«Մեդիալաբի» հարցերին պատասխանում է ԱԺ «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավոր Միքայել Զոլյանը։
– Պարո՛ն Զոլյան, մամուլում տեղեկություն եղավ, որ «Իմ քայլը» խմբակցությունում քննարկվում է լրագրողների աշխատանքը խորհրդարանում սահմանափակելու հարցը, քանի որ ձեր խմբակցության փակ նիստերից տեղեկատվության արտահոսք կա։ Ի՞նչ քննարկումներ են եղել։
– Իրականում այդ հարցի շուրջ մի քիչ շատ աղմուկ ստեղծվեց, ինչը, կարծում եմ, անհիմն էր։ Մեր խմբակցությունում լրագրողների ազատությունը սահմանափակելու որևէ ցանկություն չկա, չի եղել և չի կարող լինել։ Ես կարծում եմ, որ Հայաստանի երրորդ հանրապետության պատմության մեջ ամենաթափանցիկ, լրագրողների առաջ ամենաբաց քաղաքական ուժը մեր խմբակցությունն է։ Մեր կողմից փակ նիստեր հրավիրելու իմաստը այն է, որ մարդիկ չկաշկանդվեն, արտահայտեն ցանկացած կարծիք։ Եվ, բնականաբար, եթե հնարավոր լիներ այդպիսի քննարկում ունենալ լրագրողների ներկայությամբ, կունենայինք լրագրողների ներկայությամբ։
Բայց եթե լրագրողները ներկա են լինում, արդեն ուրիշ քաղաքականություն է սկսում գործել, ամեն մեկն իր ելույթով դիմում է լրագրողներին ու հասարակությանը։ Դրա համար ցանկացած քաղաքական թիմի համար, լինի կառավարող, թե ընդդիմադիր, անհրաժեշտ է նաև փակ նիստի ֆորմատը։ Իսկ այստեղ խնդիր կա, որ այդ փակ նիստերն այնքան էլ փակ չեն։ Մենք ուզում ենք հասկանալ՝ ինչո՞ւ։ Արդյոք դա նրանի՞ց է, որ լրագրողները լսող սարքեր ունեն, լսում են փակ նիստերը։
– Այսինքն՝ խմբակցությունում նման կասկածնե՞ր եք ունեցել, որ փակ նիստերը լրագրողները հատուկ սարքերով լսում են։
– Ես չգիտեմ, ուղղակի տարածվեց ձայնագրություն, ելույթ, որը փակ նիստի ժամանակ էր, այդ ելույթից ինչ-որ հատվածներ հայտնվեցին համացանցում։ Եվ քանի որ դա հատված էր, նաև սխալ մեկնաբանվեց այդ ելույթը, հեռուն գնացող մեկնաբանություններ արվեցին։ Անձամբ ինձ եթե հարցնեք, ես դեմ չէի լինի, եթե այդ փակ նիստերի ժամանակ օնլայն հեռարձակում լիներ, որովհետև այնտեղ որևէ գաղտնի բան տեղի չի ունենում։
– Պատգամավորների մեղքը այստեղ չե՞ք տեսնում, որ տեղեկատվության արտահոսք է լինում։
– Բնականաբար տեսնում եմ։ Մենք ցանկացած քննարկման ժամանակ առաջին հերթին խոսում ենք ինքներս մեր մասին, որ պետք է ավելի ուշադիր լինենք և ավելի հստակ տարբերակենք այն, ինչ փակ նիստում է ասվում, և այն, ինչ հաղորդվում է լրագրողներին։ Կրկնում եմ՝ մենք ոչ թե թաքցնելու բան ունենք, այլ ուղղակի էթիկայի խնդիր է։
– Ըստ տեղեկությունների՝ խմբակցությունում քննարկվել է նաև ԱԱԾ դիմելու և լրատվամիջոցների աղբյուրները բացահայտելու հարցը։
