«Մեդիալաբի» հարցերին պատասխանում է իրավապաշտպան Զառա Հովհաննիսյանը
– Տիկի՛ն Հովհաննիսյան, Երևանի ավագանու «Իմ քայլը» խմբակցության տարածած հայտարարությունը, որով հիմնավորում են քաղաքապետ Հայկ Մարությանին անվստահություն հայտնելու իրենց որոշումը, ձեզ համար համոզի՞չ է, ու ինչպե՞ս եք գնահատում գործընթացը, որը ծավալվում է Մարությանի շուրջ:
– Համոզիչ չէ, քանի որ ավագանու նիստերի ժամանակ որևէ կերպ չի ակնարկվել և չի բարձրաձայնվել Հայկ Մարությանի թերացումների մասին, իսկ դա այն հարթակն է, որը պետք է հաշվետվողականության և թափանցիկության պահանջ դներ քաղաքապետի առաջ հատկապես քաղաքացիների պահանջների կատարման և կոռուպցիայի վերացման գործընթացներում:
Եթե մինչ այժմ չեն կատարել, ուրեմն խնդիրն այլ է ու բուն խնդիրն ի հայտ է գալիս տարածված հայտարարության վերջին նախադասության մեջ, որում շոշափվում է Մարությանի՝ քաղաքական նոր հանգրվան գտնելու հարցը:
Մինչ այս գործընթացի սկսումը մենք ականատես չենք եղել որևէ դժգոհության, որը քննարկվել է ավագանու նիստում, ինչը կապահովեր հանրության իրազեկվածությունը և հանրության առջև հաշվետվողականությունը, որ գոյություն ունի խնդիր, որին հետամուտ է լինում ավագանին:
Ակնհայտ է, որ այստեղ կա ներկուսակցական շահերի բախում, ու եթե այդ մասին հանրությունը տեղեկանում է վարչապետի ընտանիքին պատկանող թերթի միջոցով, դա էլ ավելի վատ է, որովհետև մենք տեսնում ենք, որ բոլոր լեգիտիմ միջոցները, որտեղ կարող են լինել հանրային քննարկումներ, շրջանցվում են, և բերվում են կուլիսային խոսակցություններ, որտեղ մարդիկ կարող են միայն ինչ-որ բաներ ենթադրել:
– Իշխանական մի քանի պատգամավորներ ասում են, որ Հայկ Մարությանին հեռացնելու միակ պատճառն այն է, որ նա հեռացել է կուսակցությունից, ավագանու «Իմ քայլը» դաշինքից: Ձեր գնահատմամբ՝ սա բավարա՞ր պատճառ է Մարությանին հեռացնելու համար, այն դեպքում, երբ հանրության զգալի մասը կարծեք թե գոհ է քաղաքապետի աշխատանքից:
– Գոհ լինել-չլինելու մասով կարծիքները տարբեր են, որովհետև անձամբ ես քաղաքացիներից ստացել եմ բողոքներ, որոնց մասով դիմել եմ նույն ավագանուն, բայց դրանք մինչ օրս լուծում չեն ստացել: Այստեղ խնդիրն այլ է, որ մինչ այս մենք որևէ հարթակից, որևէ մեկից չենք լսել, որ կան այսինչ խնդիրներ, որոնց քաղաքապետը լուծում չի տալիս, ինչը նշանակում է, որ այստեղ շատ ավելի լուրջ խնդիրներ կան, որոնք ամենևին էլ կառավարման համակարգին չեն վերաբերում, այլ ներքին խմբային շահերի հետ են առնչվում:
– Տիկի՛ն Հովհաննիսյան, տարբեր շրջանակների պնդումների համաձայն, գործընթացում կա վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի ուղիղ մասնակցությունը: Ըստ Ձեզ, եթե այդպես է, ապա դա ինչի՞ կարող է հանգեցնել:
– Նման պրակտիկա միշտ է եղել Հայաստանում, որ տեղական ինքնակառավարման մարմինները դե յուրե անկախ լինելով, դե ֆակտո երբեք անկախ չեն եղել: Շատ լավ հիշում ենք՝ ՀՀԿ-ի ժամանակ ևս նրանք անմիջականորեն ենթարկվում էին քաղաքական թիմին և շատ հաճախ նաև ընտրությունների ժամանակ ապահովում էին այդ թիմի վերարտադրությունը:
Այս պրակտիկան եղել է ու հիմա շարունակվում է, բայց մեկ ակնհայտ տարբերությամբ: Եթե նրանք փորձում էին կանխարգելել կամ նշանակել այնպիսի մարդկանց, որոնց ծառայությունը շարունակական կլինի, բայց հիմա նման դեպքերում պատժիչ գործողությունների առկայությունը շատ ավելի ցցուն է, քան այն ժամանակ է եղել, համենայնդեպս, նման գործընթացները այն ժամանակ հանրության աչքից քիչ թե շատ հեռու են մնացել, իսկ հիմա ամեն բան կատարվում է հանրության աչքի առաջ: Սա լուրջ խնդիր է, որովհետև հետևանքն այն է լինում, որ հանրությունը չի վստահում պետական ինստիտուտներին:
– Իսկ ինչպե՞ս եք գնահատում այն, որ կոնկրետ այս դեպքում նախ հոդված հրապարակվեց Հայկ Մարությանի վերաբերյալ, որին հաջորդեց անվստահություն հայտնելու գործընթացը:
– Վարչապետի ընտանիքին պատկանող թերթի միջոցով մարդու իրավունքների խախտումներ կամ արտահոսք իրականացնելու պրակտիկան բավական երկար շարունակվում է: Նման առաջին դեպքը կապված էր Մանվել Գրիգորյանի հետ, երբ «Երևան-Կենտրոն» քրեակատարողական հիմնարկի խցերից մեկում լուսանկարել ու տարածել էին Գրիգորյանի նկարները:
Իսկ դա այն կառույցն է, որտեղ նույնիսկ պետերը հեռախոսով չեն մտնում, որպեսզի նման արտահոսք լիներ, այսինքն՝ դա ուղիղ ցուցումով էր արվել, ու արվել է մարդու իրավունքների կոպտագույն խախտում, և դա այն ազդակն էր, որ այդ լրատվամիջոցն օգտագործվելու է ի շահ կոնկրետ այդ ընտանիքի և փոքրիկ խմբային շահերի:
– Հայկ Մարությանն առաջինը հասարակությանը բաժանեց սևերի ու սպիտակների, ու հիմա, կարծեք թե, իր արդեն նախկին քաղաքական թիմն ամեն գնով փորձում է նրան դասել սևերի խմբին: Ընդհանուր առմամբ, ի՞նչ հետևանք ունեցավ այս բաժանումը հայ հասարակության շրջանում, տիկի՛ն Հովհաննիսյան:
– Իրականում Հայկ Մարությանը մեծ լումա ունի հասարակության այս պառակտման հիմքում: Նա՝ որպես գործիչ, շատ բացասական օրինակ հանդիսացավ ու տվեց շատ վատ մեկնարկ, որը շարունակվեց մնացյալ ժամանակահատվածներում, ու այսօր նա քաղում է իր իսկ ցանածի պտուղները:
Պատմությունը ցույց է տվել՝ երբ հասարակությունը բաժանում ես սևերի և սպիտակների, մի օր կարող ես ընկալվել՝ որպես սպիտակ, մի օր էլ՝ սև: Որևէ դեպքում չի կարելի հասարակությանը նման կոշտ բաժանման ենթարկել, մենք նաև պատերազմը պարտվեցինք այն պատճառով, որ մեր ներսում էլ էինք մտցրել այդ պառակտումները:
– Քաղաքապետին պաշտոնանկ անելու գործընթացը կարո՞ղ է հասարակական ընդվզման պատճառ դառնալ:
– Հանրությունը, եթե համազգային խնդիրների համար դուրս չի գալիս փողոց, քաղաքապետի համար իհարկե դուրս չի գա, հատկապես որ այդ քաղաքապետը նույն այն թիմի անդամ է եղել, որն այժմ հասարակության մեջ չունի ընկալում՝ որպես առաջընթաց ապահոված կամ հանրային շահից ելնելով գործող թիմ:
Կարծում եմ, որ որևէ ընդվզում չի լինի, հաշվի առնելով նաև նախատոնական իրավիճակը: Նրանք, վստահաբար, այս հանգամանքն էլ են հաշվի առել, որ ընդամենը մեկ շաբաթից տոնական իրավիճակ է սկսվում, ու մարդկանց մոտ հիմնական միտումը լինելու է առօրյայից կտրվելն ու հանգստանալը, ու այս գործընթացը նախաձեռնել են նաև այդ հաշվարկով:
Մյուս կողմից էլ՝ նույն Հայկ Մարությանը դեռ որևէ քայլ չի անում բացահայտելու խոհանոցային իրավիճակը, մենք դեռ կուլիսային խոսակցությունների ու տարբեր թերթերի հրապարակումների շրջանակում ենք գտնվում և հստակ չգիտենք՝ ինչ է կատարվում նրանց միջև: Եթե Հայկ Մարությանը չի բարձրաձայնում իրենց միջև կատարվածը, հասարակությանը մնում է միայն լինել դիտորդի դերում և հերթական թատերական ներկայացմանը հետևել:
Քրիստինե Աղաբեկյան
MediaLab.am
