«Սինգապուրի պատմությունն ի հայտ եկավ նաև Տիգրան Սարգսյանի օրոք, թե ինչով ավարտվեց դա, բոլորս գիտենք». Հայկ Գեւորգյան

«Մեդիալաբի» զրուցակիցն է «Հայկական ժամանակ» օրաթերթի թողարկման պատասխանատու, տնտեսական մեկնաբան Հայկ Գևորգյանը:

-Պարոն Գևորգյան, նորանշանակ վարչապետ Կարեն Կարապետյանը հայտարարեց, որ տնտեսության վիճակը շատ ծանր է, իսկ ինքը կախարդական փայտիկ չունի՝ արագ փոփոխություններ անելու համար: Ի՞նչ մեսիջներ է պարունակում այս հայտարարությունը:

-Մեսիջը շատ պարզ է՝ ինքն ասում է՝ արագ փոփոխություններ չսպասեք: Այստեղ խնդիրն արագ փոփոխությունների մեջ չէ, այլ փոփոխությունների որակի: Կախարդական փայտիկ չունենալու մասին հայտարարել են թե Տիգրան Սարգսյանը, թե Հովիկ Աբրահամյանը՝ արագ փոփոխությունների ակնկալիքները չեզոքացնելու համար: Բայց Տիգրան Սարգսյանը մնաց վարչապետ վեց տարի, այդ ժամանակահատվածում 2.5 անգամ աճեց մեր պետական պարտքը: Այսինքն՝ այնպես չէ, որ մենք արագ փոփոխություններ ենք սպասում, մենք իրոք փոփոխություններ ենք սպասում կառավարություններից, որն իրենք չեն կարողանում իրականացնել նույնիսկ վեց տարվա ընթացքում: Նոր վարչապետն էլի ասում է, որ արագ փոփոխություններ չեն լինելու: Հիմա խնդիրը հետևյալն է՝ ընդհանրապես փոփոխություններ լինելու են, թե՞ չէ: Իմ խորին համոզմամբ, որքան էլ Կարեն Կարապետյանին խելացի մարդ եմ համարում, բայց ես շատ խիստ կասկածում եմ, որ փոփոխություններ կլինեն: Մաքսիմումը, ինչը ես ակնկալում եմ Կարեն Կարապետյանից, այն է, որ կլինեն ինչ-որ կոսմետիկ փոփոխություններ, ցուցանիշների աննշան բարելավումներ, դա Հայաստանին էականորեն առաջ չի տանելու:

-Իրո՞ք տնտեսության վիճակն այդքան վատ է, և ինչո՞ւ Կարեն Կարապետյանը որոշեց այդ մասին հենց սկզբում հայտարարել, այնինչ նախկին վարչապետ Հովիկ Աբրահամյանը բոլորովին վերջերս խոսում էր տնտեսական աճի հեռանկարների մասին:

-Հասկանալի է Կարեն Կարապետյանի այդ հայտարարությունը: Նախ, բոլորս գիտենք, որ տնտեսության վիճակը կատաստրոֆիկ է, ուղղակի աղետալի է: Եթե մի քանի տարի առաջ կարող էինք ասել՝ շատ վատ է, ծանր է, հիմա պետք է ֆիքսենք, որ աղետալի է վիճակը: Պետական պարտքն արդեն հասել է աստղաբաշխական թվերի, մարդկանց եկամուտներն օր օրի նվազում են և այլն: Իմ կարծիքով՝ Կարեն Կարապետյանը նույնիսկ մի քիչ մեղմացրած է ներկայացրել վիճակը:

-Ձեր կարծիքով՝ Կարեն Կարապետյանն ինչո՞ւ համաձայնեց այս պայմաններում ստանձնել վարչապետի պաշտոնը:

-Իրոք, ես չեմ հասկանում, թե ինչո՞ւ նա ստանձնեց այդ պաշտոնը: Նա մտել է մի խաղի մեջ, որից գրեթե երաշխավորված է, որ պարտված է դուրս գալու:

-Իսկ իրական փոփոխությունների հասնելու համար ի՞նչ պետք է անի կառավարությունը:

-Նախ, տնտեսության զարգացման համար կան անհրաժեշտ և բավարար պայմաններ: այստեղ հեծանիվ հորինելու կարիք բացարձակապես չկա: Բոլոր այն երկրները, որոնք շեշտը դրել են մրցակցության բարձրացման վրա, ջախջախել են մենաշնորհները, նվազեցրել են կամ արմատախիլ արել կոռուպցիան, ստեղծել են արդար դատական համակարգ, իրավապահ մարմիններին հեռու են պահել տնտեսությունից, այդ երկրները հաջողություններ են արձանագրել: Այսինքն՝ երբ ասում ենք՝ համակարգային բարեփոխումներ, հենց դա պետք է լինի: Բայց, եթե մենք նայենք մեր իշխանության ամբողջ համակարգին, հենց այդ արատների վրա հիմնված իշխանություն է սա: Այսինքն՝ պայքարել կոռուպցիայի դեմ, նշանակում է պայքարել իշխանության դեմ, պայքարել մենաշնորհների դեմ, նշանակում է պայքարել իշխանության դեմ: Ո՞նց ենք պատկերացնում՝ Հայաստանում կոռուպցիան արմատախիլ չարվի ու տնտեսություն զարգանա: Չի լինում նման բան, աշխարհում նման փորձ չկա, բայց մենք ունենք հակառակ շատ փորձեր, օրինակ, Իսրայելը, Իռլանդիան, Իսլանդիան: Այս երկրներն այդ փոփոխություններն արեցին և արձանագրեցին հեքիաթային ցուցանիշներ:

-Հայաստանի իշխանության ներկայացուցիչներն էլ խոսում են այն մասին, որ Կարեն Կարապետյանը Հայաստանը Սինգապուր կդարձնի:

-Այդ բոլոր գործիչներին ես հիշեցնեմ, որ նույն Սինգապուրի պատմությունն ի հայտ եկավ նաև Տիգրան Սարգսյանի օրոք: Թե ինչով ավարտվեց դա, բոլորս գիտենք: Ինչ վերաբերում է Սինգապուրի օրինակին, հիշենք, որ Լի Կուան Յուն իր ամենամոտ ընկերներին բանտ նստեցրեց կոռուպցիայի համար: Այսինքն՝ վիրահատական միջոցառումներ արեց նա: Սինգապուրում կա օրենքի բացարձակ դիկտատուրա: Այնտեղ այնպես չէ, որ մեկը կարող է կաշառք վերցնի նստի, մյուսը վերցնի ու չնստի: Կաշառք վերցրեց նստելու է և շատ երկար է նստելու: Եթե որևէ մեկը կկարողանա Հայաստանում հաստատել օրենքի բացարձակ ու անվերապահ գերակայություն, երկրում փոփոխություն կլինի: Բայց դա չեն անում, որովհետև դա շոշափում է հենց իշխանության հիմքը, արմատը:

Էմմա Մանուկյան

MediaLab.am