«Մեդիալաբի» հարցերին պատասխանում է Երևանի մամուլի ակումբի նախագահ Բորիս Նավասարդյանը
– Վերջին օրերին մեծ քանակի ապատեղեկատվություն է հրապարակ նետվում՝ կապված սահմանների փոփոխության, նաև միջադեպերի հետ: Երեկ էլ Սևանի հետ կապված լուր տարածվեց, որը մարզպետը ստիպված եղավ հերքել:
Ձեր կարծիքով՝ ո՞րն է սրա պատճառը, միգուցե իշխանությունը պատշաճ չի՞ իրազեկում տեղի ունեցող զարգացումների մասին, և այդ առումով դուք ինչ վտանգներ եք տեսնում:
– Ինչպես գիտենք, ինֆորմացիոն դաշտը հիմնականում մի մասը վերահսկում է իշխանությունը, մյուս մասը՝ 16 թե 17 կուսակցությունների քաղաքական միավորումը:
Ցավոք, երկուսի գործելակերպն էլ հենվում է կեղծիքի ու ստի վրա: Այսինքն՝ իրենց նպատակին հասնելու համար հիմնականում այդ գործիքն են օգտագործում մարդկանց իրենց կողմը քաշելու համար:
Դա է պատճառը, թե ինչու տեղեկատվական ոլորտում գերիշխում են ապատեղեկատվությունը, կեղծիքն ու մանիպուլյացիան:
Ցավոք, մեր հասարակության և քաղաքական դաշտի այն շրջանակները, որոնք ձգտում են ինչ-որ դրական արդյունքների, չեն տիրապետում լուրջ տեղեկատվական ռեսուրսների և պայքարը կեղծիքի ու ճշմարտության միջև տանուլ են տալիս:
– Իսկ ինչպե՞ս պետք է կարգավորվի այդ դաշտը:
– Ես կարծում եմ, որ առանց լուրջ քաղաքական փոփոխությունների դա հնարավոր չէ: Այսինքն՝ գոնե իշխանությունը, որը պետք է թելադրող լինի տեղեկատվական ոլորտի քաղաքականության մշակման համար, պետք է իր առջև դնի ազնիվ նպատակներ:
Դա, կարծում եմ՝ հնարավոր չէ առանց կառավարության փոփոխության: Որպեսզի դա լինի նաև սահմանադրական և կառուցողական ճանապարհով, միակ ռեսուրսը մնում է խորհրդարանական մեծամասնության խելքի և ուշքի գալը:
Ցավոք, դա տեղի չի ունենում, և նրանք գնալով ավելի ու ավելի են կիսելու պատասխանատվությունն այս իրավիճակի համար կառավարության ղեկավարի հետ՝ նույնականացնելով իրենց Նիկոլ Փաշինյանի հետ:
– Դուք խոսում եք «Իմ քայլի» խելքի գալու մասին, բայց նրանք, կարծեք թե, լռության ուխտ են պահպանում, հարցազրույցներ գրեթե չեն տալիս, իրենց քայլերի մասին չեն խոսում, բացառությամբ մի քանիսի, որոնք ասում են, որ, այո՛, ինչ-որ ժամանակ հետո պետք է լինեն ԱԺ ընտրություններ: Ձեր կարծիքով՝ իրավիճակը որքանո՞վ է պայթյունավտանգ:
– Բացի հարցից, թե ինչ պետք է անել պետությունը փրկելու համար, կարևոր է, որ ամենամանր և մասնավոր հարցի շուրջ պետք է լինեն վստահություն առաջացնող պաշտոնական տեղեկություններ:
Իսկ դա կլինի այն ժամանակ, երբ կառավարությունը ոչ թե կպայքարի իր տեղը պահելու, այլ երկիրն այս վիճակից հանելու համար:
Արդեն պարզ է, որ ներկա կառավարությունը դա չի կարող անել, մեզ պետք է նոր կառավարություն, և եթե այդպիսի կառավարություն ձևավորվի, որը կլծվի գործի, այլ ոչ թե քաղաքական ինտրիգների, կարծում եմ՝ նաև կլինի ավելի բարենպաստ տեղեկատվական գործունեություն իրենց կողմից, և մարդիկ կկարողանան ավելի ճիշտ կողմնորոշվել, թե ինչ է կատարվում և ինչ պետք է արվի:
Այսօր, ցավոք, մեր հասարակությունը դառնում է մանիպուլյացիաների զոհ, և դա առաջացնում է և՛ ապատիա, և՛ անորոշության զգացում, և՛ հիասթափություն ապագայի նկատմամբ:
Դա է այսօր հիմնական վտանգը, երբ հասարակության մեծ մասը ապակողմնորոշված ու ապատեղեկացված է: Այդպիսի հասարակությունը չի կարող լուծել այն բազմաթիվ խնդիրները, որոնց առջև մենք բոլորս կանգնած ենք:
– Այսինքն՝ հասարակության ընտրությունը վատի ու վատագույնի միջև՞ է:
– Այսօր, այո՛, կարելի է ասել, որ եթե խոսքը որևէ զանգվածային քաղաքական գործողությունների կամ պետական քաղաքականության դրսևորումների, կամ տեղեկատվության շրջանառության ոլորտի մասին է, ապա, այո՛, մենք տեսնում ենք հիմնականում բացասական ազդեցություն հասարակության վրա, քաղաքացիների վրա:
Կարծում եմ՝ մարդիկ բնազդորեն դա զգում են, և դա է պատճառը, թե ինչու մենք չունենք զանգվածային աջակցություն ոչ իշխանություններին, միայն կազմակերպված աջակցություն կարող ենք տեսնել իշխանություններին, և նաև բավականին պասիվ մասնակցություն իրեն ակտիվ պահող ընդդիմության նախաձեռնություններին:
Մարդիկ սպասում են ինչ-որ հրաշքի, այլընտրանքային անձի կամ ուժերի առաջ գալուն, բայց ներկա տեղեկատվական վիճակում և մանիպուլյացիոն մթնոլորտում շատ դժվար է ակնկալել, որ որևէ քաղաքական կառուցողական և պատասխանատվության զգացում ունեցող սուբյեկտ առաջանա և փորձի մարդկանց առաջարկել այն այլընտրանքը, որն իրենց համար հասկանալի, ընդունելի, ընկալելի կլինի:
– Հենց այդպիսին լինի, հասարակությունը կկողմնորոշվի՞:
– Ես կարծում եմ՝ հասարակությունը պատրաստ է ընդունելու այդ կարգի քաղաքական առաջարկը:
Մանե Հարությունյան
MediaLab.am
