Խոհարարի ճերմակ գլխարկ ու խալաթ հագած երիտասարդը փայտե տախտակի վրա է փռում խմորի շերտերը, վրան հավասար հաստությամբ տարածում արևելյան համեմունքներով խմորված մսի խճողակը ու վարպետորեն այն տեղադրում ջերմությունից կարմրած վառարանում:
Սիրիական լահմաջոյի ախորժալի բուրմունքը տարածվում է Խորենացու փողոցի այն անկյունում, որտեղ մեծ եռուզեռով աշխատում է Հալեպից Հայաստան տեղափոխված Ջաբախճուրյանների ընտանիքը: Զաքյան-Խորենացի փողոցների շրջադարձում` շենքերի արանքում գտնվող լահմաջոյանոցում, երբեմն արաբական երաժշտության ներքո Հայաստան տեղափոխված սիրիահայերը սիրում են հավաքվել հարազատ բույրերի ու խոսակցությունների շուրջ:
«Վեց ամիս է, ինչ եկած եմ Հայաստան: Սկիզբը 2 ամիս աշխատեցի մի ռեստորանում` որպես խոհարար, այնուհետև հասկցա, որ երկար ժամանակ պետք է մնանք ընտանիքով ու չեմ կըրնա հոն աշխատել: Ապրելու համար բավարար չէր, ու որոշեցինք այս տարածքը վարձով վերցնել, աշխատցնել»,- ասում է 25-ամյա Կայծակ Ջաբախճուրյանը:
Նա իր ծնողների և քրոջ հետ հայրենիք է գաղթել Սիրիայի սկսված պատերազմի և երկրում տիրող ծայրահեղ վիճակի հետևանքով:
Ջաբախճուրյանները այնտեղ են թողել իրենց 15 տարվա ստեղծած կարողությունը` տուն, ավտոմեքենա, 3 սեփական խանութներ:
«Մենք Սիրիայում 15 տարի աս գործով կզբաղվեինք, լահմաջո կպատրաստեինք, մեր խանութներն ունեինք, աշխատողներն ալ: Մեր սեփականությունն էր հոն ամեն ինչ,- ասում է Կայծակը՝ հերթական լահմաջոն տեղադրելով վառարանում: – Շատ դժվար է ամեն ինչ թողել, գալ ու նորեն սկսիլ: Բայց պիտի աշխատես, ջանք պիտի դնես, որ ստացվի»:
Հույս ունի, որ ամեն ինչ լավ կլինի, և հայերի քաջալերությունը կօգնի իրենց գործն առաջ տանելու:
Ջաբախճուրյաններն թեև այժմ միայն լահմաջո և արաբական հաց են թխում, սակայն հույս ունեն հետագայում պատրաստել նաև պիցցա, հավի սենդվիչ, սպանախ, ղաուրմա, պանրով լահմաջո և այլն:
Իր գոյության կարճ ժամանակահատվածում` մոտ 3 ամիս, սիրիական համեմունքներով բուրող լահմաջոյանոցը բազմաթիվ հաճախորդների է գրավել:
Հաճախորդները հավատացնում են. «Մի անգամ լահմաջոն փորձելուց հետո չես կարող կանգ առնել»:
20 լահմաջո պատվիրած միջին տարիքի կին այցելուն «Մեդիալաբին» ասում է, որ երկրորդ անգամ է այցելում Ջաբախճուրյանների լահմաջոյանոց և ավելացնում. «Իսկական լահմաջոյի համը այստեղ առաջին անգամ զգացի»:
«Սիրիահայերը հիմա ավելի շատ կուգան մեր լահմաջոն փորձելու, բայց աստեղի հայերը, որ առաջին անգամ եկան-համտեսեցին, երկրորդ անգամ էլ եկան, կըսեն՝ իսկական համով լահմաջո կերանք, ասիկա մեզի համար ուրախություն է: Մենք շատ կուրախանանք, որ աստեղի հայերը կուգան, կհավնին»,- ասում է Կայծակի մայրը՝ Սալբի Ջաբախճուրյանը:
Սալբին նշում է, որ թեև Հայաստանում ամեն ինչ թանկ է՝ սկսած սննդից, իրենք հույսը չեն կորցնում, որ գործը հաջողությամբ կընթանա:
Որոշ աշխատանքային գործիքներ այստեղ չկան, իսկ եթե կան, որակապես զիջում են: Այդ իսկ պատճառով Ջաբախճուրյանները պատվիրել են Սիրիայից, որպեսզի կարողանան զարգացնել իրենց աշխատանքը:
