«Մեդիալաբի» հարցերին պատասխանում է հրապարակախոս, քաղաքագետ Անուշ Սեդրակյանը:
Չի կարելի բարեփոխումը սկսել ծայրից, սկսում են գլխից,սրանք ուշացած քայլեր են բազմաթիվ այլ ուշացած քայլերի հետ մեկտեղ
– Տիկի՛ն Սեդրակյան, ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը օրերս խոսեց հանրության մեջ քրեական ենթամշակույթը արմատախիլ անելու անհրաժեշտության մասին։ Ընդհանրապես, մեր հասարակության մեջ քրեական ենթամշակույթը հեղափոխությունից առաջ կամ հետո ի՞նչ փոփոխությունների է ենթարկվել։
– Պետք է հասկանանք, որ նախորդ իշխանությունների օրոք քրեական ենթամշակույթը խրախուսվում էր, իսկ հայերը, ընդհանուր առմամբ, ընդունում էին իշխանության լռելյայն խրախուսանքը և ենթարկվում դրան։ Փաշինյանի հայտարարությունը ճիշտ էր, որովհետև դրանով վարչապետն ազդակ տվեց, որ իշխանություններն այլևս չեն հանդուրժում այդ համագործակցությունը քրեական ենթամշակույթների հետ։
Դա բացառում է արդեն պաշտոնական և ոչ պաշտոնական կապերի արմատավորումը, նաև խրախուսում է եղած կապերի խզումը։ Այլ հարց է, թե ինչպես է դա լինելու հանրային գիտակցության մեջ, որովհետև հանրային գիտակցությունից այդ ենթամշակույթը՝ փողոցից, բակից, հանելը կլինի շատ ավելի բարդ և խնդրահարույց։ Մենք հասկանում ենք, որ այն, ինչը նստած է մեր հանրային գիտակցության մեջ, մեկ հայտարարությամբ չի վերանալու։
– Դուք ինչ լուծում եք տեսնում՝ կրթական, օրենսդրական, թե՞ այլ եղանակներով։
– Ես միայն տեսնում եմ կրթական լուծում, որովհետև օրենսդրական լուծումը բավական է անել քաղաքական կամքի և քաղաքական հայտարարության մակարդակով։ Իսկ մնացածն արվում է ժամառժամ աստիճանական կրթությամբ։
– Իսկ այդ ուղղությամբ իշխանությունը վերջին մեկ տարում քայլեր արե՞լ է։
– Կարող եմ ասել, որ այդ ուղղությամբ շատ թույլ քայլեր են արված, որովհետև հանրային տեղեկացվածությունը պետք է խրախուսել այլ ձևերով։
– Ինչպե՞ս եք գնահատում ուժային կառույցների ղեկավարներին զինվորական կոչումներ շնորհելու պետության քաղաքականությունը։
– Դրանով այդ մարդկանց տրվում է որոշակի անձեռնմխելիություն, բայց ես կվիճարկեի այդքան արագ կոչումներ տալու մոտեցումը։ Ինձ թվում է, որ նոր Հայաստանում մարդիկ ոչ թե կոչման համար պետք է աշխատեն, այլ որպես առաքելություն։
– Իշխանությունները այս քայլով ակնարկում են, որ հենվում են ուժայինների վրա՞։
– Ժամանակն ապացուցել է, որ կոչումներ տալով ոչ մեկի վրա չես կարող հենվել։ Միակ հենքը, որի վրա կարելի է հենվել՝ աշխատանքն է։
– Այդ դեպքում իշխանությունն ինչո՞ւ է խուսափում այդ կառույցները խորհրդարանի վերահսկողության տակ դնելուց։
– Որովհետև այն Սահմանադրությունը, որի դեմ այսօրվա իշխանությունը պայքարում էր, այժմ ամեն կերպ կառչած է այդ Սահմանադրությունից։ Դա երկակի ստանդարտ է, որը ցանկալի չէ։
– Կարծում եք՝ Սահմանադրության փոփոխություննե՞ր պետք է նախաձեռնել։
– Ես կարծում եմ, որ դեռ մեկ տարի առաջ սահմանադրական փոփոխությունների շուրջ քննարկումները պետք է սկսված լինեին։
– Իսկ ի՞նչն է խանգարում, որ չեն ծավալվել նման քննարկումներ։
– Դա պետք է իշխանություններից հարցնել։ Ինձ թվում է՝ եթե այդքան կտրուկ քաղաքական կամքի դրսևորումներ կան, ապա արժի, որ բոլոր միջոցառումների մեջ առաջինը հենց օրենքների օրենքի փոփոխությունների քննարկումն սկսել։ Հենց օրենքների օրենքն է որոշում ընդհանուր քաղաքական գործընթացի վեկտորը։
– Իշխանությունը դատական իշխանության բարեփոխման խնդիր է դրել և կարծես քայլեր անում է այդ ուղղությամբ։
– Իշխանության բարեփոխումը չի կարող լինել հանրապետության գլխավոր փաստաթղթի բարեփոխումից ու քննարկումից առաջ։ Չի կարելի բարեփոխումը սկսել ծայրից, սկսում են գլխից։ Սրանք ուշացած քայլեր են բազմաթիվ այլ ուշացած քայլերի հետ մեկտեղ։
– Ո՞ր քայլերն եք ուշացած համարում։
– Օրինակ՝ ուշացած եմ համարում Ռուսաստանի հետ ապարդյուն սիրախաղը, որ մեզնից այդքան ժամանակ խլեց։ Եթե այդ սիրախաղը չի ավարտվել, էլի շարունակում է ապարդյուն ժամանակ խլել։
– Իսկ ՌԴ դեսպանի տարբեր հանդիպումներն ինչպե՞ս եք գնահատում։
– Բոլորը գիտեն իմ դիրքորոշումը, ես կարծում եմ, որ որևէ երկրի դեսպան չի կարող խառնվել Հայաստանի ներքին գործերին, իհարկե, եթե խոսքը ինչ-որ անհատի իրավունքների մասին չէ։ Բայց քաղաքական հարցերին դեսպանն իրավունք չունի խառնվելու։
Մանե Հարությունյան
MediaLab.am
