«Մեդիալաբի» հարցերին պատասխանում է քաղտեխնոլոգ Արմեն Բադալյանը
– Պարո՛ն Բադալյան, խորհրդարանական ընդդիմությունը շարունակում է փողոցում իրականացվող տարբեր ակցիաների միջոցով իր բողոքն արտահայտել գործող իշխանության դեմ, դրանք ժամանակ առ ժամանակ ընդմիջվում են Ֆրանսիայի հրապարակում անցկացվող մշակութային միջոցառումներով, քննարկումներով: Ինչպե՞ս կբնութագրեք նրանց այս գործելաոճը:
– Ընդդիմության գործողությունները կբաժանեմ երկու փուլի. առաջին փուլը գործողությունների մեկնարկն էր, երբ Արթուր Վանեցյանը գնաց Ազատության հրապարակ, ու այնտեղ սկսեց քաղաքական կյանքն ակտիվանալ: Այս փուլի մեջ կարելի է տեղավորել նաև ջահերով երթը դեպի Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիր մինչև երիտասարդների՝ չորս կողմից Երևան մտնելը:
Առաջին փուլում խնդիր էր դրված արթնացնել, պայմանականորեն ասած՝ «լաոյին»: «Լաոն» արթնացավ, այսինքն՝ մոտավորապես մի 10 հազար հոգի զանգված կա, որը մշտապես կայուն պայքարում է իշխանությունների դեմ ու մասնակցում է ընդդիմության երթերին: Առաջին փուլի խնդիրը շատ լավ կատարվեց և՛ փիառով, և՛ կազմակերպչական տեսանկյունից: Մայիսի 4-ը դրա գագաթնակետն էր, երբ մոտավորապես 25-30 հազար մարդ եկավ Ֆրանսիայի հրապարակ:
Հաջորդ օրվանից պետք է իրականացվեր երկրորդ փուլը, այսինքն՝ այդ պայքարող հիմնական զանգվածին ավելացներ սոցիալական-հասարակական տարբեր շերտեր ու այդ կերպ ավելացներ ճնշումն իշխանության վրա: Սրա համար պետք էր ուրիշ տեխնոլոգիա, ուրիշ մարտավարություն, բայց կարծես այդտեղ սկսեց շարունակվել առաջին փուլի մարտավարությունը, որն իրեն չարդարացրեց, ինչի հետևանքը, դուք արդեն նշեցիք՝ օրը մեջ պայքարն է:
Հասկանալի է, որ շարժման ղեկավարները հիմա մտորում են նոր ռազմավարություն սկսելու մասին, որովհետև դեպքերը բնականոն ընթացքով չեն ընթանում, շարժումն օրեցօր չի զարգանում: Այսինքն՝ հասել են մի փուլի, որ ո՛չ զարգացում կա, ո՛չ հետընթաց, իսկ այդպես երկար չի կարող մնալ, կա՛մ պետք է զարգացում լինի ու հասնի գագաթնակետին՝ իշխանափոխություն լինի, կա՛մ իշխանությունը բռնի կերպով ջարդի այդ շարժումը: Երկրորդ տարբերակը, երբ շարժումն ինքնըստինքյան կմարի, ու ամեն բան կվերադառնա ի շրջանս յուր: Հիմա այդ կետում են:
– Հետևելով գործընթացներին՝ ձեր նշած տարբերակներից առավել հավանականը ո՞րն եք համարում:
– Չեմ կարող ասել, որովհետև ոչ մի բան չեն անում, ինչի՞ն հետևեմ, տեսնում եմ, որ գործընթաց, որը պետք է կատարվեր, չի կատարվում: Չի կատարվում, որովհետև չե՞ն կարողանում, թե՞ դադար են վերցրել, որովհետև քաղաքականություն են փոխում՝ ես չեմ կարող ասել:
Չեմ կարող ասել՝ գնում ենք շարժման զարգացմա՞ն, թե՞ մարման ճանապարհով, բայց հիմա այդ սահմանագծին են կանգնած: Մի տասը օրվա ընթացքում կերևա՝ ի՛նչ զարգացումներ են սպասվում: Բայց որ հասարակության մեջ կա փոփոխության կարիք, զգալի է, որովհետև բնազդաբար զգում են, որ այս իշխանություններն իրենց վտանգի են ենթարկում, ինչը, սակայն, շատ քիչ է:
