«Մեդիալաբի» հարցերին պատասխանում է ԱԺ «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավոր Հովիկ Աղազարյանը
– Արդարադատության նախարար Ռուստամ Բադասյանը հայտարարել է, որ ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման հետ կապված արդեն 214 դեպք կա արձանագրված: Դուք այս գործընթացն ինչպե՞ս եք գնահատում և ի՞նչ ակնկալիքներ ունեք: Արդյոք ուշացած չե՞ն այս քայլերը:
– Նախ՝ ես չեմ համարում, որ ուշացած են, որովհետև անկախ ամեն ինչից, այդ գործընթացները, որը մենք անընդհատ ուզում էինք սկսել հեղափոխությունից անմիջապես հետո, մասնավորապես ապօրինի գույքի, ժողովրդի լեզվով ասած՝ թալանի հետ կապված, այդ հարցերի լուծման, հետևաբար, պատմական, սոցիալական, նյութական արդարության վերականգնման խնդիրների լուծման ճանապարհին մենք որոնումների մեջ էինք:
Մեր պրպտումները ցույց տվեցին, ապացուցեցին, որ արդարության վերականգնման ամենառեալ ճանապարհը հենց այն օրենքն է, որը մենք ընդունեցինք ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման մասին: Ինչո՞ւ, որովհետև որևէ բարձրաստիճան չինովնիկ, հիմնականում իր ոչ օրինական ճանապարհով ձեռք բերած ունեցվածքը գրանցում է իր հարազատների, մտերիմների, ընկերների անուններով:
Հետևաբար, շատ դժվար էր ենթադրության մակարդակով, որ այսինչ նախարարը պետք է թալանած լինի, ապացուցել: Դրա համար մենք որոշեցինք գնալ այս ճանապարհով և արդեն ունենք դեպքեր:
Նրանք, որոնք այս կամ այն կերպ առնչվել են պետական պաշտոնյայի հետ, կամ իրենք պետական պաշտոնյա են, նրանց նկատմամբ ըստ անհրաժեշտության հարուցվում է իրավական գործընթաց, և պետք է պարզվի, թե որտեղից տվյալ քաղաքացուն այդ գույքը, երբ ինքը տարիներ ի վեր աշխատել է կոնկրետ պաշտոնում:
– Այս պահին համապատասխան վարչությունը ուսումնասիրություն է սկսել 214 սուբյեկտի գույքի առնչությամբ: Սրանք այն գույքերն են, որոնք ուրիշ անուններո՞վ են գրանցված եղել:
– Ես չեմ կարող ասել, թե որ դեպքն ի՛նչ հանգամանքներ ունի, բայց իհարկե կարող են լինել նաև այդպիսի դեպքեր: Պատկերացնենք այսպիսի ապրիորի դեպք. համապատասխան վարչությունը կանչում է մի երիտասարդ կնոջ և հարցնում՝ այս հյուրանոցը, որն արժի, ասենք՝ 10 մլն դոլար, քեզ որտեղի՞ց:
Նա կա՛մ պետք է ասի, որ դա ոչ թե իմն է, այլ պատկանում է այսինչ մարդուն, կա՛մ էլ պետք է ասի՝ իմն է: Եթե ասի՝ իմն է, պետք է ապացուցի, թե ո՞նց է ձեռք բերել այդ հարստությունը և ոնց է այդպիսի գույքի տեր դարձել: Եթե ապացուցի, թե ոնց է ձեռք բերել, խնդիր չկա:
Բայց, որպես կանոն, ինքը կասի, որ հյուրանոցն իրենը չի, այլ պատկանում է այսինչ այսինչյանին: Եվ համապատասխան մարմինը պետք է այսինչ այսինչյանին կանչի հարցնի, ասի՝ այսպիսի հայտարարություն է արել երիտասարդ կինը, որ այդ գույքը ձեզ է պատկանում:
Այդ մարդը կհրաժարվի, կասի՝ ստում է, շանտաժ է, և այդ դեպքում դուրս կգա, որ գույքը երկուսից ոչ մեկին չի պատկանում, հետևաբար, այն պատկանում է պետությանը: Մեկ ուրիշ տարբերակ կարող է լինել. ասենք՝ անձն ունենա գույք և չկարողանա հիմնավորել, թե դա որտեղից:
Կարծեմ 50-55 մլն դրամից ավելի գումարի դեպքում քաղաքացին պետք է հիմնավորի, թե որտեղից այդ փողը: Եթե չես կարողանում հիմնավորել, ուրեմն պետք է վճարում կատարես, որ գույքը մնա քեզ: Ես կարծում եմ, որ այդ 214 դեպքերում բոլոր տարբերակներն էլ կլինեն: Այդ դեպքերը լինելու են հազարավոր:
– Ինչո՞ւ 2,5-3 տարվա ընթացքում հնարավոր չէր այս նույն գործընթացն իրականացնել, ինչո՞ւ հիմա է հնարավոր:
– Օրենքն ընդունվեց, հետո համապատասխան վարչությունը ձևավորվեց, օրենսդրական ակտերն ընդունվեցին, և հիմա մոտենում է իրականացման փուլին: Սա գործընթաց է, որին չէին կարող չհասնել: Այնպես չէ, որ հիմա արվեց, դա վաղուց է սկսվել:
– Կարո՞ղ ենք արձանագրել, որ այս օրենքի կիրառումով վերջ է տրվում թավիշին: Եվ արդյոք կլսե՞նք նաև աղմկոտ դեպքերի մասին:
– Աջ ու ձախ այդպիսի դեպքեր են, բայց այս օրենքը նաև կանխարգելիչ նպատակ ունի, որ այսօրվա իշխանավորները, իմ գործընկերները, ես հաշվետու լինենք իշխանության և ժողովրդի առջև, թե մեր պաշտոնավարման ընթացքում մեր ձեռք բերածը որտեղից է, ինչ միջոցներից:
Անպայման աղմկահարույց դեպքեր էլ տեղի կունենան, բայց մեծ մասը սահուն կանցնի, որովհետև այդ գույքերի մեծ մասը ձեռք է բերված լրիվ ապօրինի ճանապարհներով, թալանի ճանապարհով, հետևաբար, շատ մարդիկ կխուսափեն պատասխանատվության տակ մտնելուց, և ինքն իրեն այդ հարցերը կլուծվեն:
Նաև դրանով է պայմանավորված ընդդիմադիր հակաիշխանական պայքարի մի հատվածը: Բնականաբար, մի մասն անկեղծ մղումներով է պայքարում, գտնում է, որ իշխանությունները սխալվել են Արցախի հարցում, բազմաթիվ սխալներ են թույլ տվել, բայց այդ պայքարի, այսպես կոչված, միջուկը այլ նպատակ է հետապնդում: Իրենք ուզում են վերացնել այս իշխանությանը, որ այսպիսի օրենքները կյանքի չկոչվեն և չգործեն: Հիմնական նպատակը դա է:
– Իսկ այս ցուցակում կա՞ն անուններ, որոնք լսելով մարդիկ կմտածեն, որ իսկապես վերջ թավիշին:
– Ես դա չեմ կարող ասել, որովհետև չեմ տիրապետում ցուցակին, բայց անկասկած կլինեն այդպիսի անուններ:
Շատ-շատերը «թավիշ» բառը սխալ են հասկանում: Իրականում ոչ մի թավիշ էլ չկա, ամեն ինչ շատ խիստ է, և գնում է կենաց-մահու պայքար հնի ու նորի, արդարի ու անարդարի, մութ ուժերի և բաց ուժերի միջև:
Սա այդ պայքարի փուլերից մեկն է: Շատերին թվում է, որ եթե թավիշ չի լինում, ապա ինչպես պատկերավոր ասում էր վարչապետը՝ կփռենք ասֆալտին, կծեփենք պատերին, այդպես էլ պետք է անենք: Դա այդպես չպետք է ընկալել, դա պետք է ընկալել օրենսդրական դաշտում խիստ օրենքների կիրարկմամբ պատմական, սոցիալական, քաղաքական արդարությունը վերականգնելու համատեքստում:
– Այս իրավիճակը, երբ ընդդիմության մի մասը հենց այս և նմանատիպ օրենքներից վախենալով է փորձում քայլեր անել, ինչ զարգացումներով է հղի, պայթյունավտա՞նգ է, թե՞ ոչ:
– Բարեբախտաբար, պայթյունավտանգ իրավիճակից արդեն կարողացել ենք խուսափել բոլորիս համատեղ ջանքերով, չնայած չի կարելի բացառել ծայրահեղ քայլեր որոշ ուժերի կողմից և դրան պետք է պատրաստ լինել:
– Դուք կարծում եք՝ իշխանությունն ավարտի՞ն կհասցնի ապօրինի գույքի բռնագանձման այս գործընթացը: Այսինքն՝ կոնկրետ մարդիկ կլինե՞ն, որ պատասխանատվության կկանչվեն, որովհետև 3 տարի հանրությունը դրան է սպասում:
– Այո՛, ես վստահեցնում եմ, որ սա հենց այն գործընթացն է, որ արդեն մտնում է իր տրամաբանական փուլ, և արդեն կոնկրետ գործերի հետ կապված պետք է համապատասխան քննություններ, իրավական գործընթացներ իրականացվեն:
– Դուք բացառո՞ւմ եք, որ գործող իշխանության մեջ ևս կլինեն անձինք, որոնք ապօրինի գույքի բռնագանձման համապատասխան վարչության հետաքրքրությունների շրջանակում կհայտնվեն:
– Բարձր օղակներում բացառում եմ, միջին օղակներում կարող է և լինեն դեպքեր: Դրա համար ես ասացի, որ այդ օրենքը, որ ընդունում ենք, առաջին հերթին կանխարգելիչ նշանակություն ունի:
Մանե Հարությունյան
MediaLab.am
