«Մեդիալաբի» հարցերին պատասխանում է «Քաղաքացու որոշում» սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցության անդամ Միքայել Նահապետյանը
– Պարո՛ն Նահապետյան, Եվրոպական խորհրդի նախագահ Շառլ Միշելի հայտարարությունից հետո, գործող իշխանության դեմ պայքարող ընդդիմությունն ասում է, որ իշխանությունը «Արցախը հանձնեց», ու այդ համատեքստում նաև այսօր բողոքի ակցիա էին իրականացնում ԱԳՆ շենքում: Ինչպե՞ս եք գնահատում ընդդիմադիրների պայքարը և Շառլ Միշելի հայտարարությունը:
– Ընդդիմության գործողությունները գնահատելուց ձեռնպահ կմնամ. մարդիկ պայքար են տանում, երբ կավարտեն, այդ ժամանակ արդեն կխոսենք: Ինչ վերաբերում է բրյուսելյան գործընթացին. տեղի է ունեցել այն, ինչի մասին Նիկոլ Փաշինյանը ու իր միսիոներները պարբերաբար հայտարարում են, այսինքն՝ այդ մարդիկ ջնջել են Արցախի ոչ ադրբեջանական կարգավիճակի կարմիր գիծն ու բանակցությունների առարկա են դարձրել Արցախի կարգավիճակի հարցն այն տրամաբանությամբ, որ դա կարող է լինել որևէ կարգավիճակ, միայն թե լինեն իրավունքների ու կյանքի անվտանգության երաշխիքներ:
Գնահատականին, որ Արցախն ըստ այդմ արդեն հանձնված է, ես համաձայն չեմ: Հնարավոր է իրավիճակը փոխել, բայց դրա համար ավելի մեծ ռազմավարական հայացք է պետք գցել գործընթացին:
– Ներկա փուլում հնարավո՞ր է այդ իրավիճակը փոխել:
– Ես կարծում եմ՝ այո՛:
– Ինչպե՞ս ու ովքե՞ր պետք են կամ կարող են փոխել:
– Այդ հարցին պատասխանելիս ես կարող եմ ընդհանուր սկզբունքները նշել, բայց դուք կտաք պրակտիկ հարցեր, որոնց պատասխանների համար ավելի շատ է պետք աշխատել: Դա մեկ մարդու խելքի բան չէ, ու հիմա ես փորձում եմ մեկից ավելի մարդկանց հետ աշխատել այդ հարցերի պատասխանները գտնելու համար:
Ընդհանուր սկզբունքը հետևյալն է. հայերի ու ադրբեջանցիների կոնֆլիկտը միջազգային հարաբերությունների բալանսում իր դերն ունի, ու, հետևաբար, կան մեկից ավելի կողմեր, որոնք շահագրգռված են, որ այդ կոնֆլիկտը չսպառվի: Դա հնարավորություն է տալիս երկու բանի՝ ռեստրուկտուրիզացնել Հայաստանը ու, մասնավորապես, հայկական անվտանգային համակարգը, որպեսզի մենք կարողանանք միջազգային բալանսում մեր դերը կատարել:
Երկրորդ՝ այդ գործընթացում կարող են խուսափել վատթարագույն տարբերակներով լուծումներ տալուց: Սա ընդհանուր սկզբունքն է, թե ինչու է դա հնարավոր: Կոնկրետ սուբյեկտների անուններ, թե զենքը որտեղից, դա ավելի շատ աշխատանքի հարց է, ու մեկ մարդու անելու բան չէ, բայց, վստահաբար, չի կարող դա հնարավոր չլինել, որովհետև աշխարհի երեսին ոչ մի անգամ չի եղել ժողովուրդ, որ իր արդար իրավունքների համար պայքարում այդ լուծումները չգտնի:
– Պարո՛ն Նահապետյան, խորհրդարանական ընդդիմությունն էլ է ասում, որ հնարավոր է ինչ-որ բան փոխել, բայց «միայն այս իշխանության հեռանալուց հետո»: Դուք և՞ս այս կարծիքին եք:
– Եթե լուծումը ձևակերպում ես, այսինքն՝ որն է լուծումը, այդտեղից արդեն տրամաբանական հարցը ծագում է՝ այս կառավարությունը պատրա՞ստ է դա անելու, թե՞ ոչ, եթե պատրաստ չէ՝ իրենց տուն ես ուղարկում, դու ես տալիս այդ լուծումը: Բանալի բառն այստեղ «եթե դու լուծումը ձևակերպում ես»-ն է:
