«Մեդիալաբի» հարցերին պատասխանում է ԱԺ «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության պատգամավոր Հովիկ Աղազարյանը
– Պարո՛ն Աղազարյան, համաձայն Freedom House միջազգային իրավապաշտպան կազմակերպության հրապարակած «Ազգերը տարանցման մեջ 2024» (Nations in Transit 2024) տարեկան զեկույցի՝ Հայաստանում ժողովրդավարական կառավարման ազգային վարկանիշը անկում է ապրել։ «Ազգային դեմոկրատական կառավարման միավորը 2.50-ից իջել է 2.25-ի, ինչը պայմանավորված է գործադիր իշխանության համախմբմամբ, կենտրղոնական կառավարության վաղեմի հակվածությամբ՝ գերադասելու և պաշտոնանկ անելու ընդդիմադիր քաղաքապետներին, և իշխող կուսակցության ֆինանսների թափանցիկության բացակայությամբ։ Արդյունքում՝ Հայաստանում ժողովրդավարության գնահատականը 3.11-ից իջել է 3.07-ի»,- նշված է փաստաթղթում։ Ինչո՞ւ է ձեր քաղաքական թիմը որոշել ժողովրդավարությունից նահանջել՝ համաձայն այս զեկույցի։
– Քանի որ ես չափման միավորներին չեմ տիրապետում, չեմ կարող գնահատական տալ։
– Բայց կա զեկույց։ Իսկ ձեր անձնական գնահատականով՝ նախորդ տարիների համեմատությամբ, ձեր թիմը հետընթա՞ց, թե՞ առաջընթաց է գրանցել ժողովրդավարության մասով։
– Չէ՛, ես չեմ կարծում, որ մենք նահանջ ենք գրանցել, որովհետև պետության կենսագործունեության համար կարևորագույն ոլորտներում ես որևէ նման բան չեմ նկատել, միգուցե իմ գնահատականը սուբյեկտիվ կլինի, բայց, այդուհանդերձ, իմ գնահատականը դա է։
– Իսկ այդ կարևորագույն ոլորտները որո՞նք են։
– Մարդու իրավունքներ, ընտրություններ, արդարության ցուցանիշ, զգացողություն, դատական համակարգի նկատմամբ վերաբերմունք՝ այդ բոլոր ոլորտներում ես նահանջ չեմ նկատել, նորից եմ ասում, որ այս գնահատականը կարող է սուբյեկտիվ լինել։
– Հենց ձեր նշած մարդու իրավունքների, դատական ոլորտի վերաբերյալ, օրինակ՝ ընդդիմությունը ասում է, որ իսկական բռնապետական ու ընտրողական բարքեր են, որ երկիրը լիքն է քաղբանտարկյալներով, դատական համակարգը կախված է Նիկոլ Փաշինյանից։
– Դրանք հիմնազուրկ գնահատականներ են, այսօր մեր իշխանության ու նաև պետության կարևոր ձեռքբերումը, ամենաուժեղ զենքը ժողովրդավարությունն է, ինչին թե՛ իշխանությունը, թե՛ Նիկոլ Փաշինյանն անձամբ հետևողական վերաբերմունք են ցուցաբերում։ Դատական համակարգն այսօր ահագին մեծացրել է իր անկախության գործակիցը, իհարկե չի հասել այն մակարդակին, որ բոլորս կուզեինք, բայց, դե, դրա համար ժամանակ է պետք։ Ես չեմ գտնում, որ նման բաներ կան։
– Այսինքն՝ հիմա քաղբանտարկյալներ չկա՞ն, պարո՛ն Աղազարյան։
– Քաղբանտարկյալներ ամբողջ աշխարհում հիմա չկան, իմ կարծիքով։ Որևէ երկիր չունի հոդված, որ այսինչ դեպքերում այս մարդը համարվում է քաղբանտարկյալ, աշխարհում չկա այդպիսի հասկացություն։ Հիմա, եթե քրեական հետապնդման է ենթարկվում մի մարդ, որը նաև քաղաքական գործիչ է, բնականաբար, արդեն այստեղ իրավապահների խնդիրն է պարզել՝ այդ քրեական գործը որքանո՞վ է հիմնավոր: Այն չափով, որքանով այն հիմնավոր չէ, այդ չափով համարվում է, որ տվյալ անձը քաղբանտարկյալ է։ Հիմա յուրաքանչյուր դեպքի համար պետք է առանձին նայել։
