«Մեդիալաբի» հարցերին պատասխանում է Արցախի ԱԳ նախարար Դավիթ Բաբայանը
– Երկու օր առաջ հակառակորդի կողմից կրակոցներ եղան նաև Ստեփանակերտի ուղղությամբ: Իրավիճակը դուք ինչպե՞ս եք գնահատում և ինչպե՞ս եք արձագանքում տեղի ունեցածին, երբ, ըստ էության, ադրբեջանական կողմը խախտում է ձեռք բերված պայմանավորվածությունը:
– Ընդհանուր առմամբ կայուն է իրավիճակը, բայց քանի որ մենք գործ ունենք Ադրբեջանի հետ, լավ գիտենք այդ երկրի էությունը, ապա պետք է պատրաստ լինենք այսպիսի սադրանքների, որովհետև սա իրենց գործելաոճն է, իրենց ապրելակերպն է:
Սա այն ատելության, հայատյացության դրսևորումն է, որը գոյություն ունի: Բացի դրանից, քաղաքական տեսանկյունից նման սադրանքների դիմելու նպատակահարմարություն կա այն առումով, որ իրենք լայնածավալ պատերազմ չեն կարողանում սկսել:
Իհարկե կուզեին պատերազմ սկսել և ընդմիշտ ոչնչացնել հայությունը և չեն էլ թաքցնում իրենց այդ նպատակները: Ի դեպ, մեր ամենաազնիվ թշնամիներն են, երբեք չեն թաքցնում իրենց նպատակները, ասում են՝ մենք Երևանն ենք ուզում, Զանգեզուրը մերն է, Սևանը մերն է և այլն:
Պարզապես չեն կարողանում լայնածավալ պատերազմի միջոցով հարցը կարգավորել, քանի որ ռուս խաղաղապահներն այստեղ են, և եթե սկսվեն լայնածավալ գործողություններ, դա ոչ միայն Արցախի կամ ոչ այնքան Արցախի դեմ է լինելու, որքան այլ աշխարհաքաղաքական խնդիրներ են փորձելու լուծել:
Այստեղ միայն Ադրբեջանը չէ, նաև Թուրքիայի հետ համատեղ փորձելու են ինչ-որ ավելի մեծ արկածախնդրության դիմել և ավելի մեծ հարցեր կարգավորել, ինչը շատ վտանգավոր է, որովհետև տվյալ դեպքում փաստորեն կլինի նաև պատերազմ ռուս խաղաղապահների ու Ռուսաստանի դեմ:
– Կարո՞ղ ենք արձանագրել, որ Ստեփանակերտի ուղղությամբ կրակոցը կրակոց է նաև Ռուսաստանի ուղղությամբ:
– Ո՛չ, կրակոց չէ Ռուսաստանի ուղղությամբ, դրա համար ես ասում եմ, որ սադրանքներ են, լայնածավալ գործողություններ չեն: Նման սադրանքների նպատակն է հայաթափել Արցախը, որ այստեղ հայ չմնա:
Այսպիսի փոքր սադրանքներով, քիչ փող ծախսելով փորձում են մարդկանց մեջ առաջացնել անվստահություն ապագայի նկատմամբ, վտանգի զգացում առաջացնել, որ այստեղ ապրողները մտածեն Արցախից դուրս գալու մասին, իսկ Արցախ գալու մտադրություն ունեցողներն էլ չգան:
Բացի դրանից, շատ հեշտ է քաղաքական պատասխանատվությունից խուսափել՝ ասելով, թե սա պետական մակարդակով չի արվում, ինչ-որ մի խենթ կրակել է և այլն:
Բացի դրանից, փորձում են խաթարել հայ-ռուսական եղբայրական հարաբերությունները, և այստեղ էլ կան մարդիկ, որոնք հատուկ են ուզում դա անել:
Մեկն ասում է՝ տեսեք, ռուսների դեմ են կրակում, ինչո՛ւ ռուսները չեն արձագանքում, մյուսը կարող է ասել՝ ռուսներն ու ադրբեջանցիներն իրար հետ են դա անում: Իսկ դրանով խարխլվում են հայ-ռուսական հարաբերությունները:
Ադրբեջանի նպատակներից մեկը հենց դա է: Մենք չպետք է նման սադրանքներից ահաբեկվենք, պետք է հասկանանք, որ սա աշխարհաքաղաքական խաղ է, աշխարհաքաղաքական մրցակցություն է, և մենք պետք է պատրաստ լինենք, պահպանենք մեր դիրքերը:
– Զախարովան էլ երեկ հայտարարել է, որ Ռուսաստանը եռանդուն միջնորդական ջանքեր է գործադրում Բաքվի և Երևանի հարաբերություններում առավել ուժեղ բաժանարար գծերից մեկը վերացնելու համար, և որ իրենք կողմ են, որ ռազմագերիների խնդիրը լուծվի «բոլորը բոլորի դիմաց» սկզբունքով: Ինչպե՞ս եք գնահատում այս հայտարարությունը:
– Որքան գիտեմ, մենք բոլորին արդեն տվել ենք, հիմա Ադրբեջանը պետք է վերադարձնի բոլորին: Սա է պատգամը, և այն, ինչ անում է Ադրբեջանը, կոպիտ խախտում է միջազգային մարդասիրական իրավունքի և բոլոր պայմանավորվածությունների, այդ թվում՝ նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության մեջ ներառված պայմանների:
– Սյունիքում զարգացումներն ինչպե՞ս եք գնահատում: Փաստորեն Ադրբեջանն իր նպատակներից չի հրաժարվում, և հիմա հերթը Սյունիքի՞նն է: Ժամանակին դուք ասում էիք, որ Արցախը Սյունիքի ու Հայաստանի ողնաշարն է, հիմա փորձում են այդ ողնաշարը կոտրե՞լ:
– Իհարկե փորձում են, իսկ ինչո՞ւ էիք կասկածում, որ չեն գնալու դրան: Ուղղակի ասողին լսող է պետք: Մենք տարիներ շարունակ այդ մասին ասել ենք, նաև այլ բաներ ենք ասել, և եթե դրանք չեն լսվել, չի նշանակում, որ այդ վտանգը չկա:
– Երբ Ալիևը նման հայտարարություններ է անում, Արցախի և Սյունիքի համար ռեալ վտանգ կա՞:
– Իհարկե կա, բնական է, որ կա: Մահացու վտանգ կա, և ճիշտ չէ դա թերագնահատել կամ անտեսել: Իրենք չեն հրաժարվում այդ ամենից:
– Այդ դեպքում մեր քայլերը որո՞նք պետք է լինեն:
– Կան քայլեր, որոնք հրատապ և ընթացիկ են: Տվյալ դեպքում անհրաժեշտ է ամեն ինչ անել այդպիսի ոտնձգությունները կասեցնելու ուղղությամբ: Եվ առաջին հերթին մեր եղբայրական երկրների հետ միասին պետք է այդ ամենն անենք:
Մասնավորապես Ռուսաստանի հետ, նաև այլ երկրներ ներգրավենք այդ գործընթացում, որպեսզի թուրք-ադրբեջանական ագրեսիվ այդ քաղաքականությունը նպատակին չհասնի: Դրանից հետո ավելի մեծ աշխատանք է պահանջվելու, ավելի քրտնաջան՝ սկսած մատաղ սերնդի դաստիարակությունից, վերջացրած պետությունն ուժեղացնելով:
Մենք պարտավոր ենք դուրս գալ այս վիճակից, հաղթահարել մեր առջև ծառացած բարդությունները, իսկ դա երկարատև գործընթաց է: Հիշո՞ւմ եք՝ մարդիկ կային, որ հայտարարում էին, թե Արցախը բեռ է, հիմա տեսնո՞ւմ եք, թե Արցախի այս վիրավոր վիճակում ինչ է կատարվում: Բա ո՞ւր են այդ մարդիկ հիմա:
– Արցախի Մարտունի քաղաքից Նժդեհի արձանը հանելու մասին խոսակցությունները նորից ակտիվացել են: Նման խնդիր կա՞ ընդհանրապես: Հայաստանի ԱԺ պատգամավոր Սոֆիա Հովսեփյանն էր գրառում արել, որ արձանը պետք է մինչև մայիսի 9-ը հանեն: Ձեզ ի՞նչ է հայտնի:
– Ինձ նման բան հայտնի չէ, եկեք սպասենք, տեսնենք: Ընդհանրապես, ցանկացած աշխատանք պետք է իրականացվի շատ սառնասրտորեն՝ հաշվի առնելով բազմաթիվ հարցեր: Իմ խորին համոզմամբ, մենք պարտավոր ենք վերանայել բազմաթիվ հարցեր, պետք է շատ սառնասրտորեն, պրոֆեսիոնալ մոտենանք, հնարավորինս հեռու լինենք ցանկացած շահարկումից, որ աշխարհաքաղաքականությունը հայրենասերների ու պրոֆեսիոնալների գործը լինի:
Մարդը կարող է հայրենասեր լինել, բայց պրոֆեսիոնալ չլինել, ինչը կարող է բերել վատ հետևանքների: Սակայն դրա հակառակն ավելի վատ է, երբ հայրենասեր չեն, բայց պրոֆեսիոնալ են: Հետևաբար, պետք է լցվենք համբերությամբ, աշխատենք, տեսնենք՝ ինչ է ստացվում:
Մանե Հարությունյան
MediaLab.am
