«Հայաստանից Սիրիա մասնագետների հումանիտար աջակցության խումբ ուղարկելու քայլը քննադատողներն իրավացի են, որովհետև բացի իրավական կողմից, կա նաև այս քայլի քաղաքական կողմը»,-«Մեդիալաբին» ասում է Միջազգային և անվտանգության հարցերի հայկական ինստիտուտի ղեկավար, քաղաքագետ Ստյոպա Սաֆարյանը:
Նա հարցնում է, թե արդյոք ի՞նչ քննարկումներ են տեղի ունեցել, որ նման որոշում է կայացվել։
«Մենք չենք ասում, որ իշխանությունն իրավունք չունի նման որոշումներ ընդունելու, բայց ինչպիսի՞ վերլուծություններ ու հաշվարկներ են արվել և՛ ռիսկերի, և՛ Հայաստանի շահաբաժինների առումով: Ընդ որում, խոսքը վերաբերում է թե՛ կարճաժամկետ, թե՛ երկարաժամկետ ռիսկերին»,- «Մեդիալաբին» ասում է Ստյոպա Սաֆարյանը:
Հիշեցնենք, որ փետրվարի 8-ին պաշտպանության նախարարությունը հայտնեց, որ Սիրիայի ժողովրդին մարդասիրական օժանդակություն ցուցաբերելու նպատակով հումանիտար ականազերծողներից ու բժիշկներից և նրանց անմիջական անվտանգությունն ապահովող անձանցից բաղկացած 83 հոգանոց խումբ է մեկնել Սիրիա:
Ըստ պաշտպանության նախարարի մամուլի քարտուղար Արծրուն Հովհաննիսյանի՝ հայ մասնագետները Հալեպի բացառապես ռազմական գործողություններից զերծ բնակավայրերում ծավալելու են հումանիտար ականազերծման, բնակչության հակաականային իրազեկման, բժշկական ծառայությունների մատուցման մարդասիրական գործունեություն:
Պաշտպանության նախարարության այս քայլը քննադատվեց և՛ ընդդիմադիր գործիչների, և՛ վերլուծաբաններից ոմանց կողմից:
Պաշտպանության նախարար Դավիթ Տոնոյանը, պարզաբանելով այս որոշումը, ասել էր, որ եղել է գրավոր խնդրանք Սիրիայի իշխանություններից:
«Սիրիայում Հայաստանի Հանրապետության հումանիտար առաքելությունն իրականացվում է օրենքի տառին համապատասխան: Եթե լինեն այնպիսի հանգամանքներ, եթե նաև անհրաժեշտություն լինի, որ ռազմական գործողությունների մասնակցեն, Հայաստանն անպայման դա ևս կանի օրենքի տառին համապատասխան»,- ասել էր նախարարը:
Ստյոպա Սաֆարյանի խոսքով՝ ի վերջո հետևյալ խնդիր կա՝ մենք ունե՞նք բավարար պատկերացում, թե ինչպես է տրանսֆորմացվելու սիրիական խնդիրը մեկ կամ երկու տարի հետո:
«Մենք ունե՞նք բավարար պատկերացում, թե ովքեր են հաղթողներն ու պարտվողները այդ կոնֆլիկտում, ի՞նչ վիճակում է հայտնվելու այնտեղ մնացած հայության փոքր հատվածը: Մյուս հարցը՝ արդյոք չկա՞ն ռիսկեր դա ռազմական ներգրավվածության տրանսֆորմացնելու: Այսօր ես լսեցի պաշտպանության նախարարի հիպոթետիկ մեկնաբանությունները և, անկեղծ ասած, անհանգստացա»,- նշեց նա:
Սաֆարյանի խոսքով՝ Աստված չանի, որ այդ գործընթացը վերածվի Սիրիա ռազմական խումբ ուղարկելու գործընթացի: Դա, քաղաքագետի խոսքով, նշանակում է կոնֆլիկտի մաս կազմել:
«Անգամ ԱՄՆ-ի նման երկիրը կամ Ռուսաստանը ուրախ չէ, որ այդ կոնֆլիկտում կա, չգիտեն ինչպես դուրս գալ: Այսինքն՝ հարցի այս քաղաքական կողմը կա, որը քննարկում է պահանջում: Չեմ ասում, որ բաց ու օնլայն պետք է քննարկեն, բայց լուրջ հիմնավորումներ ու քննարկումներ են պահանջվում նման քայլեր անելու համար՝ հեռանկարում ունենալով հնարավոր բոլոր տարբերակները»,- ասում է Սաֆարյանը:
Նրա խոսքով՝ սրան գումարվում է հարցի իրավական կողմը: Թեև խումբը հումանիտար օգնության համար է մեկնել, բայց դրա կազմում գտնվող անձինք հանդիսանում են պաշտպանական գերատեսչության ստորաբաժանումներ: Դա նշանակում է նաև պայմանագրի հիմքի վրա գնալ, իսկ դա նշանակում է պայմանագրի վավերացում Ազգային ժողովում: Այնինչ, որևէ վավերացում չի եղել:
«Այստեղ լիքը խնդիրներ կան, որոնք ընդհանրապես ցանկալի չէ, որ այս տեսքով լուծվեն»,- հավելում է քաղաքագետը:
Սաֆարյանի խոսքով՝ իրավիճակը հասկանալու համար խորհրդարանական ընդդիմությունը գոնե կարող է փակ քննարկումներ հրավիրել, իրավասու մարմիններից բացատրություններ ստանալ:
«Նաև կարիք կա, որ փորձագիտական հանրությունն էլ լրջագույն քննարկի, ոչ թե շահարկելու, աղմուկ բարձրացնելու, այլ ուղղակի հասկանալու, թե որոնք են Հայաստանի կարմիր գծերը, ժամանակային, բովանդակային և այլ առումներով: Եվ պետք է նաև մտածել, թե ինչպես է հնարավոր նվազեցնել բոլոր ռիսկերը, որ ո՛չ այնտեղի հայությունը տուժի, ո՛չ էլ Հայաստանը դառնա այլ քաղաքականություններ սպասարկող կամ այդպիսին գնահատվող երկիր»,- նշում է քաղաքագետը:
Ռոզա Հովհաննիսյան
MediaLab.am