– Պարո՛ն Բադալյան, օրինակ՝ քաղաքապետարանի շենքի մուտքերը փակելը, կառավարության երրորդ մասնաշենքի մուտքերը փակելը ի՞նչ տվեց ընդդիմությանը, այս գործողությունների նպատակը ձեզ համար պա՞րզ էր:
– Ուժի ցուցադրման փիառ ակցիա էր, որ ասեմ՝ դա հիանալի, շատ լավ մտածված, 100% արդյունավետության գործողություն էր՝ չէ, որ ասեմ՝ ընդհանրապես ոչինչ էր՝ դարձյալ չէ, միջինացված տարբերակով իրականացված փիառ ակցիա էր:
– Իսկ կազմակերպվող քննարկումները, ինչպես իրենք են ասում՝ մշակութային միջոցառումները, կարո՞ղ են պատճառ հանդիսանալ, որ ընդդիմադիրների շարքերը նոսրանան:
– Մեկօրյա գործողությամբ նման բան չի լինի, ուղղակի ոնց հասկանում եմ, կոպիտ ասած, այսօր եթեր լցնելու խնդիր ունեն, դրա համար էլ նման բան են կազմակերպել: Չեմ էլ կարող ասել, որ այդ քայլով իրենք հազարավոր նոր կողմնակիցներ ձեռք կբերեն:
– Պարո՛ն Բադալյան, ընդդիմության ներսում պառակտում նկատո՞ւմ եք, ինչպես պնդում են շրջանառվող լուրերը:
– Քաղաքական ցանկացած գործընթաց ունի իր կողմնակիցներն ու հակառակորդները, հասկանալի է, որ հակառակորդները, տվյալ դեպքում՝ քաղաքական իշխանությունը, չի կարող ձեռքերը ծալած նստել ու, բնականաբար, ինքն էլ ասեկոսեների այդ տեխնոլոգիան է կիրառում՝ հույս ունենալով, որ այդկերպ կազդի պայքարող ընտրազանգվածի տրամադրությունների վրա:
Նման ասեկոսեների ժամանակ պետք է հետևել, թե դա ո՞ր աղբյուրների միջոցով է շրջանառվում, բայց ասածս բնավ չի ենթադրում, թե նման բան չի կարող տեղի ունենալ, բայց այս պահին դրա սաղմերը ես չեմ տեսնում:
– Իշխանությունն այս գործընթացներից մտահոգվո՞ւմ է, որոշակի վախեր ունի՞, որ այս միջոցով հնարավոր է զրկվի իշխանությունից:
– Այո՛, վախենում է, որի լավագույն օրինակը Ազգային ժողովում իշխող խմբակցության բուռն և հիստերիկ ծափերն էին: Դրանով իրենք բնազդաբար ցույց տվեցին իրենց ներքին վախը, այդ ծափերն ընդդիմությանը ծաղրելու համար չէին, դրանով իրենք փորձում էին իրենցից վանել ընդդիմությանը, այս պարագայում՝ իրենց վախը: Երկրորդ պատճառը կարող էր լինել նաև իրենց ղեկավարին հաճոյանալու ցանկությունը, այդ ծափերով ցույց են տալիս, որ խիստ նվիրված են:
– Իշխանության ներկայացուցիչները վստահ են, որ փողոցում պայքարող ընդդիմությունն այս եղանակով իշխանության գալու որևէ շանս չունի, դրան կարող են հասնել միայն հոկտեմբերի 27-ի և մարտի 1-ի «հիբրիդային եղանակով»: Համակարծի՞ք եք:
– Աշխարհի բոլոր երկրներում էլ իշխանությունն ասում է, որ ընդդիմության պայքարը ձախողված է, նրանք շանս չունեն: Նույնն ասում էր ՀՀԿ-ն 2018-ի մարտ-ապրիլ ամիսներին, բայց մեկ ամիս հետո այլ պատկերի ականատես եղան: 95-96 թվականներին էլ նույնն ասում էր ՀՀՇ-ն: Այսինքն՝ երբ իշխող քաղաքական ուժը այնքան էլ չի փայլում իր ինտելեկտով, քաղաքական տերմինաբանությանը չի տիրապետում, սկսում է նման արտահայտություններ անել:
Ինչ վերաբերում է մարտի 1-ի ու հոկտեմբերի 27-ի դեպքերին, այսօրվա իշխանությունը փորձում է այդկերպ այս ընդդիմությանը նույնականացնել այդ դեպքերի հետ, այսինքն՝ արյան, սպանության, ինչը սև փիառի տեխնոլոգիաներից է:
Քրիստինե Աղաբեկյան
MediaLab.am
