«Մեդիալաբի» հարցերին պատասխանում է «Քաղաքացու որոշում» կուսակցության գործադիր մարմնի անդամ, քաղաքագետ Հայկ Սահակյանը
– Պարո՛ն Սահակյան, Արցախի շուրջ ստեղծված իրավիճակն ինչպե՞ս եք գնահատում: Այս իրավիճակում Մոսկվայի եռակողմ հանդիպումից հրաժարվելու հայկական կողմի որոշումը ճի՞շտ էր:
– Ողջունում եմ այդ հանդիպմանը չգնալու որոշումը, բազմիցս եմ ասել, որ Ռուսաստանի միջնորդությամբ հանդիպումները Հայաստանի համար երկուսը մեկի դեմ են, այդտեղ Ռուսաստանը ոչ թե միջնորդ է հանդիսանում, այլ կողմ:
ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդում մենք տեսանք, որ միայն ռուսական կողմն էր պնդում, որ այդ ճանապարհը փակողներն էկոլոգներ են, չնայած ակնհայտ է՝ սա Հայաստանից որևէ բան կորզելու շանտաժ է:
Ես շարունակում եմ պնդել, որ այդ խաղաղության համաձայնագիրը չի կարող կնքվել, ինչ էլ որ մենք զիջենք: Հանգամանքը, որ Հայաստանը չգնաց այս հանդիպմանը, կարծում եմ, կառավարական շրջանակներում սկսել են հասկանալ, որ անընդհատ զիջումները չեն բերելու խաղաղության, սա շատ պարզ է: Մենք հիմա թուլացել ենք, ու Ադրբեջանը ցանկացած շանտաժով կարողանում է ստանալ ավելին ու ավելին:
– Բայց չգնալն ի՞նչ է տալիս Հայաստանին, ավելի լավ չէ՞ր գնալ, քննարկել:
– Ի՞նչ քննարկել, թե էլի ի՞նչ պիտի տան: Գնաս էկոլոգիական խնդիրնե՞ր քննարկես, ու այդ խնդիրների մասին խոսում է մի երկիր, որը երկար տարիներ նավթարդյունաբերող լուրջ պետություն է, ու դրա հետևանքով առաջացած էկոլոգիական աղետը չեն նկատում, դրա դեմ բողոք չկա, բայց Արցախում բողոքում են:
Ռուսաստանը ևս կրկնում է ադրբեջանական նարատիվը, Հայաստանը գնար այնտեղ, ի՞նչ քննարկեր, էկոլոգիական խնդիրնե՞ր:
– Չէ՛, թող փաստերով ապացուցեր, որ խնդիրը լրիվ այլ է:
– Այդ փաստերը, ամենայն հավանականությամբ, իրենք չեն ընդունելու, այսինքն՝ պետք չէր գնալ ու այդ խաղին մասնակցել:
– Լավ, բայց չգնալով ի՞նչ է շահում, պարո՛ն Սահակյան:
– Այդ խաղից դուրս գալն արդեն շահ է, բայց սրանից առաջ մեզ տարաբնույթ առաջարկներ են եղել, բայց դրանք դադարեցին, որովհետև Հայաստանը, այնուամենայնիվ, ընտրել էր ռուսական հովանավորչության բանակցությունները, ու արդյունքը տեսանք, եկանք հասանք այս շրջափակմանը: Հիմա դրանից պետք է դուրս գալ ու ընտրել այլընտրանք: Պետությունը պետք է այլընտրանք ստեղծի, այս իրավիճակում դա իր առաջնահերթ խնդիրն է:
– Հիմա այդ այլընտրանքի ստեղծման աշխատանքների՞ն է լծված իշխանությունը:
– Չեմ տեսնում դա, այլընտրանքը ստեղծում են նաև ներքին ռեսուրսները մաքսիմալ մոբիլիզացնելով: Սահմանամերձ շրջաններում դուք տեսե՞լ եք խրամատներ փորեն կամ այլ աշխատանքներ տանեն, ինչպես ադրբեջանցիներն են նոր գրավված տարածքներում անում, չէ՛, մեզ մոտ ոչինչ չեն անում:
Պատերազմից երկու տարի է անցել, նոր-նոր զենք են գնում: Այսինքն՝ երբ դու պատրաստ ես պատերազմին, դու մաքսիմալ մոտ ես խաղաղությանը, երբ պատրաստ չես, չես կարող խաղաղության մասին խոսել:
– Պարո՛ն Սահակյան, իսկ ներքաղաքականում կատարվողը համապատասխանո՞ւմ է ստեղծված իրավիճակին, օրինակ՝ այսօրվա խորհրդարանական ելույթները, փոխադարձ մեղադրանքներ, 30 տարիների պատմական էքսկուրս և այլն:
– Հայաստանի ու Արցախի շուրջ լրջագույն խնդիրներ են, գոյաբանական խնդրի առաջ ենք, շրջափակման հետևանքով արդեն իսկ մարդ է մահացել, իսկ ի՞նչ է անում խորհրդարանը, դրսևորում է ոչ ադեկվատ պահվածք: Իհարկե ստեղծված իրավիճակին համապատասխան պահվածք չէ, իրենք պետք է լուծումներ գտնեին, հասկանային, որ թշնամին իրենց դռանն է հասել, պետք է միավորվել ու պայքարել թշնամու դեմ, որ ողջ մնան, հետո նորից իրար հետ կոնֆլիկտը շարունակեն:
Սա անգամ նախնադարում էին հասկանում, բայց մենք իրար միս ենք ուտում, դեռ պատրաստ չենք մեր առաջնային խնդիրները լուծելու, հետևաբար պետք է կոտորվենք, գնանք, մեր քաղաքական համակարգի ընտրությունը այդ է այս պահին:
– Լաչինի միջանցքի շուրջ ստեղծված իրավիճակն ինչպե՞ս է հանգուցալուծվելու:
– Մեզ հասցրել են մի վիճակի, որ մեր միակ արձագանքն այս պահին պատերազմը պետք է լինի, այսինքն՝ մեզ ստիպում են, որ այդ հարցը զենքի ուժով լուծվի, սա սադրանք է, որը բնականաբար հովանավորվում է ռուսական կողմից: Բայց մենք պատրաստ չենք պատերազմի, պատրաստվելու համար բան չի արվել, մեծ հաշվով, հույսները դրել են զինվորի դուխի վրա:
Քրիստինե Աղաբեկյան
MediaLab.am
