«Նախկին իշխանության պարագլուխների նկատմամբ նման թուլամորթ քաղաքականությունը ես գնահատում եմ որպես քաղաքական կոռուպցիայի իրական դրսևորում»
«Մեդիալաբի» հարցերին պատասխանում է փաստաբան Նորայր Նորիկյանը
– Պարո՛ն Նորիկյան, ՀՀ նախկին ոստիկանապետ Վլադիմիր Գասպարյանը, որի մասնակցությամբ միջադեպ էր գրանցվել Սևանի իր առանձնատանը, իր հարցազրույցում հայտարարել է, որ Սերժ Սարգսյանի օրոք իրեն շատ լավ է զգացել, քանի որ ինքն է որոշումներ կայացրել, իսկ հիմա քաղաքական իշխանությունն է ոստիկանապետի փոխարեն որոշումներ կայացնում: Նախ՝ ինչպե՞ս եք գնահատում տեղի ունեցած միջադեպը և նրա այս հայտարարությունները:
– Այդ անձնավորության տված հարցազրույցի բովանդակությունը կարելի է երկու մասի բաժանել: Մի մասը, որը վերաբերում է իր առանձնատան մոտ լրատվամիջոցներից մեկի ներկայացուցիչների իրականացրած գործընթացներին, և, որքան հասկանում եմ, այդ միջադեպի առթիվ հարուցված է քրեական գործ, քննություն է իրականացվում, և կտեսնենք, թե ինչ հանգամանքներ կպարզվեն:
Ինչ վերաբերում է հարցազրույցի երկրորդ մասին, որում նա խոսում է ընդհանրապես իր 40-ամյա աշխատանքային ստաժի մասին, ապա ես չեմ կարծում, որ 2 տարին այնքան մեծ ժամանակահատված է, որ կարելի է պատմությունն այն աստիճան սրբագրել, նենգափոխել ու հանդես գալ հրեշտակի տեսքով, ինչին մենք հիմա ականատես ենք լինում:
Ընդհանրապես Սերժ Սարգսյանի ղեկավարած ոստիկանության կենսագրությանն էլ ենք ծանոթ, նրանց անցած ճանապարհին ու գործելաոճին էլ: Միայն 2016-ի մի շարք իրադարձություններ բավական են այդ ոստիկանության գործունեության տապալման մասին արձանագրելու համար:
Ընդհանրապես բոլորիս հայտնի է հանրության վերաբերմունքը ոստիկանության գործողությունների նկատմամբ սկսած 2008 թվականից, դրան նախորդող քոչարյանական ռեժիմի ժամանակ:
Այսինքն՝ մենք չենք ունեցել որակապես այնպիսի ոստիկանություն, որի մասին այսօր բարձրաձայն հայտարարվում է,և փորձ է արվում տպավորություն ստեղծել, որ 2018 թվականից առաջ ընդհանրապես ոստիկանությունը եղել է ինքնաբավ մարմին, զերծ քաղաքական որևէ ազդեցությունից:
Ես կարծում եմ, որ չի կարելի ինքնախաբեությամբ զբաղվել: Ճիշտ հակառակը, մենք մշտապես ունեցել ենք քաղաքական իշխանության կամակատար, իշխանության քաղաքական հրահանգները կատարող, քաղաքական ընդդիմախոսների նկատմամբ բռնաճնշումներ, հետապնդումներ իրականացնող քաղաքական գործիք:
Այսինքն՝ թե՛ Սերժ Սարգսյանի, թե՛ դրան նախորդող ժամանակաշրջանում մենք ի դեմս ոստիկանության ունեցել ենք քաղաքական իշխանության համար բռնաճնշումների գործիք:
– Վլադիմիր Գասպարյանը նաև հայտարարել է, որ իրենից հետո եղած երկու ոստիկանապետներն էլ կոմպլեքսավորված էին: Ինչպե՞ս եք գնահատում այս պնդումը:
– Ես չգիտեմ, գուցե ինքն անձնապես ճանաչում է երկու նախորդ ոստիկանապետներին՝ Վալերի Օսիպյանին ու Արման Սարգսյանին, և նման կարծիք է հայտնում: Ես չգիտեմ, թե նա ինչ պարամետրերով ու չափանիշներով է չափել, բայց ինձ համար ակնհայտ է, որ մենք չունենք այն ոստիկանությունը, կլինի Վլադիմիր Գասպարյանի ղեկավարությամբ, թե նրան հաջորդող ու նախորդող ոստիկանապետների, որն իսկապես կծառայեր Հայաստանին ու նրա ժողովրդին:
Մենք իսկապես ունենք ոստիկանության խորքային բարեփոխման անհրաժեշտություն: Իսկ այն խնդիրները, որոնք առկա են այսօրվա ոստիկանությունում, մեկ օրում չեն ծնվել:
Դրանք խորքային, այդ թվում նաև՝ Վլադիմիր Գասպարյանի գործունեության արդյունքում ձևավորված խնդիրներ են, որոնք տարիներ շարունակ արմատացած են եղել և այսքան կարճ ժամանակահատվածում հնարավոր էլ չէ լուծել դրանք:
Բայց այստեղ կարևորը այլ հարց է. մենք իսկապես ունե՞նք այն ոստիկանությունը, որին արժանի է մեր հասարակությունը: Մենք չունենք այդ ոստիկանությունը, և դրա պատճառներից մեկն էլ նույն Վլադիմիր Գասպարյանի և իր պես մարդկանց գործունեության հետևանքն է:
– Նա անդրադարձել է հարուցված քրեական գործերին և նշել, որ այն գործերը, որոնցով իրենց հարցաքննում են, իրենք գիտեն, որ այդպես չէ: Ըստ էության, Վլադիմիր Գասպարյանն բոլոր դրվագներում ու գործընթացներում իրեն անմեղ է համարում: Նա նաև նշել է, որ այս 1,5 տարվա ընթացքում անընդհատ փորձել են հետապնդել իրեն, բայց չի ստացվել: Ձեր կարծիքով՝ որտեղի՞ց նրան այդ ինքնավստահությունը:
– Հաշվի առնելով, որ Վլադիմիր Գասպարյանի մասին ենք զրուցում և նկատի ունենալով նրա վերաբերմունքը քրիստոնեության և մեր եկեղեցու, հավատքի նկատմամբ, ես զուտ հումորային կարգով պատասխանեմ այդ հարցին. բա եթե բոլորդ սուրբ եք, եկեղեցու խաչն ո՞վ գողացավ:
Ում մեղադրանք են առաջադրում, ում նկատմամբ քրեական հետապնդում են իրականացնում, դառնում են անմեղ հրեշտակներ: Կա երկու ծայրահեղություն. մի մասը, երբ մեղադրանք ես առաջադրում, պատրաստակամություն է հայտնում սուսուփուս վերականգնել հասցված վնասը և, ըստ էության, խուսափել քրեական պատասխանատվությունից:
Նույն Վլադիմիր Գասպարյանի դեպքում, եթե չեմ սխալվում, նրա ռազմական ոստիկանության պետ եղած ժամանակ այդտեղ հաշվառված անձինք դե ֆակտո իրականացրել են Սաշիկ Սարգսյանի թիկնապահի գործառույթներ:
Մյուս ծայրահեղությունն էլ այն է, որ անմեղ են ձևանում: Այդպես չէ: Ես կարծում եմ, որ Վլադիմիր Գասպարյանի այդպես խոսելու պատճառներից մեկն էլ գործող դատաիրավական համակարգի «արդյունավետությունն» է:
Վլադիմիր Գասպարյանն այդպես է արտահայտվում, քանի որ, ըստ էության, 2 տարվա մեջ մենք չենք ունեցել այնպիսի արդյունավետ քրեական հետապնդում, որը հնարավորություն կտար այսօր Վլադիմիր Գասպարյանին և նախկին իշխանության ժամանակ ճանապարհ անցած մարդկանց ոչ թե խոսել այսպիսի տոնայնությամբ, այլ եթե նորմալ քրեական հետապնդում իրականացվեր, նրանք այսօր ուղղակի զբաղված կլինեին միայն պաշտպանական մարտավարություն մշակելով, թե ինչպես պաշտպանվել դատարանում, ինչպես փորձել հասնել մեղադրանքի վերջնական ընթացքի լուծմանը:
Բայց, ցավոք սրտի, նկատի ունենալով, որ մենք վերջին 2 տարվա մեջ չունենք արդյունավետ քրեական հետապնդման քաղաքականություն, դրա արդյունքում այսօր ինչպես Վլադիմիր Գասպարյանը, այնպես էլ մնացած բոլորը կարող են իրենց թույլ տալ խոսել այսպիսի տոնայնությամբ կամ իրենց համարել անմեղ հրեշտակներ:
Այս ամենը ծիծաղելի կլիներ, եթե այսքան ողբերգական չլիներ: Մարդը 40 տարի աշխատել է պետական համակարգում և ապրում է գերհզոր օլիգարխի պայմաններում: Ես որևէ մեկի դեմ անձնապես որևէ բան չունեմ, բայց այսօրվա պետական իշխանության խնդիրը հենց դա պետք է լիներ:
– Սա, ըստ էության, խոսում է իշխանության թուլության ու անվճռականության մասի՞ն:
