«Մեդիալաբի» հարցերին պատասխանում է ԱԺ «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավոր Արթուր Մանուկյանը:
– ՀՀ ԶՈՒ պահեստազորի և պաշտոնաթող հայտնի գեներալները, այդ թվում` Յուրի Խաչատուրովը, Լևոն Մնացականյանը, Սեյրան Օհանյանը, հայտարարություն են տարածել, որում նշել են, որ իշխանություններն ի զորու չեն կառավարելու պետությունը, չունեն անհրաժեշտ որակներ, պետք է անհապաղ հրաժարական տան: Ինչպե՞ս եք գնահատում այս հայտարարությունը, երբևէ հիշո՞ւմ եք, որ գեներալները նախկինում նման հայտարարություններով հանդես գային, և, ընդհանրապես, այստեղ մտահոգվելու առիթ տեսնո՞ւմ եք, թե՞ ոչ:
Մեզ սովորեցրել են, որ զինվորականներն ու եկեղեցականները քաղաքականությամբ չեն զբաղվում: Երևի ես չէ, որ պետք է ասեմ, դա ասել են այն մարդիկ, որոնք գիտեն, որ պետությունը և իր անվտանգությունն ինչ բաղադրիչներ են պարունակում:
Կան մարդիկ, որոնք քաղաքական մտքի հարցերով պետք է զբաղվեն, և կան մարդիկ, որոնք պետք է ապաքաղաքական լինեն:
Այստեղ շատ կարևոր է, որ ոստիկանությունը, զինվորական կառույցը, եկեղեցական կառույցը ապաքաղաքական լինեն:
Օրինակ՝ Սեյրան Օհանյանին հասարակությունը հարցեր ունի, և դրանք նույնիսկ ոչ թե պատերազմի մասին են, այլ իր ունեցվածքի ծագման: Նախ այդ մարդիկ պետք է իրենց ունեցվածքի ծագումնաբանությունը ներկայացնեն, բացատրեն, թե այդ ինչպե՛ս ստացվեց, որ իրենց աշխատավարձը մի քանի միլիոն անգամ գերազանցող ունեցվածք ունեն:
Եվ այդ ժամանակ արդեն պարզ կլինի՝ դու ընդհանրապես խոսելու իրավունք ունե՞ս, թե՞ չունես, մանավանդ այս պարտությունից հետո, որովհետև պարտության պատճառներից է նաև այն, որ մեր զենքերը հին էին, համապատասխան զենք չունեինք, համապատասխան պաշտպանական միջոցներ չունեինք, որոնք ստեղծվում են ոչ 2,5 տարում:
Օրինակ՝ Ադրբեջանը դրանք ստեղծել է 25 տարում: Ըստ էության, մեր գեներալների «շնորհիվ» մենք ստացել ենք այն, ինչ ստացել ենք:
Իսկ ինչ վերաբերում է եկեղեցուն, պատահական չէ սկզբունքը, որ եկեղեցին չպետք է զբաղվի քաղաքականությամբ: Հիշո՞ւմ եք՝ 2018-ին եկեղեցին հայտարարում էր, որ չպետք է քննադատել իշխանություններին, պետք է համերաշխություն լինի, և, ըստ էության, պաշտպանում էր նախկին իշխանություններին:
Եկեղեցին հիմա էլ չի փոխվել ու էլի նախկին իշխանությանն է պաշտպանում: Այն ժամանակ եկեղեցին նախկին իշխանությանը պաշտպանում էր խաղաղության, հանդարտության, համերաշխության կոչերով, իսկ այսօր վարչապետի հրաժարականի պահանջով նորից պաշտպանում է նախկին իշխանություններին:
Այսօր եկեղեցու կեցվածքն ապացուցում է, որ 2018-ին նա իրականում հենց իշխանություններին էր պաշտպանում, ոչ թե հասարակության խաղաղությունն ու համերաշխությունն էր ուզում:
– Մենք հիշում ենք, որ Յուրի Խաչատուրովն այդպես էլ չներկայացավ Ազգային ժողովի ապրիլյան պատերազմի քննիչ հանձնաժողովին:
