«Մեդիալաբի» հարցերին պատասխանում է քաղաքագետ Ստեփան Գրիգորյանը, ով «Սասնա ծռեր» կուսակցության համամասնական ցուցակով մասնակցելու է ԱԺ արտահերթ ընտրություններին:
– Պարո՛ն Գրիգորյան, ինչո՞ւ որոշեցիք հենց «Սասնա ծռերի» կազմում մասնակցել ընտրություններին, ի՞նչ գաղափարախոսությամբ եք գնում ընտրություններին:
– Ես կուսակցության անդամ չեմ, անկախ մարդ եմ, բայց համաձայնվեցի ցուցակում լինել, նրանք հարգեցին իմ ցանկությունը և իմ անունը ներառեցին ցուցակի երկրորդ տեղում: Երկրորդ՝ ես «Սասնա ծռերի» հետ եմ, քանի որ նրանք ունեն հայեցակարգ: Հիմա կոնկրետ պատրաստում ենք ծրագիր՝ հիմնված այդ հայեցակարգի վրա: Ես չգիտեմ այլ ուժ, որն ունի հայեցակարգ, տեսլական, թե ո՛ւր է գնալու Հայաստանը:
– Կմանրամասնե՞ք՝ ինչ թեզերի վրա է հիմնված հայեցակարգը:
– Ֆորմալ կարող եմ ասել, որ հայեցակարգն այն մասին է, որ Հայաստանն ավելի լավ երկիր պետք է լինի, ավելի ազատ, ժողովրդավար կամ ավելի ուժեղ: Իսկ ոչ ֆորմալ երկու օրինակ բերեմ, որ պատկերացնեք: Օրինակ՝ Ղարաբաղի հարցն է կարևորվում, ո՞րն է տեսլականը, ո՞րն է մեր ապագան Ղարաբաղի հարցում: Ակնհայտ է, որ պետք է լինի Հայաստանի ու Արցախի միավորում: Եվ երբ դա ասում ենք, բոլորը ասում են, որ համաձայն են, բայց թե ի՛նչ մեթոդներով ու քայլերով պետք է դա արվի՝ կախված է տարբեր հանգամանքներից:
Օրինակ՝ այսօր ակնհայտ է, որ Մադրիդյան սկզբունքները չեն աշխատում, Ադրբեջանը տապալել է Մադրիդյան սկզբունքները: Այսինքն՝ այն քաղաքականությունը, որի համաձայն քննարկվում է հնարավորություն Ղարաբաղին կարգավիճակ տալու մասով, այդ տարբերակը մեռած է: Հիմա դու պետք է արձագանքես, չէ՞: Աշխարհում խաղի կանոնները փոխվում են, եթե աշխարհի մեծերը՝ ԱՄՆ-ը, Ռուսաստանը, Թուրքիան, Անգլիան, փոխում են խաղի կանոնները, ուրեմն դու պետք է արձագանքես խաղի կանոններին:
Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո խաղի կանոնները փոխվում են: «Սասնա ծռերը» հստակ ասում են՝ մենք արձանագրում ենք, որ Հայաստանի ու Արցախի միավորումը պետք է քայլառքայլ իրականացնել տարբեր ոլորտներում՝ քաղաքական, տնտեսական, սոցիալական: Եվ պարզ է, որ պետք է բացառել միակողմանի զիջումների գնալու ցանկացած հնարավորություն: Ընդհանրապես, զիջումների գնալու կամ տարածքների վերադարձի հարց չպետք է լինի, քանի որ Մադրիդյան սկզբունքները տապալված են: Եվ ես՝ որպես փորձագետ, ով միշտ ասել է, որ եթե կան Մադրիդյան սկզբունքները, եկեք խոսենք, եթե պետք է՝ նույնիսկ փոխզիջումների գնալ, բայց այսօր ասում ենք՝ Մադրիդյան սկզբունքներ չկան, այսօր անիմաստ է խոսել փոխզիջումների մասին, անիմաստ է խոսել տարածք տալու մասին:
– Կարո՞ղ ենք ասել, որ «Սասնա ծռերի» ծրագրի հիմքում հենց Արցախի հիմնախնդրի հարցն է:
– Ո՛չ, մենք կարող ենք ասել, որ Արցախի հարցը հիմնահարցերից մեկն է: Իսկ մյուս հիմնահարցը երկրի անվտանգությունն է: Ինչպե՞ս դու կարող ես քո անվտանգությունն ամբողջովին կապել մեկ երկրի հետ, որը, մեղմ ասած, հաճախ քեզ ուղղակի չի հարգում, որը զենք է վաճառում Ադրբեջանին: Դա է պատճառը, որ «Սասնա ծռերն» ասում են՝ Ռուսաստանի հետ մի շարք ոլորտներում պետք է լուրջ վերանայվեն պայմանագրերը:
Օրինակ՝ սահմանապահների հարցը, պետք է լրջագույնս վերանայել մեր աշխատանքը ՀԱՊԿ-ում: Չեն ասում՝ պետք է դուրս գանք ՀԱՊԿ-ից, բայց ասում են, որ պետք է վերանայենք մեր դիրքորոշումը, ՀԱՊԿ-ում մեր դեմ անընդհատ գործողություններ են անում, ո՞նց կարող ենք հանգիստ նստել: Ինչ-որ չափով Նիկոլ Փաշինյանն սկսեց այդ գործընթացը, բայց ակնհայտ է, որ խորհրդարանում պետք է լինի մի ուժ, որը դա հետևողական առաջ կտանի, քանի որ Նիկոլ Փաշինյանն այդ հարցերում լրջագույն ճնշման տակ է: Այսինքն՝ խորհրդարանում դու պետք է ունենաս հակակշիռ, մյուս բևեռ, որը Ռուսաստանի վերաբերյալ կունենա ավելի կոշտ դիրքորոշում, որպեսզի կարողանաս բալանսավորել քո քաղաքականությունը, դա օգտագործել միջազգային հանրության մոտ:
Անվտանգության հարցերը շատ լուրջ են, դժբախտաբար, ՀԱՊԿ-ը չի ապահովում մեր անվտանգությունը: Կան երկրներ, օրինակ՝ Բելառուսը, որի քաղաքականությունը հիմա շատ վտանգավոր է մեզ համար: Եվ ՀԱՊԿ-ում մենք տեսնում ենք որոշումներ, որոնք մեր օգտին չեն: Հետևաբար, դու Ազգային ժողովում պետք է ունենաս «Սասնա ծռեր», ովքեր ավելի սուր են դնում հարցը:
– Հաշվի առնելով այն, որ «Սասնա ծռերի» անունը կապվում է զինված ապստամբության հետ, մտավախություններ չկա՞ն, որ դա կարող է բացասական առումով ազդել ընտրողների դիրքորոշման վրա:
– Վերջին երկու շաբաթներին իմ հանդիպումները մարդկանց հետո ցույց են տալիս, որ համատարած սեր ու հարգանք կա նրանց նկատմամբ: Երկրորդ՝ «Սասնա ծռեր» կուսակցությունը լայն հասկացություն է, նրանում նաև ներառված են տարբեր կուսակցական և անկուսակցական անձինք, փորձագետներ: «Սասնա ծռեր» խումբն ասում է՝ մենք դադարեցինք ուժով լուծել հարցերը, Հայաստանը փոխվեց, հեղափոխություն եղավ, դա փակված էջ է: Ուրեմն դրա մասին անիմաստ է խոսել, ոչ մի բռնություն, մտնում ենք քաղաքականություն:
Ես լայն իմաստով այդ քաղաքական ուժի հանդեպ տեսնում եմ սեր, հարգանք, և այն մտավախությունը, որ նրանց քաղաքականությունը կոշտ է, մենք նկատի ենք ունենում, մեր նպատակն է դա մի քիչ մեղմացնել: Այսինքն՝ նրանց կոշտ քաղաքականությունը մեզ դուր է գալիս, բայց, այդուհանդերձ, ես հասարակությանն ասում եմ, որ նրանք հրաժարվել են դրանից, հեղափոխությունից հետո դա փակված էջ է: Նրանց քաղաքականությունը Ռուսաստանի ու Ղարաբաղի հարցով հստակ է, բայց կոշտ չէ, հակա չէ, այլ հայամետ քաղաքականություն է:
– Ի՞նչ խորհրդարան կարող է ձևավորվել ապագայում՝ հաշվի առնելով նաև ընտրություններին մասնակցող ուժերի պատկերը:
– Ակնհայտ է, որ Նիկոլ Փաշինյանը կունենա մեծամասնություն, բայց ակնհայտ է, որ նա պետք է պառլամենտում հակակշիռներ ունենա, անկախ հակակշիռներ: Իսկ դա «Սասնա ծռերն» են, գաղտնիք չէ: Ես ցավով պետք է նշեմ, որ ռեյտինգային ընտրակարգը բոլոր ուժերին թույլ չտվեց առաջադրվել ընտրություններում, սա արհեստական խոչընդոտ է, որն ստեղծեց ՀՀԿ-ն: Ես կարծում եմ, որ ապագայում մենք պետք է ունենանք ավելի բազմազան պառլամենտ, բայց նույնիսկ այս պառլամենտը կարող է ինչ-որ չափով նորմալ լինել, եթե «Սասնա ծռերը» մտնեն Ազգային ժողով: Ես կարծում եմ, որ ի դեմս նրանց մենք դրական իմաստով կունենանք ընդդիմախոսներ՝ և՛ Նիկոլ Փաշինյանին աջակցող, և՛ միաժամանակ վերահսկող ուժ:
Ռոզա Հովհաննիսյան
MediaLab.am