«Ես տեսա, որ հոս մարդիկ կան՝ կյանքեն դժգոհ են, ինծի կըսեն՝ ինչո՞ւ հոս եկար, ուրիշ տեղ երթայիր: Մարդիկ ալ կան, կըսեն՝ ասիկա քո երկիրդ է, ո՞ւր պիտի երթայիր, ադիկա մեզի ուժ կուտա: Մենք կքաջալերվինք, ավելի հանգիստ կզգանք մեզի, երբ մեզի կըսեն՝ ասիկա քու հայրենիքդ է, ճիշտ ըրիր, որ եկար»,- ասում է տիկին Ջաբախճուրյանը, և նրա աչքերը լցվում են արցունքով:
Նա նշում է, որ իրենք Հայաստանը շատ են սիրում և բազմիցս են այցելել շրջագայելու:
«Սփյուռքին մեջ ամեն սփյուռքահայ, երբ նեղության կհանդիպի, աչքը միշտ մայր հայրենիքին կդարձնի: Երբ որ մենք նեղություն կզգանք, կուզենք Հայաստան գալ»:
Հայաստան մշտական տեղափոխվելուց հետո նրանց միակ մտահոգությունը աշխատանք գտնելն էր: Եվ քանի որ Ջաբախճուրյանները նույն աշխատանքով զբաղվել էին Հալեպում, որոշեցին այն բացել նաև Երևանում:
Իսկ նրանց դուստրը՝ Մեղրիկ Ջաբախճուրյանը, աշխատում է Երևանի Նար-Դոսի անվան դպրոցում՝ որպես աշխարհագրության և արաբերենի ուսուցչուհի սիրիահայ երեխաների համար:
Ընտանիքի հայրը՝ Գրիգոր Ջաբախճուրյանը, պատմում է, որ Սիրիայում մնալն արդեն կյանքի անվտանգության խնդիր էր իրենց համար: Թեև շատ հարազատներ ունեն, որոնք դեռ մնացել են Սիրիայում, պատերազմական իրավիճակը գնալով ահագնանում է:
«Կարողանում ենք խոսել անոնց հետ, երբ կապ կըլլա, օր կա՝ կըլլա, օր ալ կա՝ չի բռնում: Հիմա հոն ամեն բան շատ վատ է, ամեն բան թանկ է, մարդիկ կեսօրեն ետք ժամը 3-են տուներնին կքաշվին, կվախնան, չեն ուզեր դուրսը մնալ, որովհետև լիքն են գող, ավազակներ: Մարդ կա՝ կուզե Հայաստան գալ, բայց դրամ չունե, չի կրնար գալ»,-ասում է Գրիգորը:
Նա հիշում է նախկին օրերը, թե ինչ անհոգ էին ապրում Սիրիայում, երբ չկային ներքաղաքական խնդիրները, որոնք պատերազմի պատճառ դարձան:
Իսկ որդին՝ Կայծակը, կարոտում է Հալեպի իր աշխատավայրը, հայ և արաբ ընկերներին, որոնք իր կյանքի անբաժանելի մասն էին: Չնայած դրան՝ ուրախ է, որ Հայաստանում նույնպես լավ ընկերներ ունի թե՛ սիրիահայերի և թե՛ բնիկ հայերի շրջանում:
«Ավելի դյուրին է հոս ժողովրդի հետ, կհասկնան քեզի, ազնիվ են, ընկերական հետդ: Արևելահայերեն ու արևմտահայերեն տարբերություններ կան, բայց կհասկնանք իրարու»,- ասում է Կայծակը:
Նա նկատում է, որ Հայաստանում ապրող մարդիկ շատ խնդիրներ ունեն, որ քիչ են ժպտում, բայց ազնիվ սիրտ ունեն: Նա հորդորում է բոլորին՝ փոքրիկ նեղություններից կյանքը չկործանել ու հույսով լցված լինել:
«Ես ալ շատ նեղություն տեսա, խանութներս թողեցի Սիրիա, եկա, թանկանոց գործիքներ գնեցի, գործի դրեցի, բայց ձգեցի, եկա: Ու չըսի՝ գործ չկա, աս չկա, ան չկա, դժվարություն կա: Ուրեմն դուն ծույլ ես, դուն աշխատասեր մեկը չես, որ ատանկ կըսես: Դուն պետք է աշխատիս, ջանք թափիս, որ ստացվի: Արդեն սկսած ենք, հույս ունիմ, որ ամեն ինչ լավ կըլլա, առաջ կերթանք»,- հավելում է Կայծակը:
Լիլիթ Առաքելյան
Լուսանկարները` Փիրուզա Խալափյանի
Ֆոտոպատմությունն` այստեղ
© Medialab.am
