«Մեդիալաբի» հարցերին պատասխանում է ընտրական և քաղաքական տեխնոլոգիաների մասնագետ Արմեն Բադալյանը:
– Պարո՛ն Բադալյան, Ազգային ժողովի կողմից Սերժ Սարգսյանն ընտրվեց վարչապետ, ինչպե՞ս եք գնահատում խորհրդարանում վարչապետի հարցի քննարկումն ու քվեարկությունը:
– Խորհրդարանում 77 պատգամավոր կողմ քվեարկեց Սերժ Սարգսյանին, և դա ցույց տվեց, որ անհրաժեշտության դեպքում արդեն գործող վարչապետը շատ հանգիստ ստանում է «Ծառուկյան դաշինք» խմբակցության ձայների համապատասխան քանակը: Այսինքն՝ ճշտվեց, որ ավելի շատ նա է վերահսկում «Ծառուկյան դաշինքը», քան դաշինքի ղեկավարը, քանի որ լրիվ անտրամաբանական է, որ իրեն դե յուրե ընդդիմություն համարող ուժը կողմ է քվեարկում վարչապետի թեկնածուին, հետևաբար, կառավարության ծրագրին: Սա ցույց տվեց, որ իշխանությունները վերահսկում են այդ խմբակցությանը, և երբ պետք լինի, շատ հանգիստ կարող են նորից իրենց վերահսկողության տակ վերցնել «Ծառուկյան դաշինքը»:
– Չնայած Սերժ Սարգսյանի դեմ բողոքի ակցիաները նոր թափ են ստանում, բայց դա չկանգնեցրեց իշխանություններին: Ի՞նչ է կատարվում:
– Ինչ վերաբերում է այս օրերին փողոցում տեղի ունեցող գործընթացներին, ապա կարող ենք ասել, որ տեսանելի է, որ ինչ-որ անտեսանելի ձեռք կազմակերպում է այս ակցիաները: Երկրորդ՝ դրանք բավական մեծ լուսաբանում ունեն արևմյան ԶԼՄ-ներում: Երրորդ՝ այս պահի դրությամբ սա կարծես թե ինչ-որ ուժերի կողմից դեղին քարտի ցուցադրություն է գործող իշխանություններին:
Թե ի՛նչ նպատակով՝ այժմ հնարավոր չէ ասել, բայց հստակ տեսնում ենք, որ այս պահի դրությամբ ցուցարարներն ունեն կարմիր գիծը չանցնելու հրահանգ: Միաժամանակ, ոստիկանությունը նույնպես ունի կարմիր գիծը չանցնելու հրահանգ: Կարծես թե երկու կողմից հրահանգ է տրվել, որ գիծը չանցնեն, այս գիծը պահեն առանց բախումների: Եվ նաև տեսանելի է, որ այս շարժումն ունի ֆինանսավորում:
– Դրսի՞, թե՞ ներսի ուժերի կողմից:
– Հստակ չգիտեմ, բայց պարզ է, որ կա ֆինանսավորում:
– Խորհրդարանի ամբիոնից, անդրադառնալով հանրահավաքների հարցին, Սերժ Սարգսյանն ակնարկեց, որ դժգոհող զանգվածը Հայաստանում մեծ չէ, հանրահավաքի մասնակիցներն այդքան էլ շատ չեն: Նա մտահոգված չէ՞ այս գործողություններով, ի՞նչ է նկատվում:
– Բնականաբար, ոչ ոք չի կարող դա նկատել, դա միայն կարող է իմանալ այն մարդը, ով անձնական շփում ունի գործող վարչապետի հետ: Ինչ վերաբերում է մարդկանց թվին, ապա չպետք է այստեղ հիմք վերցնել մարդկանց թիվը, որովհետև ոչ ոք չգիտի, թե այս պահին քաղաքական այս գործընթացի իրական նպատակը որն է: Խոսքը ոչ թե այն նպատակի մասին է, որը հայտարարում են գործընթացի կազմակերպիչները, այլ իրական նպատակի: Միգուցե իրական նպատակը հենց այսքան մարդ փողոց հանելն է, միգուցե մարդկանց թիվն ավելացնելն է, չենք կարող ասել:
Բայց կարող ենք մի օրինակ բերել. 2013 թվականին, երբ Կիևում Մայդանի գործողություններն սկսվեցին, սկզբում այդքան շատ մարդ չկար: Անգամ եղավ մի պահ, երբ պայքարը բավական թուլացավ, մարդկանց թիվը քչացավ, բայց որոշ ժամանակ անց տեղի ունեցած բախումից հետո կտրուկ ավելացավ: Եվ, ի վերջո, այդ պայքարն իր նպատակին հասավ: Ես չեմ ասում, որ սա ուկրաինական Մայդանի նման է, ուղղակի մարդկանց թիվը չպետք է չափանիշ լինի, որովհետև դու չգիտես, թե այդ քաղաքական գործընթացի նպատակը ո՛րն է: Միգուցե իշխանությանը դեղին քարտ ցույց տալու համար ասում են՝ տեսեք, մենք այսօր կարող ենք փողոց հանել 7-10 հազար մարդ, բայց վաղը, վեց ամիս կամ մեկ տարի հետո կկարողանանք հանել 100 հազար մարդ և դրսի աջակցությամբ այստեղ իշխանափոխություն կանենք: Միգուցե մեսիջը դա է, դրա համար մարդկանց թվի վրա այդքան մեծ ուշադրություն չպետք է դարձնել:
– Այսօրվա հանրահավաքում Նիկոլ Փաշինյանն արդեն հայտարարեց, որ փողոցներում ու հրապարակներում չեն գիշերելու: Հանրահավաքը մարդաշատ էր, մարդիկ ակնկալում են գործողություններ, բայց Նիկոլ Փաշինյանը նրանց տո՞ւն է ուղարկում փաստացի:
– Սա իր ասած լոզունգն է՝ «Քայլ արա՝ մերժի՛ր Սերժին»: Իսկ քաղաքական գործընթացն ամեն օր մի նոր քայլ իրականացնելու վրա է: Դրա համար եմ ասում՝ քանի որ մենք դեռևս չենք տեսնում, թե այդ քաղաքական գործընթացի բուն նպատակը ո՛րն է, ուստի հիմա շատ քչերը կարող են գլխի ընկնել, թե զարգացման քայլերի նպատակը ո՛րն է լինելու:
Այդ իսկ պատճառով այսօր ասում են՝ փողոցում չենք գիշերելու, գնացեք տուն, բայց դա չի նշանակում, որ քաղաքական գործընթացը կանգնեց: Միայն այն մարդը կարող է ասել, թե ո՛րն է լինելու հաջորդ քայլը, ով այս նախագիծը գծել է: Բայց սա հստակ ինչ-որ քաղաքական նախագիծ է՝ ՀՀ իշխանություններին ցույց տալու համար, որ անհրաժեշտության դեպքում ինչ-որ բան կանեն:
Սկզբում Ազատության հրապարակում էր հանրահավաքը, հետո տեղափոխվեց Ֆրանսիայի հրապարակ, հետո՝ Հանրապետության հրապարակ: Անընդհատ ինչ-որ փոփոխություններ են մտցնում, որպեսզի միօրինակ չլինի, ինչը կար 2008-2013 թվականներին: Բայց արևմտյան լրատվամիջոցները շատ լավ լուսաբանում են, ընդհուպ CNN-ի կողմից է լուսաբանվում: Իսկ դա այդքան էլ հասարակ բան չէ:
– Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարեց, որ երկրում հեղափոխական կոմիտեներ են ստեղծվում: Ընդհանրապես նա խոսում է թավշա հեղափոխության մասին, պետական գերատեսչությունները շրջափակելու կոչեր է անում: Թավշյա հեղափոխություն հնարավո՞ր է Հայաստանում:
– Ոչինչ բացառել պետք չէ: Իհարկե, այս պահի դրությամբ նա կարող է հեղափոխություն անվանել այն գործընթացը, որը տեղի է ունենում, բայց հստակ հնարավոր չէ ասել՝ կլինի՞ հեղափոխություն, թե՞ ոչ: Ի վերջո, թավշյա հեղափոխության համար պետք են երկու կարևոր գործոններ՝ պայքարող զանգվածի ծավալի մեծացում:
Այսօր կարծես ինչ-որ ծավալ կա, բայց դա բավարար չէ: Իսկ երկրորդ քայլով արդեն պետք է արտաքին քաղաքական կողմնորոշման հստակեցում: Այս պահի դրությամբ դա պարզապես չկա: Մենք չենք տեսնում արտաքին քաղաքական բացահայտ աջակցությունը: Ոչ բացահայտ աջակցություն կարող է լինել, բայց բացահայտ չկա: Եվ հետաքրքիր մի բան էլ կա, որ լիդերների թվում քաղաքական ընդգծված գործիչներ չկան: Բացի Նիկոլ Փաշինյանից, մյուսները կարծես ընդհանուր շարժումը ղեկավարողներն են, բայց ոչ լիդեր:
Ռոզա Հովհաննիսյան
MediaLab.am