– Ճիշտն ասած՝ ես լուրերից իմացա, որ նման բան է եղել, այդ քննարկմանը ներկա չեմ եղել։ Ես ենթադրում եմ, որ մարդիկ ուղղակի խնդիր են բարձրացրել, որ կարող է դահլիճում խոսվի ինչ-որ պետական գաղտնիքների մասին, և հիմա ԱԱԾ պետք է դիմել, որ այս իմաստով անվտանգության տեխնիկայի հետ կապված խնդիրներ լուծվեն։ Եթե այսօր մեզ լրագրողներն են գաղտնալսել, մենք չգիտենք, թե վաղը ո՛վ կարող է գաղտնալսել։
– Այսինքն՝ ԱԱԾ-ի անելիքը ո՛րը պետք է լինի։
– ԱԱԾ-ի թեման ինքս չեմ բարձրացրել, անձամբ ես պատկերացում չունեմ, թե ԱԱԾ-ն ի՛նչ կարող է անել։ Միակ բանը, որ կարող է անել, ապահովել անվտանգությունը, այդ թվում՝ ԱԺ անվտանգությունը, այդ թվում, որ գաղտնալսման սարքեր չլինեն։ Ես չեմ կարծում, որ դա առնչվում է լրագրողներին։
– Իրավապաշտպաններն անհանգստացած են այս զարգացումներով, նշում են, որ ժողովրդավարական երկրում մամուլի ազատությունը չպետք է ընդհանրապես սահմանափակվի։ Այսինքն՝ լրագրողներին ԱԱԾ-ով վախեցնելը աբսուրդ է։
– Միանշանակ։ Ես այդ ելույթը չեմ լսել, եթե ԱԱԾ-ի անունը տրվել է, ես չեմ կարծում, որ ԱԱԾ-ն լրագրողներին վախեցնելու համար է։ Մեր խմբակցությունը նման տրամադրություններ ընդհանրապես չունի։
– Իսկ ի՞նչն է պատճառը, որ ձեր խմբակցությունից շատ է տեղեկատվության արտահոսքը։
– Դե, տեսնում եք, մեզ էլ է հենց այդ հարցը հետաքրքրում, դրա համար էլ մենք այդ քննարկումներն ունենում ենք։
– Փաստորեն խնդիրը հենց ձեր պատգամավորների մեջ է։
– Ես այս հարցը չեմ ուզում մեկնաբանել։
– Կասե՞ք ձեր կարծիքը այս խնդրի վերաբերյալ, ընդհանրապես պե՞տք է սահմանափակում լինի մամուլի նկատմամբ՝ տեղեկատվություն ստանալու հարցում, թե՞ ոչ։
– Բնականաբար ես և՛ ազատ մամուլի, և՛ թափանցիկության կողմնակից եմ։ Եթե երկրում մամուլը չի քննադատում իշխանություններին և չի փորձում ինչ-որ գաղտնի տեղեկություներ իմանալ իշխանությունների մասին, այդ դեպքում այդ երկիրն ունի խնդիր։ Եվ սա միանշանակ է։ Բայց մյուս կողմից էլ՝ էթիկայի ու աշխատանքային նորմեր կան, որոնք մենք պետք է պահպանենք։ Եթե նիստը փակ է, պետք է փակ լինի, ընդամենը սրա մասին է խոսքը:
Այսինքն՝ որևէ մեկը չի պատրաստվում մամուլի նկատմամբ սահմանափակումներ մտցնել և այլն։ Ես գոնե երբեք դրան չեմ գնա, և իմ գործընկերները, որքանով ես նրանց ճանաչում եմ, երբևիցե մամուլի ազատության սահմանափակման նախաձեռնությամբ հանդես չեն գա։ Այդպիսի գործիքակազմը մեզ համար խորթ է։ Մեր քաղաքական ուժը իշխանության է եկել նաև հենց մամուլի գործունեության շնորհիվ։
Մամուլի ազատության սահմանափակումը մեզ ավելի շատ կվնասի, իսկ հակահեղափոխական ուժերը իրենց ավելի լավ կզգան այդ վիճակում։ Այսինքն՝ մենք շահագրգռված ենք, որ երկրում լինի ազատ մամուլ։
Ռոզա Հովհաննիսյան
MediaLab.am
