«Մեդիալաբի» հարցերին պատասխանում է «Արդար Հայաստան» կուսակցության նախագահ Նորայր Նորիկյանը
– Պարո՛ն Նորիկյան, վերջերս արտախորհրդարանական ուժերի հետ հանդիպումների շրջանակում դուք հանդիպել եք վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հետ: Արդյոք որոշվե՞լ է, որ դուք լինելու եք 44-օրյա պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող ԱԺ քննիչ հանձնաժողովի անդամ:
– Դեռ սեպտեմբեր ամսին էր որոշվել, որ ես կլինեմ քննիչ հանձնաժողովի կազմում: Քննիչ հանձնաժողովը «Ազգային ժողովի կանոնակարգ» սահմանադրական օրենքով սահմանված կարգով դեռևս չի ձևավորվել, մեզ դեռևս չեն ներկայացվել այն իրավական կարգավորումները, որոնց հիման վրա մենք ընդգրկվելու ենք այդ հանձնաժողովի կազմում: «ԱԺ կանոնակարգ» օրենքը հստակ կարգավորում ունի, որի համաձայն՝ բացի ԱԺ պաշտպանության և անվտանգության հարցերի մշտական հանձնաժողովի անդամներից, որևէ այլ անձ իրավունք չունի դառնալ քննիչ հանձնաժողովի անդամ, եթե խնդիրը վերաբերում է ռազմական հարցերի քննարկմանը: Այսինքն՝ կարգավորումն այնպիսին է, որ բացի Անդրանիկ Քոչարյանի ղեկավարած հանձնաժողովի անդամներից, նույնիսկ ԱԺ մյուս պատգամավորները չեն կարող դառնալ հանձնաժողովի անդամ:
Հիմա մենք պետք է հասկանանք, թե ինչ իրավակարգավորումներ են իրենք ներկայացնելու, որոնց պայմաններում մենք պետք է ներգրավվենք: Ես՝ որպես «Արդար Հայաստան» կուսակցության նախագահ, պաշտոնապես ասեմ՝ եթե մենք հավասար իրավասություններ, լիազորություններ չենք ունենալու, եթե չենք կարողանալու օբյեկտիվորեն վերլուծել և ուսումնասիրել բոլոր հասանելի փաստաթղթերը ու օբյեկտիվ կարծիք կազմել, կարծում եմ՝ լուրջ խնդիր է ի հայտ գալու, թե ընդհանրապես ի՛նչ առաքելությամբ ու ի՛նչ մանդատով ենք այնտեղ լինելու:
Այդ մասին ես ասել եմ վարչապետի հետ քննարկմանը: Ուզում եմ նաև ասել, որ այդ հարցը վերջնական դեռ լուծված չէ:
Կոնկրետ իմ պարագայում ես կարող եմ վստահաբար ասել, որ չեզոք մարդ եմ լինելու: Այս հանձնաժողովում իմ լինելը նպատակ է հետապնդում բացահայտել ճշմարտությունը և հասկանալ, թե ի՛նչ է եղել: Երկու սկզբունքային հարցի պատասխան եմ ուզում ստանալ՝ ո՞րն է եղել պատերազմի բռնկման և պարտության պատճառը: Այնպես չէ, որ մենք որևէ դիրքավորման կողմից ենք հանդես գալու, այլ ճիշտ հակառակը:
Ովքեր էլ լինեն մեղավոր, անպայման պետք է ենթարկվեն պատասխանատվության: Լինեն ներկաներ թե նախկիններ՝ ինձ բացարձակապես չի հետաքրքրում:
– Դուք, ճիշտ է, ասում եք անկողմնակալ եք լինելու, բայց որոշ շրջանակների կողմից այդպիսին չեք ընկալվում: Ընդհակառակը՝ համարվում եք իշխանական ծրագիր:
– Պարզապես այդ որոշ շրջանակները չեն ցանկանում, որ այդ հանձնաժողովում օբյեկտիվ մարդիկ հայտնվեն: Այո՛, շատերի նպատակը հետևյալն է՝ գործողները մեղադրեն նախկիններին, որ կոռումպացված են եղել, որ բանակը չեն կառուցել, որ թալանել են, իսկ նախկիններն էլ մեղադրեն ներկաներին, և արդյունքում ճշմարտությունը գնա կորչի:
Բայց մեզ համար այս խնդիրը բացարձակապես դուրս է նախկին-ներկա կոնտեքստից, կռվախնձորային տրամաբանությունից: Հայրենիք ենք կորցրել, և ես ուզում եմ իմանալ՝ ներկանե՞րն են կորցրել, նախկիննե՞րն են կորցրել, թե՞ միասին վերցրած: Ի՞նչն է, ի վերջո, եղել պարտության պատճառը:
Այո՛, ես հասկանում եմ, որ ընկալումը շատ դժվար է լինելու, բայց, կրկնում եմ՝ եթե մեզ չտրվեն հավասար իրավասություններ, և եթե ես պետք է այնտեղ գնամ լուռ դիտորդի կարգավիճակում, ու ինձ հասանելիություն չտրվի համապատասխան փաստաթղթերին, կներեք, դա ինձ պետք չէ:
– Այսինքն՝ քննիչ հանձնաժողովում դուք ուզում եք որոշում կայացնողի դերում լինել:
– Միանշանակ: Եթե որոշում է կայացվել, որ պետք է ներգրավել պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող քննիչ հանձնաժողովի կազմում, պետք է վեր դասել սեփական անձը կուսակցությունից ու այդ հարցը դիտարկել կուսակցական շահերից վեր, ու կարողանանք խորամուխ լինել պատերազմի պատճառների, հիմքերի մեջ:
– Պարո՛ն Նորիկյան, հայաստանյան օրենսդրության համաձայն՝ պատգամավորը գաղտնի փաստաթղթերին հասանելիություն ունի: Դուք կարծում եք ճի՞շտ է ձեզ և մյուս ընդգրկվող անձանց նման լիազորությամբ օժտելը:
– Պետք է փոփոխություններ կատարվեն օրենքում: Դուք երևի կհիշեք, որ դեռևս ամռանը՝ խորհրդարանական ընտրություններից հետո, Ալեն Սիմոնյանը հայտարարեց, որ օրենսդրական փոփոխություններ են իրականացվելու, որպեսզի արտախորհրդարանական ուժերը, ինչպես նաև զոհվածների, անհետ կորածների հարազատները ևս ընդգրկվեն:
Ընդ որում, նման քննարկում եղել է արտախորհրդարանական ուժերի հետ հանդիպմանը: Այո՛, նման խոստում, որ կատարվելու են փոփոխություններ, մեզ տրվել է:
– Բայց խորհրդարանում մեծամասնությունը լուռ է, և փոփոխությունների նախագիծ առայժմ չկա:
– Շատ լավ, դեռ կտեսնենք՝ ինչ կլինի: Եթե ես անձամբ գնալու եմ նստեմ էնտեղ ու տեսնեմ, թե գործող ու նախկին իշխանությունների ներկայացուցիչները ՛ինչ գզվռտոցի մեջ են մտնում միմյանց հետ, ու մենք որևէ լիազորություն չենք ունենալու, ապա, կներեք՝ էլ նպատակը ո՞րն է այդ հանձնաժողով մտնելու, աշխատելու:
Անձամբ ես տրամադրված եմ շատ լավ աշխատելուն, եթե բարենպաստ, նորմալ պայմաններ ապահովվեն: Ու ես, այո՛, հարցեր ունեմ և՛ գործող, և՛ նախկին իշխանություններին: Եթե ես լինեմ այդ հանձնաժողովում, թույլ չեմ տալու, որ հիմնական խնդիրները թողած՝ մեկը մյուսին վիրավորեն, զբաղվեն իրենց գզվռտոցներով: Հերի՛ք է:
Մյուս կողմից էլ՝ այդ շրջանակները չեն ուզենալու մենք լինենք այնտեղ, փորձելու են շահարկել, քննադատել, էժանագին շահարկումներով զբաղվել: Տրորելու ենք նրանց բոլորի կոշտուկները, դրա համար էլ ընդդիմանում են: Բա հարցեր ենք տալու, բա ի՞նչ ենք անելու:
– Ամփոփելով՝ պարո՛ն Նորիկյան, կարելի՞ է ասել, որ դուք վարչապետի կողմից հավաստիացում եք ստացել, որ կլինեք քննիչ հանձնաժողովում:
– Հավաստիացում՝ չէ: Նախ՝ վարչապետը մեզ չի ընտրել: Արտախորհրդարանական խորհրդակցական ժողովի ներկաները առաջարկել են, և մենք ընդգրկվելու ենք այդ կազմի մեջ: Թե ի՞նչ լիազորություններով՝ դեռ հարց է: Մենք ասում ենք՝ օրենսդրական փոփոխություններ արեք, մեր կարգավիճակը հստակեցրեք, որ մենք գանք այդտեղ ու հավասար հիմունքներով կարողանանք մասնակցել գործընթացին:
Եթե մենք այս կարևորագույն մարմնի անդամ ենք դառնում, ապա մենք էլ ենք պարտավորվելու ստորագրություն տալ պետական գաղտնիքի հրապարակման անթույլատրելիության և դրա քրեական պատասխանատվության անխուսափելիության մասին:
Հասմիկ Համբարձումյան
MediaLab.am