– ՀՀԿ փոխնախագահ Արմեն Աշոտյանը քաղբանտարկյա՞լ է։
– Քրգործի նրբություններին ես շատ ծանոթ չեմ, բայց ինչքանով որ հասցրել եմ տեղեկանալ, այնտեղ, չանտեսելով անմեղության կանխավարկածը, կա առերևույթ հանցակազմ՝ անօրինական ճանապարհով գումարներ տնօրինելու հետ կապված։
– Քանի որ վերջին օրերին ձեր քաղաքական թիմը՝ Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ, շրջանառում է պատմական ու իրական Հայաստանի թեզը, կասե՞ք՝ որն է այդ պատմական Հայաստանը, որից ուզում եք ազատել ժողովրդին։
– Աշխարհագրորե՞ն, թե՞ բովանդակային իմաստով։ Աշխարհագրորեն բոլորս գիտենք, հիմա չթվարկեմ։
– Դուք պետք է ասեք, պարո՛ն Աղազարյան, ի՞նչ նկատի ունի ձեր քաղաքական թիմը՝ պատմական ու իրական ասելով։
– Պատմական Հայաստանն ավելի քան երեք հազար տարի գոյություն է ունեցել, որտեղ ապրել են հարյուրավոր ազգեր ու քաղաքակրթության զարգացման ընթացքում, աշխարհաքաղաքական հրաբուխների արդյունքում մեր պատմական Հայաստանի աշխարհագրության մեջ ի հայտ են եկել պետություններ, կամ մեր հայրենիքի այս կամ այն հատվածը անցել է այս կամ այն պետության տիրապետության տակ: Հանգամանքների բերումով այսօր այն հինավուրց ժողովուրդներից ենք, որն ունի պետություն պատմական Հայաստանի մի հատվածի վրա։ Այսօրվա իմաստով այդ պատմական Հայաստանի վրա մեր իրական Հայաստանն է, ու մեր բոլոր ջանքերը պետք է միտված լինեն դրա զարգացմանն ու կայունությանը, երբեք հնարավորություն չտալով, որ այն դառնա պատմական։
– Իսկ բովանդակային առումով ո՞րն է այդ պատմական Հայաստանը, որը մեզ խանգարում է։
– Օրինակի համար ես Կիլիկիան չեմ համարում պատմական Հայաստան, վարչապետը ճիշտ է ասում, ինչո՞ւ է շատերիս համար հեշտ սիրել պատմական Հայաստանը: Օրինակ՝ ես երբ 25 տարեկանում լսում էի «Երթամ հասնեմ Կիլիկիա» երգը, ուժեղ լացում էի, որովհետև կար այդ ներքին հոգեբանությունը, անհնազանդությունը, որը կա այն աղետների նկատմամբ, որ եղել են:
Միշտ հեշտ է ձեռքը խփել ծնկին ու ասել՝ մե՛ր Կիլիկիան, մե՛ր Ղարսը, դավաճաննե՛ր, էս ի՞նչ եք անում։ Իսկ երբ որ ասում ենք՝ սրիկա՛, սիգարետը մեքենայից մի գցիր փողոց, դու արդեն այդտեղ դառնում ես ուրիշ ձևի մարդ։ Ա՛յ այստեղ է տարբերությունը, Կարսից, Կիլիկիայից, Արդահանից իրավունք ունի խոսել էն հայը, որ սիգարետը մեքենայից չի գցում փողոց, եթե գցում է փողոց՝ իր ասած ամեն ինչը սին է ու կեղծ։ Այսինքն՝ պատմական Հայաստանն այն է, որ դու չես կարող սիգարետը ծխես ու գցես փողոց, իսկ իրական Հայաստանն այն է, որ դու սիգարետը ծխում ես ու լկտիաբար գցում փողոց։
Քրիստինե Աղաբեկյան
MediaLab.am
