«Մեդիալաբի» հարցերին պատասխանում է Արցախի Հանրապետության ԱԺ արտաքին հարաբերությունների մշտական հանձնաժողովի նախագահ, ՀՅԴ Արցախի Կենտրոնական կոմիտեի անդամ Վահրամ Բալայանը
– Պարո՛ն Բալայան, ինչպես տեղեկացնում է Արցախի Հանրապետության դատախազությունը՝ Մարտակերտ քաղաքի Տերյան փողոցի բնակարաններից մեկում հայտնաբերվել ու ձերբակալվել է Ադրբեջանի զինծառայող Ջամիլ Բաբաևը: Ինչպե՞ս եք գնահատում կատարվածը:
– Բնականաբար, պատերազմից հետո անվտանգության ապահովման հետ կապված խնդիրները բավականին ցածր մակարդակի վրա են: Ըստ էության, սահմանի ողջ երկայնքով, եթե նախկինում կային բավական խիստ ռեժիմ, տեսախցիկներ, ու, ընդհանրապես, տեխնիկական ու այլ առումներով հագեցված էին, հիմա բոլորովին այլ վիճակ է: Զորքերը հետ քաշելը, նոր դիրքեր չձևավորելը բերում են նման իրավիճակների, և հակառակորդի զինվորը կարող է հանգիստ սահմանն անցնել, իսկ մեր զինվորներն էլ երբեմն մոլորվում ու հայտնվում են թշնամու տարածքում: Այսինքն՝ սահմանային այդ գծի բացակայությունը բնականաբար թույլ չի տալիս, որ բարձր անվտանգային ռեժիմ ապահովվի:
– Արձանագրում եք, որ Արցախում, այնուամենայնիվ, այդքան էլ անվտանգ չէ, և նման դեպքերը կարող են շարունակակա՞ն լինել:
– Իհարկե՛, այսօր անվտանգության հետ կապված խնդիր ունենք: Այն կրակոցները, որ բնակավայրերի, սահմանների վրա կան, Շուշիից նույնիսկ Ստեփանակերտի վրա են մի քանի անգամ կրակել, իհարկե, այս տեսանկյունից անվտանգության խնդիրներ ունենք, և իշխանությունների հիմնական խնդիրը պետք է լինի անվտանգության համակարգի ձևավորումը, որպեսզի մարդիկ ապահով զգան: Ինչպես ասում են՝ կարելի է առանց հացի, ասֆալտի ապրել, բայց առանց անվտանգության համակարգի՝ անհնար է:
– Իսկ իշխանություններն այդ առումով ի՞նչ քայլեր են անում, պարո՛ն Բալայան:
– Ճիշտ կլինի այդ հարցը տաք գործադիր մարմնի այն անձանց, որոնք անմիջապես զբաղված են այդ հարցերով:
– Ձեզ համար՝ որպես Արցախի Հանրապետության բնակչի, պատգամավորի, նկատելի՞ են իշխանության կողմից անվտանգության ապահովմանն ուղղված քայլեր:
– Ինչ-որ քայլեր կան, բայց ճապաղ են, այսինքն՝ արդյունավետությունը բավականին ցածր է, այդ ուղղությամբ պետք են ավելի կոնկրետ գործողություններ:
– Բացի վերոնշյալ դեպքից, նմանատիպ այլ դեպքեր էլի՞ են եղել, որոնք, սակայն, չեն հանրայնացվել:
– Մեկ-երկու դեպք է եղել, երբ հասել են մեր տարածք, այս վերջերս էլ մեր կողմից գերեվարվել էին, բայց անմիջապես հանձնվել են, քանի որ դեպքը հենց սահմանին է տեղի ունեցել, չեն հասցրել ավելի խորանալ դեպի մեր կողմ: Այդպիսի մի քանի դեպք եղել է:
Խնդիրն այն է, որ մեր բնակավայրերի մեծ մասն արդեն սահմանամերձ է դարձել, հետևաբար հասկանալի է, որ այսպիսի անվտանգային պայմաններում նման դեպքերն անխուսափելի են:
– Պարո՛ն Բալայան, արցախցին այս պայմաններում ինչպե՞ս է ապրում և իր անվտանգության երաշխիքներն ո՞ւմ հետ է կապում:
– Այսօր այդ հիմնական առաքելությունն իրականացվում է ռուսական խաղաղապահ ուժերի կողմից, բայց խնդիրն այն է, որ նրանք հիմնականում վերահսկում են միջանցքը, իսկ մենք խնդիր ունենք նաև սահմանների ու բնակավայրերի հետ կապված: Այսօրվա կտրտված իրավիճակով պայմանավորված՝ չնայած տարածքը փոքրացել է, սակայն սահմանը բավականին երկարել է, և այն պաշտպանելու խնդիր ունենք:
– Պարո՛ն Բալայան, նկատի ունեք, որ մարդկային ռեսուրսի պակա՞ս կա, թե՞ այլ է պատճառը:
– Խնդիրներ ունենք, բայց շատ դեպքերում նմանատիպ խնդիրները հեռախոսով քննարկելու հարցեր չեն:
– Առկա անվտանգային խնդիրները հաշվի առնելով՝ արցախահայության մոտ ինչպիսի՞ տրամադրություններ են տիրում:
– Մարդիկ կապված են իրենց հողին, ջրին, և, չնայած այդ անհանգիստ կյանքին, հասարակության մի զգալի հատված ունի որոշակի պատասխանատվություն՝ եղածը պահելու նկատմամբ, ինչն իսկապես ողջունելի է:
Հազարամյակների միջով անցած, այդ դժվարությունները հաղթահարած արցախցին այս դժվարությունն էլ կհաղթահարի:
Քրիստինե Աղաբեկյան
MediaLab.am
