«Ինձ համար կարևորը Հայաստանի՝ որպես պետություն, արժանապատվության հետ խաղալն էր: Ես արտահանձնելուց հետո քայլեր չեմ տեսնում». Ավետիք Իշխանյան

«Ինձ համար կարևորը Հայաստանի՝ որպես պետություն, արժանապատվության հետ խաղալն էր: Ես արտահանձնելուց հետո քայլեր չեմ տեսնում». Ավետիք Իշխանյան
«Ինձ համար կարևորը Հայաստանի՝ որպես պետություն, արժանապատվության հետ խաղալն էր: Ես արտահանձնելուց հետո քայլեր չեմ տեսնում». Ավետիք Իշխանյան

«Մեդիալաբի» հարցերին պատասխան է Հելսինկյան կոմիտեի նախագահ, իրավապաշպան Ավետիք Իշխանյանը

-Պարոն Իշխանյան, Բելառուսի կողմից բլոգեր Ալեքսանդր Լապշինին Ադրբեջանին արտահանձնելու հարցում ի՞նչ խնդրահարույց կետեր եք նկատում:

Առաջինը, Լապշինի արարքը, չնայած այդտեղ առանձնապես արարք էլ չկա, նա պարզապես ճամփորդել էր, բացարձակապես որևէ քրեական հանցակազմ չի պարունակում: Եվ Ադրբեջանի գործողությունները՝ սև ցուցակ գցելու և քրեական գործ հարուցելու առումով, զուտ քաղաքական իմաստ ունեն: Որևէ միջազգային նորմով դա բացարձակապես չի հանդիսանում քրեական արարք: Այստեղ պետք է հաշվի առնել նաև Ադրբեջանում իշխող ռեժիմը, և այդպիսի գործեր հարուցելը շատ մոտ է ֆաշիստական գործելաոճին, այդ երկրում հակահայկական հիստերիա է: Եվ նրանց կողմից հարուցված այդ քրեական գործն այս համատեքստում պետք է դիտարկել:

Երկրորդ, Բելառուսի ղեկավար Բատկան հիմար մարդ չէ, շատ լավ հասկանում էր այդ ամենը: Բայց այստեղ երկրորդ հարցը կա՝ եթե նույնիսկ այդ արարքն իր մեջ ինչ-որ հանցակազմ պարունակեր, ապա կան միջազգային նորմեր: Այդ նորմերից մեկը հետևյալն է՝ մարդու արտահանձնում չպետք է լինի այն երկրին, որտեղ անկախ դատարան գոյություն չունի, որտեղ կան քաղբանտարկյալներ և որտեղ անձի նկատմամբ կարող են լինել խոշտանգումներ: Եթե հայտնի են նման փաստեր, ապա այդ երկրրին չի կարելի արտահանձնել: Այս ամենը Բատկան շատ լավ գիտեր: Ինչպես Արդբեջանի հարուցած քրեական գործն էր քաղաքական, այնպես էլ Լապշինի արտահանձնում էր քաղաքական: Պետք է նայել, թե Բատկայի քաղաքական ուղղությունն ինչպիսին է: Մի կողմից մենք ականատես ենք լինում նրա և Ալիևի ջերմ հարաբերություններին: Տարիներ առաջ, երբ նա մի քանի հարյուր միլիոն դոլար էր պարտք Ռուսաստանին, նրան այդ գումարն Ալիևը փոխանցեց: Մյուս կողմից վերջին շրջանում Բելառուսը Ռուսաստանի նկատմամբ ոչ բարեկամական վերաբերմունք ունի, իսկ Լապշինը Ռուսաստանի քաղաքացի է: Եվ երրորդ ամենակարևոր գործոնն առնչվում է մեզ հետ: Սա հակահայ արարք էր, չնայած որ Լապշինը Ռուսաստանի քաղաքացի էր:

-Ինչո՞ւ է Բելառուսը նման քաղաքականություն վարում Հայաստանի հանդեպ:

Ես կարծում եմ, որ պատճառը Հայաստանի ղեկավարությունն է, երկրի վիճակը: Պատճառը մեր երկրի ղեկավարության բավական կրավորական պահվածքն է ԵՏՄ-ում և ՀԱՊԿ-ում, բացարձակապես Հայաստանի արժանապատվության հարցը չբարձրացնելը: Հիշենք, թե ինչպես ԵՏՄ-ի կազմավորման շրջանում Ղազախստանի նախագահ Նազարբաևը սաստեց Հայաստանի ղեկավարին և որևէ պատասխան չստացավ: Հայաստանն այս ընթացքում պետք է այնպիսի երկիր լիներ, որ Բելառուսը, որքան էլ բռնապետական ռեժիմ ու Ադրբեջանի հետ լավ հարաբերություններ ունենար, չհամարձակվեր նման քայլ անել: Դա նշանակում է արհամարված պետություն և ղեկավարություն: Նույնիսկ այն պայմաներում, երբ արդեն հայտնի էր, որ Լապշինին արտահանձնել են, Հայաստանը ոչ մի կտրուկ քայլի չդիմեց: Այնինչ, ես կարծում եմ, որ պետք էր կտրուկ քայլերի դիմել՝ ընդհուպ Բելառուսում Հայաստանի դեսպանին հետ կանչելը: Պետք է նախագահի շուրթերով հնչեր, թե դա ինչ հետևանք կունենա երկու երկրների հարաբերությունների վրա:
Ե
րբ Բելառուսի նախագահը գալիս էր Հայաստան, նրա մոտ ընկերը Գագիկ Ծառուկյանն էր, նրա տանն էր մնում: Մենք չենք լսել, թե ինչ հայտարարություն է  այս կապակցությամբ արել Գագիկ Ծառուկյանը: Եթե արել է, ինչո՞ւ մենք այդ մասին չգիտենք: Այսինքն՝ տպավորությունս այնպիսին է, որ ինչպես Ղազախստանի նախագահը սաստեց Հայաստանին ու պատասխան չստացավ, նույն ձևով էլ այս ամբողջ գործընթացի ժամանակ մենք լսում էինք ընդամենը վեհերոտ խոսքեր արտգործնախարարության խոսնակի կողմից: Ուրիշ ոչինչ:

-Եվ այս դեպքը կարո՞ղ է նախադեպ դառնալ, որ հետագայում էլ Հայաստանի նկատմամբ այս քաղաքականությունը շարունակվի:

Նախ, Ադրբեջանի նպատակն այն է, որ այս դեպքը հետագայում նախադեպ դառնա: Չի բացառվում, որ այս դեպքից հետո շատ մարդիկ զգուշանան այցելել Արցախ: Բայց դա մի կողմ թողնենք: Ինձ համար կարևորը Հայաստանի՝ որպես պետություն, արժանապատվության հետ խաղալն էր: Ես արտահանձնելուց հետո քայլեր չեմ տեսնում: Մի կարևոր հարց էլ կա, փաստորեն ՀԱՊԿ և ԵՏՄ շրջանակներում մեր չակերտավոր դաշնակից պետությունը Ղարաբաղը ճանաչեց Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունում: Սա լուրջ խնդիր է: Ես կարծում եմ, որ Հայաստանը պետք է հստակ հարց դնի ՀԱՊԿ-ում ու ԵՏՄ-ում՝ կամ Բելառուսը, կամ Հայաստանը: Եվ բնականաբար այնտեղ Բելառուսին պաշտպանողներ կլինեն, հետևանքները հասկանալի կլինեն:

Էմմա Մանուկյան

MediaLab.am