«Մարդիկ փրկություն են փնտրում, բայց գնում են հերթական անգամ խաբվելու». Արշակ Զաքարյան

«Մեդիալաբի» հարցերին պատասխանում է ռեժիսոր Արշակ Զաքարյանը:

-Պարոն Զաքարյան, ի՞նչ ակնկալիք պետք է ունենա ժողովուրդը եռյակի հանրահավաքներից, որոնք անցկացվում են այս փուլում:

-Ես ոչ մի ակնկալիք էլ չունեմ, այդ եռյակից ոչ մեկին չեմ հավատում: Կարծում եմ, դա ժողովրդին հերթական անգամ ծովը տանելու և ծարավ հետ բերելու քաղաքականություն է, աթոռակռիվ է, ուրիշ ոչինչ:

-Հոկտեմբերի 10-ի հանրահավաքը բազմամարդ հանրահավաքներից էր, ինչո՞վ եք բացատրում  մարդկանց ակտիվությունը:

-Եթե ԲՀԿ-ն ուզենա, կարող է մի 100 հազարանոց հանրահավաք էլ անի, դա կապ չունի: Այսօր ինչպես ՀՀԿ-ն կարող է անել բազմամարդ հանարահավաք, այնպես էլ ԲՀԿ-ն կարող է անել: ԲՀԿ-ն ընտրությունների ժամանակ ամենաշատ գումար բաժանող կուսակցությունն էր: Բացի այդ, այսօր այս ռեժիմից հիասթափված մարդիկ շատ-շատ են և ըստ այդմ որոշ մարդիկ էլ հանրահավաքներին գնում են ինչ-որ սպասումներով, բայց, իհարկե, շատ հիասթափված հեռանում են այնտեղից: Ամեն անգամ այդպես մոլորվածների մի խումբ է լինում, մոլորված վատ իմաստով չեմ ասում, լավ իմաստով եմ ասում, որ այդ խեղճ մարդիկ փրկություն են փնտրում՝ իրենց վիճակից դուրս գալու համար, բայց գնում են հերթական անգամ խաբվելու:

-Այդ դեպքում ստեղծված իրավիճակում, ձեր կարծիքով, ո՞րն է ելքը, եթե մի կողմից մարդիկ հիասթափված են իշխանություններից, բայց մյուս կողմից էլ չկա ընդդիմություն, որին կարելի է հավատալ:

-Փրկության ելքը ժոողվրդի ձեռքում է, հերիք է այդ կուսակցություններին հավատան, կուսակցությունների մեջ չէ մեր փրկությունը: Ինչքան մենք շարունակենք կուսակցություններին հավատալ, այնքան վատ: Հայաստանում կուսակցություն չկա, եթե կան մեկ-երկուսը, նրանք էլ ուժ չունեն: Այս փոքր երկրին կուսակցություն պետք չէ, մեր կուսակցությունը պետք է մեր ազգը, մեր ցեղը լինի: Դա միակ կուսակցությունն է, որ մենք պետք է ունենանք, ոչ թե ընկնենք ինչ-որ քոփի անենք ուրիշ երկրներից: Մեզ ոչ էլ էդ կուսակցական լիդերներն են պետք, որովհետև տեսել ենք, թե ինչպես են նրանք դավաճանել ժողովրդին: Նայենք հերթով բոլոր այդ կուսակացական գործիչներն ունեն ժողովրդին դավաճանելու իրենց պատմությունը: Ամեն մեկն ինչ-որ փուլում շատ ուժեղ դավաճանել է ժողովրդին, տարել է մոլորության, հիասթափության, կոտորվելու, որից հետո մի ավելի մեծ ալիք արտագաղթ է սկսվել: Նույնն էլ լինելու է սրանից հետո: Դրա համար ես շատ ցավում եմ, որ կան հավատացողներ, որ որևէ կուսակցական կարող է իրենց փրկել: Մեր կուսակցությունները հիմնված են ինչ-որ բանդաների շուրջը, ինչ-որ կոնկրետ մարդկանց, փողի շուրջը, փողի կռիվ է: Խեղճ ժողովուրդն էլ մեջտեղում տուժում է՝ հավատալով սրան-նրան:

-Եռյակի անդամները հայտարարում են, որ ժողովրդի ձայնն են լսելու, իրենց քայլերը միայն ժողովրդի ցանկություններից են բխելու:

