Վերջին օրերին տեղի ունեցած իրադարձությունների շուրջ «Մեդիալաբը» զրուցել է ընտրական և քաղաքական տեխնոլոգիաների փորձագետ Արմեն Բադալյանի հետ:
-Պարոն Բադալյան, ինչո՞վ եք բացատրում այս փուլում «Նոր Հայաստան» հանրային փրկության ճակատի առաջնորդ Ժիրայր Սեֆիլյանի ձերբակալությունը: Դա քաղաքական հետապնդո՞ւմ էր, և այսպիսով ի՞նչ խնդիր է լուծում իշխանությունը:
-Մի բան կարող ենք փաստել, որ դա քաղաքական ենթատեքստ ունեցող գործընթաց է: Սա արդեն տեսանելի է և մի քիչ արդեն ձանձրացնող տեսարան է, որովհետև Հայաստանում փաստորեն պարբերաբար զինված բանդա են «բացահայտում», որի նպատակն է գրավել ինչ-որ շենքեր, հատկապես հեռուստաաշտարակը: Նախորդ զինված բանդան նոյեմբերին հայտնաբերվեց, հիմա հունիսին է, երևի հաջորդը կլինի դեկտեմբերին, միշտ ինչ-որ զինված բանդա են փորձում ձերբակալել: Ասել, որ այս փուլում դա ինչ-որ լուրջ խնդիրներ է առաջացնում կամ ինչ-որ նպատակ կար Սանկտ-Պետերբուրգի հանդիպումից առաջ ինչ-որ գործընթացներ իրականացնելու, դա իրականությանը չի համապատասխանում, որովհետև մենք հասկանում ենք, որ «Նոր Հայաստանն» այն քաղաքական ուժը չէ, որը Հայաստանում ինչ-որ ցնցումներ կառաջացնի: Այդ կառույցի մեջ մտնող գործիչները վերջին երկու-երեք տարիներին տարբեր միջոցառումներ են փորձել անցկացնել, և ոչ մեկն էլ մարդաշատ չի եղել, չի եղել երկրի բնակչության ուշադրության կենտրոնում, զանգվածային բնույթ չի ունեցել: Այդ իսկ պատճառով միայն այդ քաղաքական գործընթացի պատվիրատուն կիմանա, թե ինչի համար են նրան ձերբակալել: Այսինքն՝ այդ հարցի պատասխանը պետք է տան Հայաստանի իշխանությունները:
-Այսինքն՝ այս դեպքը ներքաղաքական զարգացումների հետ պետք չէ՞ ընդհանրապես կապել:
-Չէ, ներքաղաքական զարգացումների հետ դա անիմաստ է կապել, որովհետև «Նոր Հայաստան» ուժը ներքաղաքական կյանքում չուներ այն ուժը, որպեսզի նրան մեկուսացնելով՝ ինչ-որ հարցեր լուծվեր Հայաստանում: Այդ ուժի միջոցառումներին լավագույն դեպքում 100 կամ 200 հոգի էր հավաքվում Ազատության հրապարակում: Հարակից փողոցի զբոսանքի դուրս եկածներն էին գնում նրանց հանրահավաքին և իրենց հավատարիմ կողմնակիցները:
-Իսկ որքանով կարո՞ղ է այս դեպքի հետ կապ ունենալ Արցախի տարածքների ազատագրման հարցը: Տեղեկատվություն կա, որ Ժիրայր Սեֆիլյանը համախոհների հետ մտադիր էր գալ Արցախ՝ 800 հա կորցրած տարածքները հետ բերելու մտադրությամբ:
-Չեմ կարծում, որ դա էլ ինչ-որ կապ կունենա, որովհետև հիմա 1800-ական թվականները չեն, որ մի քանի հոգի որոշեն զենք գնել ու գնալ մի 800 հա տարածք գրավել: Ի վերջո սա արդեն 21-րդ դարն է, և պատերազմները մղվում են բավական լավ զինված ու կազմակերպված միավորումների կողմից և ոչ թե մի քանի տասնյակ անձի ինքնագործունեության արդյունքում: Սերժ Սարգսյանը հայտարարել էր՝ ով ուզում է, թող գնա գրավի, սակայն ես չեմ կարծում, որ դա պետք է լուրջ ընդունել, որովհետև, եթե գրավող լինեին, զինված ուժերը կգրավեին: Այդ տարածքը փոքր չէ, հսկայական ու ռազմավարական բարձունքներ են, լուրջ նշանակություն ունեն Ադրբեջանի համար, և Ադրբեջանն այնպես է ամրապնդել այդ տարածքը, որ գրավելու համար հսկայական զոհեր պետք է տալ: Այնպես չէ, որ Ժիրայր Սեֆիլյանը հավաքում էր ինչ-որ մարդկանց, իշխանությունները դա տեսան, վախեցան այդ զինված մարդկանցից, որ այդ մարդիկ կարող է դիրքեր գնալու փոխարեն Բաղրամյան 26 գնային, դրա համար ձերբակալեցին: Նման սցենար հնարավոր չէ:
-Այդ 800 հա տարածքների կորուստի մասին առաջինը հենց Սեֆիլյանը հատարարեց, որից հետո հանրության կողմից իշխանությունների հասցեին սկսեցին մեղադրանքներ հնչեցվել: Հնարավո՞ր է այս բացահայտումը կապ ունի նշված հետապնդման հետ:
-Դա նշանակություն չունի, որ առաջինը Սեֆիլյանն ասաց՝ 700 հա, հետո նախագահն ասաց՝ 800 հա: Հասարակության մոտ դա ի՞նչ առաջացրեց, հասարակությունը խիստ զայրացավ ու որոշեց ինչ-որ գործողությունների դիմե՞լ, ցույցեր արե՞ց: Ոչինչ էլ տեղի չունեցավ: Ինչ վարեբերում է հնչող քննադատություններին, ապա իշխանությունների հասցեին վերջին 20, հատկապես վերջին 8 տարիներին այնքան քննադատություններ են հնչել, որ իշխանություններն այդ քննադատությունները հաշվի չեն առնում: Դրանից ավելի խիստ քննադատություններ են եղել: Ասել, որ Սեֆիլյանն այդ 700 հա հողերի պատմությունը բացահայտեց, իշխանությունները զայրացան ու ձերբակալեցին նրան, դա ճիշտ չէ, որովհետև ի վերջո, իշխանությունները հիմար չէին, հասկանում էին, որ դա բացահայտվելու էր: Ընդամենը սա ինչ-որ թատերական գործողություն էր, որը տեղի ունեցավ և վերջ: Դրա հիմքում կարող է լինել այն վարկածը, որը գիտի միայն գործող նախագահը: Նման գործողությունները կատարվում են միայն քաղաքական պետպատվերով: Թե հիմա նախագահն ինչ է հիմք ընդունել նրան կալանավորելու համար, դժվար է ասել: Բայց սխալ է ասել, որ դա կապ ունի Սանկտ-Պետերբուրգի հանդիպման հետ: Այսինքն՝ ի՞նչ, եթե գործող նախագահը որոշեր հինգ շրջանները հանձնել, ի՞նչ, պետք է Ժիրայր Սեֆիլյանից կամ նրա կողմնակիցներից վախենա՞ր: Խնդիր չկար, ընդամենը հինգ րոպեի ընթացքում նրան կչեզոքացնեին, և հարցը կավարտվեր:
-Սեֆիլյանի ձերբակալությանը նախորդեց «Արմենիա» հեռուստատեսությամ «Սուր անկյուն» հաղորդաշարով նրան վարկաբեկող տեսանյութի հրապարակումը: Այսինքն՝ ի՞նչ քաղաքական տեխնոլոգիա կիրառվեց, սկզբում սև PR արեցին՝ նախապատրաստելո՞վ ձերբակալումը: Սա ինչպե՞ս եք գնահատում:
-Դա շատ տարածված տեխնոլոգիա է, որը ոչ ժողովրդավարական երկրներում կիրառում են այն մարդկանց նկատմաբ, ում փորձում են ձերբակալել: Այսինքն՝ փորձում են վարկաբեկել: Դա շատ տարածված է և ԱՄՆ-ում, և Ռուսաստանում, որովհետև վերջերս Ռուսաստանի նախին վարչապետի մասին էլ նման ֆիլմ ցուցադրվեց: Բայց Ժիրայր Սեֆիլյանն այն քաղաքական կշիռը չունի Հայաստանի քաղաքական դաշտում, որպեսզի նրան հատուկ ինչ-որ գործողություններով, սև PR-ի միջոցով փորձեն հեղինակազրկել և հետո ձերբակալել: Հնարավոր է նաև, որ իշխանություններն այդ տեխնոլոգիան կիրառել են այդ նպատակով, բայց դա կարող է խոսել այն բանի մասին, որ իշխանություններն ընդհանրապես պատկերացում չունեն Հայաստանում տիրող քաղաքական տրամադրությունների մասին: «Նոր Հայաստանն» այն կառույցը չէ, որի դեմ պետք է հատուկ սև PR իրականացնել, հետ Սեֆիլյանին ձերբակալել: Հանգիստ կարելի էր ձերբակալել և վերջ, որիշ ոչ մի գործողություն:
Էմմա Մանուկյան
MediaLab.am
