Ազգային ժողովի հանրապետական պատգամավորներն այնքան շտապեցին ազատվել «ամառային» ժամանակից, որ այդ նորամուծությանը մարտի վերջին կիրակի օրը (մարտի 25-ին պետք է կատարվեր անցում ամառային ժամանակի) պատրաստ էին միայն պատի և ձեռքի ժամացույցները, բայց ոչ համակարգիչները։
«Ամառային» ժամանակից հրաժարվելու շտապողականությունը խառնաշփոթ էր առաջացրել ոչ միայն շարքային քաղաքացիների շրջանում, այլև բանկային համակարգում, հեռահաղորդակցության ընկերություններում, և նրանք ստիպված էին համակարգերում կատարել ձեռքի կարգավորումներ՝ բախվելով նոր խնդիրների։ Ուշագրավ է, որ «ամառային» ժամանակի չանցնելու արդյունքում մոտավոր հաշվարկներով կավելանա էլեկտրաէներգիայի սպառումը, հետևապես՝ նաև պետբյուջեի եկամուտները:
«Հայաստանի տարածքում ժամանակի հաշվարկման կարգի մասին» օրենքում «ամառային» ժամանակից հրաժարվելու համապատասխան փոփոխությունները խորհրդարանում այնքան արագ ընդունվեցին, որ տեղեկատվական տեխնոլոգիաների և հեռահաղորդակցության ոլորտի ընկերությունները պարզապես ֆիզիկապես չեն հասցրել համակարգիչների, հեռախոսների, սերվերների ծրագրային ապահովումների համար թարմացումներ թողարկել։
Հանրապետական պատգամավորների օրենսդրական նախաձեռնությունը Կառավարության կողմից հավանության էր արժանացել հունվարի 26-ին, իսկ ԱԺ-ն օրենսդրական փոփոխություններն ընդունեց արդեն փետրվարի 9-ին, ՀՀ նախագահն էլ դրանք վավերացրեց մարտի 1-ին։ Արդյունքում վենդորներն ունեին մեկ ամսից էլ քիչ ժամանակ, որպեսզի հատուկ Հայաստանի համակարգերի ծրագրերի համար պատրաստեն թարմացումներ, և մարտի 25-ը անցներ առանց խառնաշփոթի։
Microsoft-ի հայաստանյան ներկայացուցչության տնօրեն Գրիգոր Բարսեղյանն «Օրակարգ»-ին ասաց, որ «ամառային» ժամանակից հրաժարվելու օրենսդրական փոփոխության ընդունումից հետո դրա մասին անմիջապես տեղեկացրել են Microsoft-ի գլխամասային գրասենյակին։ Բայց մինչև մարտի 25-ը բավական քիչ ժամանակ էր մնացել, որպեսզի Microsoft-ը կարողանար իր օպերացիոն համակարգերի համար թարմացումներ թողարկել։
«Այս քսան օրերի ընթացքում մեր գործընկերներին տեղեկացրել էինք, թե ինչ է անհրաժեշտ կատարել, որ համակարգերն անցում չկատարեն «ամառային» ժամանակի»,– ասաց Բարսեղյանը՝ հավելելով, որ Microsoft-ի հավելվածներն արդեն կթողարկվեն օգոստոսին և հնարավորություն կտան, որ համակարգերը հոկտեմբերի վերջին ավտոմատ անցում չկատարեն «ձմեռային» ժամանակի։
Էներգետիկայի խթանում
Ժամանակն անփոփոխ թողնելու հանրապետականների նախաձեռնությունը երկու նպատակ է հետապնդում։ Առաջին՝ հետ չմնալ Ռուսաստանից, որտեղ նախագահ Դմիտրի Մեդվեդևի առաջարկով անցած տարի վերացվեց «ձմեռային» ժամանակը։ Երկրորդ՝ այդ փոփոխությունը բխում է էներգետիկ ընկերությունների և բյուջեի շահերից։ «Ամառային» ժամանակն ավելի քան 70 երկրում կիրառվում է էլեկտրաէներգիայի խնայողության նպատակով: Առաջին անգամ օգտագործվել է Մեծ Բրիտանիայում 1908թ.:
Հրաժարվելով «ամառային» ժամանակից՝ Հայաստանում ըստ էության առնվազն մեկ ժամով ավելանալու է էլեկտրաէներգիայի սպառումը։ Բացարձակ թվով, ապրիլ-հոկտեմբեր ժամանակահատվածում սպառվելիք էլեկտրաէներգիայի հավելյալ ծավալը կարող է կազմել 100-150 մլն կՎտ/ժ կամ ներքին շուկայում սպառվող ծավալից 2-3% շատ։ Հանրապետականների փոփոխության արդյունքում էներգետիկ ընկերությունների հասույթները կավելանան Դ3-4,5 մլրդ-ով, իսկ պետբյուջեի մուտքերը միայն ԱԱՀ-ի գծով՝ Դ600-900 մլն-ով։
Իհարկե, այս հաշվարկները մոտավոր են, բայց ակնհայտ է, որ «ամառային» ժամանակից հրաժարվելն ամբողջովին բխում է էներգետիկ ընկերությունների շահերից, և չի բացառվում, որ պատգամավորները փոփոխությունները նախաձեռնել են նաև լոբբինգի արդյունքում։ Նշենք, որ առաջին հայացքից այս աննշան փոփոխության արդյունքում պետբյուջեի լրացուցիչ հարկային մուտքերի ծավալը կազմելու է գրեթե այնքան, որքան ավտոմեքենայի պետական համարանիշ տալիս և կորցրածը վերականգնելիս ստացվելիք տուրքի ծավալը (2012թ. նախատեսված է ապահովել Դ946 մլն-ի բյուջետային մուտք)։
Նշենք, որ պետական որևէ գերատեսչություն «ամառային» ժամանակից հրաժարվելու դրական և բացասական կողմերի վերաբերյալ որևէ հաշվարկ, քննարկում կամ պարզաբանում չի ներկայացրել։
Արմենակ Չատինյան
«Օրակարգ»