– Նախկին իշխանության պարագլուխների, նրանց ներկայացուցիչների նկատմամբ այսպիսի թուլամորթ քաղաքականությունը ես գնահատում եմ որպես քաղաքական կոռուպցիայի իրական դրսևորում, որովհետև միայն քաղաքական պայմանավորվածության արդյունքում է հնարավոր, որ նախորդ քաղաքական ռեժիմի որևէ պարագլուխ մինչ օրս պատասխանատվության ենթարկված չլինի: Սա դասական քաղաքական կոռուպցիա է:
Սրա մասին թող համապատասխան հասցեատերերը մտածեն: Եթե իրենք պլստալու են պատասխանատվությունից, չարաչար սխալվելու են, որովհետև գալու է ինչ-որ մեկի պատասխանատվության անխուսափելիության ժամանակը:
Ի՞նչ է նշանակում, որ այսօր ես պետք է նստեմ, իմ բանուգործը թողնեմ, լսեմ, թե ինչ է խոսում նախորդ իշխանության ճարտարապետներից կամ հենասյուներից մեկը և ինչպես է ուղղակի ծաղրում պետությանը: Ի վերջո, սա պետությո՞ւն է, կա՞ իշխանություն այս երկրում, թե՞ չկա:
Իշխանությունը պե՞տք է գործադրի ՀՀ օրենքները իրավաչափ կերպով, թե՞ ոչ: Ես չեմ հասկանում, թե սա ի՛նչ խնդիր է: Վլադիմիր Գասպարյանն այսպես է խոսում, Սերժ Սարգսյանը սկսել է հեռուստասերիալները, Ռոբերտ Քոչարյանը խոսում է ինչ-որ «կոնսենսուս մինուս մեկ»-ից: Ես ուզում եմ Նիկոլ Փաշինյանին ուղիղ հարցնել՝ պարո՛ն վարչապետ, սա ի՞նչ է, սա ի՞նչ վիճակ է, սրա վերջն ի՞նչ է լինելու:
– Կարելի՞ է արձանագրել, որ իշխանությունն արդեն շատ է ուշացրել դատաիրավական ոլորտում իր բարեփոխումները, այդ թվում՝ վեթինգի գործընթացը:
– Դատաիրավական բարեփոխումները տապալված են, որովհետև ուշացած արդարադատությունը մերժված արդարադատություն է: Երեք տարի հետո որևէ մեկին հետաքրքիր չի լինելու, թե, ասենք, 2008, 2009 թվականներին ով ինչ է արել կամ ինչ չի արել:
Երկու տարին բավականին ժամանակ էր, որ կարողանաս հանրության կողմից լեգիտիմ ակնկալիքներն իրականացնել: Իհարկե ես հասկանում եմ, որ կան բարդ գործեր, ծավալուն գործեր, բայց չի կարելի բոլոր գործերում տապալվել:
Մի գործում հնարավոր է տապալվել, բոլորի դեպքում հնարավոր չի զուգադիպություն լինի: Այսինքն՝ դուք ի՞նչ եք ասում, պարո՛ն վարչապետ, այս երկրում օրենքները միայն չարքաշ մարդկանց համա՞ր են:
Այսինքն՝ այսքան ժամանակ միայն Լևոն Սարգսյանի՞ն էր հնարավոր բերել Հայաստան, մնացածին ինչո՞ւ չեք բերում: Օրինակ՝ այս պետությունն ինչ է անում, գլխավոր դատախազի մակարդակով, քաղաքական իշխանության մակարդակով, որ Հայաստան բերի հետախուզման մեջ գտնվող հայտնի անձանց, որոնց թիվը 10-ից անցնում է:
Թող մի փաստաթուղթ հրապարակեն, որ դիմել ենք ՌԴ գլխավոր դատախազին, ՌԴ վարչապետին, ՌԴ նախագահին, որ, եղբայր, չի կարելի մեզ մոտ ծանր հանցագործությունների մեջ մեղադրվող և հետախուզվող անձանց սարքել ՌԴ քաղաքացի կամ ինչ-ինչ պայմաններով պաշտպանության տակ վերցնել և խաթարել Հայաստանում օրինականության վերականգնման գործընթացը:
Լավ, դուք չեք կարողանում այդ մարդկանց պատասխանատվության ենթարկել, ի վերջո, մեկը չպե՞տք է սրա համար պատասխանատվության ենթարկվի, թե՞ ոչ: Ես կարծում եմ, որ արդեն ավելորդ է խոսել նախորդ քաղաքական ռեժիմի ներկայացուցիչների փախուստի, հետապնդումների մասին:
Հիմա արդեն գնդակը տեղափոխվել է Նիկոլ Փաշինյանի կառավարության դաշտ: Նիկոլ Փաշինյանն իր ուղղակի ենթակայությամբ գործող իրավապահ մարմինների գործունեության համար ուղղակի պատասխանատվություն է կրում երկրում հանցավորության դեմ պայքարի ամբողջ գործընթացի համար: Նա պետք է կոնկրետ, անհատապես, առարկայական պատասխան տա, թե որ դեպքում ինչու է տապալվում այդ գործընթացը:
Մանե Հարությունյան
MediaLab.am