– Ախր իմ իրավասությունից դուրս է այդ մարդկանց քննարկելը: Նրանց հետ ուրիշ մարմիններ պետք է զբաղվեն, ու քանի որ այդ մարմինները կողմնակալ են զբաղվում, մենք ստիպված կիսակոմպետենտ մեկնաբանություններ ենք անում, որն այնքան էլ ճիշտ չէ:
– Ընդդիմությունը գործադուլ ու դասադուլ է հայտարարել, բուհեր, տարբեր արհմիություններ են միացել և այլն: Դուք ինչպե՞ս եք նայում այս զարգացումներին ոչ միայն որպես պատգամավոր, այլ նաև որպես արվեստագետ: Արդյոք տեսնո՞ւմ եք խնդիր, որ բուհերը քաղաքական ներգրավվածություն են ունենում:
– Մենք չկարողացանք բուհերն ապաքաղաքականացնել: Ես նրանց այս դիրքորոշումը ապաքաղաքական չեմ կարող համարել, ու դա մեր թերությունների շարքի մեջ է:
Այն ժամանակ մենք չկարողացանք դա վերացնել՝ փորձելով համերաշխության մթնոլորտում դա անել: Չնայած մեզ են վերագրում սև-սպիտակի բաժանումը, բայց իրենք են դա քաղաքական օրակարգ սարքել ու անընդհատ կրկնում են:
– Ինչպե՞ս կարող ենք համերաշխության գալ, երբ մի կողմը ընդդիմության գործողությունները համարում է «էլիտար բունտ», մյուս կողմն էլ հասարակության մի մեծ հատվածին ժեխ է անվանում:
– Իհարկե ես հանրությանը ժեխ անվանողներին համարժեք չեմ պատասխանի: Ամեն դեպքում, ես գտնում եմ, որ դա ոչ մի տեղ տանող խոսակցություն է:
– Այդ դեպքում ինչպե՞ս հասնել համերաշխության, ինչպես նստել մեկ սեղանի շուրջ ու փորձել փոխել այս անառողջ մթնոլորտը: Դուք ունե՞ք դեղատոմս:
– Դե հենց հիմա էլ լուծումներ ենք փնտրում, խորհրդակցությունների մեջ ենք: Փորձում ենք հասկանալ: Ի վերջո, լուծումներից մեկն էլ արտահերթ ընտրությունների անցկացումն է: Վաղուց անցել են բդեշխների և ֆեոդալիզմի ժամանակները: Անհնարին է 21-րդ դարում ֆեոդալական պետություն ստեղծել:
– Այսինքն՝ վերադարձ անցյալին ոչ մի դեպքում չի՞ լինելու:
– Դա անհնարին է: Եթե նույնիսկ բոլորը Հայաստանում ուզենան վերադառնալ անցյալին, դա անհնարին է:
– Ամեն դեպքում լուծումն արտահերթ ընտրությունների մե՞ջ պետք է լինի:
– Արտահերթ ընտրությունները լուծումներից մեկն են: Նախ վերաքննության խնդիր կա, որովհետև Հայաստանը արդեն հին Հայաստանը չէ, նոր ասելիք, նոր անելիք պետք է ձևակերպվեն, և հանրությունը պետք է թարմացնի իր քվեն, իր մանդատը: Մենք էլ դրա կարիքն ունենք, հանրությունն էլ դրա կարիքն ունի, և ամեն դեպքում դեռ քննարկումների մեջ ենք:
Սա իմ կարծիքն է, ես խմբակցության կարծիքը չեմ ասում: Ես կարծում եմ, որ իշխանությունն իր լեգիտիմությունը թարմացնելու խնդիր ունի: Իշխանությունը պետք է վստահ լինի, որ ինքը լեգիտիմ է, և մարդիկ էլ դրանում պետք է վստահ լինեն: Ես այդ կարծիքին եմ, որ դա այս իրավիճակից դուրս գալու լուծումներից մեկն է:
Մյուս կողմից՝ նաև պետությունը պետք է պատրաստ լինի արտահերթ ընտրությունների: Ցավոք սրտի, այսօր առկա խնդիրների բնույթն այնպիսին չէ, որ հենց այսօր արտահերթ ընտրություններ անեն, բայց դրա կարիքը կա:
Մանե Հարությունյան
MediaLab.am
