթոռներին մինչև վերջ: Սիրուն-սիրուն տեքստեր կարող են ասել, բայց ինձ հետաքրքիր են գործողությունները, իսկ դրանց մեջ ուրիշ բան չեմ տեսնում, բացի Ադրբեջանի ու Թուրքիայի շահերի սպասարկումից, որովհետև երբ նայում ենք, ի վերջո, կյանքի է կոչվում այն, ինչ այս երկուսն ասում են:
Քրիստինե Աղաբեկյան
MediaLab.am