-Անցած անգամ չտեսա՞ք, թե ժողովրդի ձայնին ինչ ասաց Լևոն Տեր-Պետրոսյանը: Ասաց՝ հլը զսպեք դրան, արա, մենք որոշում ենք, դուք անում եք: Չլսեցի՞ք բառերն էդ մարդու: Էդ մարդու ստեղծած տոտալիտար ռեժիմն է, էդ մարդը նորից եկել է, երևի էդքան էլ գոհ չի տոտալիտար ռեժիմից, իրեն քիչ է հասնում: Ինքը այդ օրը պարզ ցույց տվեց իր դեմքը՝ հլը զսպեք դրան, արա: Մարդն ընդամենը «այո» էր գոռում: Հետո, երբ մարդիկ գոռում էին «հիմա», նա հայտարարեց՝ դուք չեք որոշողը, ես եմ որոշողը: Ինքը նկատի ուներ՝ ես, Գագիկը, Րաֆֆին ենք որոշում: Հիմա Սերժն է որոշում, հետո պիտի Սերժը չորոշի, որոշեն Լևոնը, Գագիկն ու Ռաֆիկը, ի՞նչ տարբերություն: Կարևորը որ ժողովուրդը չի որոշելու: Դրա համար ես թքած ունեմ բոլոր էդ կուսակցությունների վրա, իմ կուսակցությունն իմ ազգն է:

-Պարոն Զաքարյան, Եվրասիական տնտեսական միությանն անդամակցության հարցում Ղազախստանի նախագահի կողմից հայտարարություն եղավ, թե «շատ զգայուն» մի հարցում հնարավոր է եղել փոխզիջման գնալ, խոսքը այս դեպքում Հայաստանի սահմանների մասին է: Որևէ պաշտոնական բացատրություն չկա, թե ինչ փոխզիջման մասին է խոսքը, դա ի՞նչ վտանգ է պարունակում:

-Նախ ես Ղազախստանի էդ տիկնիկի ասածները հիմք չեմ ընդունում, թե ինչ է ասել Նազարբաևը: Նա տիկնիկ է այնտեղ դրված, ենթարկվում է ավելի մեծ ուժերի, նա էլ մի փողատեր, արդեն ուղեղը կորցրած հիմարի մեկն է: Նրա ասածները հիմք չեն մեզ համար, քանի որ նա ասել է այն, ինչ իրեն ասել է Պուտինը: Իրենից ոչինչ կախված չէ, ինքը ոչինչ որոշող չէ: Ինքը մեծ-մեծ ելույթ ունեցավ, մեծ բորշ կերավ ու դրա տակից դուրս գալու համար էդ հայտարարությունն արել է: Ես, ճիշտն ասած, չեմ հավատում, որ մեր ղեկավարությունից որևէ մեկը ռիսկ կանի հողերի հանձնման քաղաքականություն վարել: Իրենք գիտեն, որ իրենց ստորագրությունը ոչինչ չի նշանակում էդ հողերը պահող տղերքի համար, որոնց հետ ես շփվում եմ: Երկրորդն էլ, համոզված եղեք, ով որ կդնի այդ դավաճան ստորագրությունը՝ կլինի այսօրվա նախագահը, վաղը նախագահը, նա ընտանիքով, ցեղով, տնով-տեղով կվերացվի երկրագնդի վրայից բոլոր այն տղաներից կողմից,  որոնց արյունով էդ հողն ազատագրվել է:

-Խոսքը հողեր հանձնելու մասին չէ, մտավախություն կա, որ Արցախի հետ սահմանին կարող է մաքսակետ տեղադրվել, ինչը տնտեսապես կմեկուսացնի ԼՂՀ-ն:

-Ինչի՞ մասի ենք խոսում, էսօր Ղարաբաղում ռոումինգ կա, գնացեք ջարդեք բջջային օպերատողների պատուհանները և վռնդեք իրենց էս երկրից, որովհետև մաքսատուն տեղադրելուց ավելի վատ բան են անում: Մտնում ես Ղարաբաղ, հեռախոսով լսում ես՝ Հայաստան զանգելու համար կարող եք օգտվել այսինչ ռոմինգից: Դրա համար գետինն ես մտնում: Դուք խոսում եք մաքսատան մասին, էդ ամեն ինչը վաղուց դրված է այնտեղ, ինչ-որ մի շենք կդնեն այնտեղ, չեն դնի, նշանակություն չունի: Գնացեք բջջային օպերատորներին վռնդեք էս երկրից, թող գա մի օպերատոր, ով կընդունի մեր տղաների արյամբ ազատագրած հողը, և ռոմինգ չի լինի, լինելուց էլ ավելի թանկ չի լինի, քան այստեղից Մոսկվա, Ամերիկա: Այ դա է ամոթը:

-ԵՏՄ-ին Հայաստանի անդամակցությունը, ձեր կարծիքով, ինչ սպառնալիք է ներկայացնում Հայաստանի ինքնիշխանությանը:

-Ճիշտն ասած, ես չեմ կարողանում կողմնորոշվել այդ մի հարցում՝ ԵՏՄ-ն է ճիշտ, թե՞ մեկ ուրիշ կառույց: Ես կարծում եմ՝ անկախությունն է ճիշտ: Բայց ասում են՝ կամ պիտի այստեղ գնաս, կամ այնտեղ: Այսօր մեր բոլոր քաղաքական գործիչները դա են ասում՝ կամ Եվրոպա, կամ Ռուսաստան: Մենք նրա քաշվածն էլ ենք եղել 1915 թվականին, սրա՝ Ռուսաստանի քաշվածն էլ ենք եղել: Այսինքն, ինձ համար ամբողջովին անկախ մնալն է ձեռնտու, բայց ասում են՝ հնարավոր չէ: Միգուցե իրոք հնարավոր չէ, դրա համար այդ հարցում կողմնորոշված չեմ: Ախր այսօր բոլորն իրենց շահի համար են մեզ բացատրություն տալիս, եթե մեկը Եվրոպայի հետ գործ է անում, այնպիսի բացատրություն է տալիս մեզ՝ գործից չհասկացողներին, որ թվում է՝ ինքը ճիշտ է ասում: Երբ որ լսում ես Ռուսաստանի հետ գործ անող մեկին, ով բացատրում է, ասում ես՝ էս մարդն է ճիշտ: Չեզոք բացատրություն չկա, կամ ամերիկամետներն են մեզ բացատրություն տալիս, կամ եվրոպամետները, կամ ռուսամետները: Հայամետների կարիք ունենք, հայամետների: Հայամետ մարդկանց կարիք ունենք այսօր, որ մեզ ասեն, թե ինչն է ձեռնտու հային, բոլորն ասում են, թե ինչ է ձեռնտու սրան-նրան: Այլ երբ որ կլինի մի հայամետ մարդու բացատրություն, ես կհավատամ նրան, մնացածին չեմ հավատում, կարծում եմ՝ բոլորն էլ խաբում են:

-Պարոն Զաքարյան,  այս օրերին Հայաստանի խորհրդարանը քննարկում է սահմանամերձ համայնքներում գործարարությամբ զբաղվողներին հարկային արտոնություններ տալու մասին կառավարության նախագիծը, այնինչ, մենք գիտենք, որ մեր սահմանամերձ բնակավայրերին առարկայական արտոնություններ են պետք: Ի՞նչ կտա հարկային արտոնությունների ծրագիրը ձեր կարծիքով:

-Սահմաններին այնպիսի արտոնություններ են պետք, որ մարդիկ վազելով գնան այնտեղ ապրելու: Ես շատ եմ լինում սահմանամերձ բնակավայրերում և այնտեղ դատարկություն եմ տեսնում, հիանալի հողերը դատարկ են, կիսակառուց լքված տներ կան: Սահմանամերձ բնակավայրերը ոչ թե տուֆտա հարկից պետք է ազատեն, այլ այնպիսի արտոնություններ տան, որ ես այսօր Երևանում իմ տուն ու տեղը թողնեմ, վազելով գնամ այնտեղ ապրելու: Եթե այդպիսի կոնկրետ գործ չի արվում, նման ստից օրենքները ոչինչ չեն փոխի: Հա, կարող է ինչ-որ մեկին ձեռնտու լինի, դա ձեռնտու կլինի մարդկանց, ովքեր Բանգլադեշի իրենց գործարանը կտանեն կգրանցեն Տավուշի մարզում, հարկերից կազատվեն, բայց ըսկի չեն իմանա, թե էդ գործարանն ումն է, ինչ է: Մենք դրանից ենք վախում:

-Ընդդիմադիր պատգամավոր Նիկոլ Փաշինյանի նախագիծը՝ սահմամամերձ գյուղի բնակիչներին կոնկրետ արտոնություններ տալու մասին, կառավարությունը մերժեց: Իշխանությունները չե՞ն ուզում սահմանը պահող մարդկանց կյանքը լավացնել:

-Իշխանությունները եթե լավը լինեին, մենք այս օրի չէինք լինի: Մենք արդեն 23 տարի է՝ հայամետ իշխանություն չենք ունեցել: Հենց կունենանք հայամետ իշխանություն, այդ ամենը կգա ու կընկնի իր տեղը: Մենք ունեցել ենք ռուսամետ, թուրքամետ, տաջիկամետ, ուզբեկամետ կառավարություններ, եթե ունենանք հայամետ կառավարություն, որը կմտածի իր երկրի մասին և ամեն ինչ կանի իր ժողովրդի օգտին, խնդիրը կլուծվի: Այդ հարցը, որ տալիս եք, պարզ պատասխան ունի, որովհետև լավը չէ իշխանությունը: Իսկ արդյոք ընդդիմությունը, որն առաջարկում է, ավելի լա՞վն է, ոչ: Ցավոք սրտի, ավելի լավը չէ ընդդիմությունը: Տեսեք ինչի ենք հասել, մարդիկ ասում են՝ Գագիկ Ծառուկյանը փող ունի, ինքը էլ չի տանի ժողովրդից, եթե իրան ընտրենք: Չհամզվեցի՞ք, որ ով ինչքան շատ փող ունի, այնքան շատ է տանում:

Մարի Ներսեսյան

© Medialab.am