– Հիմա ընդդիմությունը լուծում չի՞ ձևակերպել:
– Ո՛չ, ես էլ լուծում չձևակերպեցի, դրա համար ես էլ այս իշխանության հեռացման խնդիր փողոցում չեմ դնում, երբ ես պատրաստ կլինեմ լուծումը ձևակերպելու, այդ խնդիրը կդնեմ, ու 10-15 օրվա մեջ Փաշինյանի կառավարությունը չի լինի:
– Իսկ ընդդիմությունն այսօր իր քայլերով օգնո՞ւմ, թե՞ վնասում է թեկուզ նույն արցախյան հարցի կարգավորմանը:
– Ամեն ինչ կախված է գործընթացի վերջնարդյունքից: Ես մեծ մտավախություն ունեմ, որ կարող է պարզվել, որ այս գործողությունների արդյունքում գոլորշի է բաց թողնվում, և եթե իմ մտավախությունն իրական դուրս գա, իսկ դա պարզ է դառնալու, երբ այս գործընթացն ավարտվի, այդ մարդիկ պետք է քաղաքական պատասխանատվություն կրեն:
– Պարո՛ն Նահապետյան, իշխանական պատգամավորներն ասում են, որ Շառլ Միշելի հայտարարության մեջ, ըստ էության, որևէ խնդիր չկա, ու որ նման կերպ արձագանքելու անհրաժեշտություն ևս չկա:
– Եթե Շառլ Միշելն ասել է մի բան, որին Հայաստանի Կառավարությունը համաձայն չէ, տրամաբանորեն՝ Հայաստանի կառավարությունը կասե՞ր այդ մասին, թե՞ չէ:
– Կասեր:
– Հետևաբար, երբ Շառլ Միշելն ասում է, որ ի թիվս այլ բաների պետք է նաև «Ղարաբաղի էթնիկ հայ բնակչության իրավունքներն ու անվտանգությունը» քննարկման առարկա դառնան, բայց չի նշում, որ վերջնական կարգավիճակի քննարկման հարցը պետք է քննարկման առարկա դառնա, ու Հայաստանի Կառավարությունը ծպտուն չի հանում, կարելի՞ է ենթադրել, որ Հայաստանի Կառավարության թողտվությամբ է նման հայտարարություն արվում:
Սա է տեղի ունենում, խնդիրն այն չէ, թե ինչ է ասել Շառլ Միշելը, խնդիրն այն է, թե ինչ է ասել Նիկոլ Փաշինյանն ԱԺ-ում իր հայտնի ելույթի ժամանակ, մնացած ամեն ինչը հետևանք է, իսկ դրանից ավելի խոր խնդիրն այն է, թե Նիկոլ Փաշինյանը աշխարհն ինչպես է տեսնում:
– Իսկ այդ դեպքում ինչո՞ւ իշխանությունը ճշմարտությունը չի ասում:
– Որովհետև դժվար է կանգնել ասել, որ մենք երկու տարի առաջ Աղդամում նռներով նկարվում էինք, հիմա որոշել ենք՝ Աղդամը որն է, Ստեփանակերտն էլ հետը ժապավենով կապենք, տանք ադրբեջանցիներին: Մարդկայնորեն է դա դժվար, քաղաքական տեսանկյունից էլ՝ դեռ չեմ ասում: Օվերտոնի պատուհանը բացել են ու այդ պատուհանից դուրս են շպրտում հայ ժողովրդի բոլոր իրավունքները, նպատակներն ու երազանքները:
– Պարո՛ն Նահապետյան, ինչ եք կարծում՝ ընդդիմության փողոցային այս պայքարը մինչև ե՛րբ է շարունակվելու:
– Մինչև իրենք հասկանան՝ ի՛նչ անեն այդ պայքարի հետ:
– Մինչև հիմա չե՞ն հասկացել:
– Կարծում եմ, որ դեռ որոշման չեն եկել՝ ի՛նչ անեն այդ պայքարի հետ:
– Հնարավոր համարո՞ւմ եք, որ կգա մի պահ, երբ ընդդիմության այս պայքարը հանրային ավելի լայն աջակցություն կստանա:
– Ոչինչ չպետք է բացառել, բայց այսօր առկա հանգամանքները հաշվի առնելով՝ դա խիստ անհավանական եմ համարում:
Քրիստինե Աղաբեկյան
MediaLab.am
