«Մեդիալաբի» հարցերին պատասխանում է քաղտեխնոլոգ Արմեն Բադալյանը
– Պարո՛ն Բադալյան, «Դիմադրություն» շարժման առաջնորդները հավաքեցին վրաններն ու ազատեցին Ֆրանսիայի հրապարակը, որտեղ էին մեկ ամսից ավելի: Այս ընթացքում ի՞նչ ձեռքբերումներ ունեցավ շարժումը:
– Վրանների տեղադրումն ուներ խնդիր, որն էր՝ լաոյին արթնացնելը, ինչն էլ արվեց, հետևաբար այդ վրաններն այլևս որևէ նպատակի չէին կարող ծառայել ու դրանք պետք էր ավելի վաղ հավաքել, քան երեկ:
Մինչև այս փուլը ընդդիմությանը հաջողվեց երկու հիմնական բան անել. արթնացնել լաոյին, որի արդյունքում իշխանություններին թույլ չտրվեց ստորագրել խաղաղության պայմանագիր Ադրբեջանի հետ: Այսինքն՝ լաոն արթնացավ ու թույլ չտվեց, որ խաղաղության պայմանագիրը ստորագրվի, բայց այնքան ուժեղ չեղավ, որ կասեցներ նաև սահմանազատման աշխատանքների մեկնարկը:
Ընթացքում, իհարկե, կատարվեցին բազմաթիվ սխալներ, ու շարժումն ընկալվում էր որպես մեկ մարդու կողմից ղեկավարվող քաոտիկ գործընթաց:
– Հիմա շարժումը խոսում է նոր մարտավարություն կիրառելուց, որոնց միջոցով իրենք պետք է ի վերջո հասնեն գործող իշխանության հեռացմանը ու կանխեն, իրենց բնորոշմամբ, նոր զիջումների տանող փաստաթղթերի ստորագրումը: Ի՞նչ մեթոդներ պետք է կիրառի ընդդիմությունը, որ հաջողի, որովհետև, ըստ էության, այս ընթացքում գրեթե բոլոր հնարավոր մեթոդները կիրառեցին:
– Շարժման ղեկավարներից Իշխան Սաղաթելյանը խոսեց սփյուռք-Հայաստան-Արցախ եռամիասնության մասին: Ենթադրում եմ, որ հիմա ավելի համակարգված մոտեցում են դրսևորելու, որովհետև մինչ այս քաոտիկ էր շարժումը, այսինքն՝ առավոտյան արթնանում էին, նոր որոշում, թե ինչ կարելի է անել: Պարտադիր պետք նշեն, թե ինչ կառուցվածք ունի շարժումը, ղեկավար մարմնի կազմը, թե ով որ ուղղությամբ է պատասխանատու և այլն:
Պետք է անդրադառնամ նաև այն տարածված խոսակցություններին, թե վրանները հանելով՝ պարտվել են, ու ինչ-որ անկումային տրամադրություններ կան: Անկումային տրամադրությունները տեղին կլինեն այն ժամանակ, երբ շարժումը կդադարեցնի իր պայքարը, որովհետև նպատակը վրաններ դնելը չէր, նպատակը իշխանության հեռացումն էր, որի համար դեռ պայքարում են այդ մարդիկ:
– Պարո՛ն Բադալյան, ընդդիմությունը որոշել է, որ շաբաթն առնվազն մեկ անգամ հավաքներ է անելու, փողոցային ակցիաներ: Նման մեթոդներով հասնելո՞ւ են իշխանափոխության, եթե հաշվի առնենք, որ ամսից ավելի գրեթե ամեն օր երթեր էին անում, որոշ օրեր փողոցներ փակում, բայց արդյունքի չհասան: Հիմա ինչպե՞ս են հաջողելու:
– Նրանք փողոց չէին փակում, փողոց փակելու տեխնոլոգիան այլ է, իսկ ընդդիմությունն այլ բան էր անում, մի քանի րոպեով մեկ-երկու փողոց փակելը չի նշանակում փողոց փակել: Խնդիրն առանձին միջոցառումների մեջ չէ, խնդիրը ծրագրի համակարգային մոտեցման մեջ է, որովհետև եթե չկա համակարգային մոտեցում, այլ ինչ-որ առանձին միջոցառումներ, դրանցով հաջողության չես կարող հասնել:
– Իսկ խորհրդարան չվերադառնալու որոշումն ինչպե՞ս եք գնահատում:
– Համակարգված մոտեցմամբ դարձյալ պետք է նայենք, եթե իրենց փոփոխված շարժումը հաջողություն է ունենալու ու հասնելու է նպատակին՝ տրամաբանական է ԱԺ չվերադառնալը, բայց եթե իրենց միջոցառումները հաջողություն չեն ունենում, ապա իրենց ԱԺ չգնալը դառնում է անիմաստ, այսինքն՝ չես գնում ԱԺ որ ի՞նչ, եթե դու հաջողություն չունես դրսում:
Չպետք է կոմպլեքսավորվել, չի կարելի դառնալ գործողությունների պատանդը, իրենց մոտ այդ երևույթը շատ ուժեղ նկատվում է, օրինակ՝ ԱԺ չգնալը ես անտրամաբանական եմ համարում: Ենթադրենք՝ մինչև 2026-ը իշխանափոխություն չի լինում, մինչև 2026 թվականը մնալու են դրսո՞ւմ:
– Հաշվի առնելով հանգամանքը, որ շարժման կողմնակիցներից ոմանք հիսթափված են արդեն, ինչը վկայում են նրանց գրառումները, այն, որ, օրինակ՝ Արթուր Վանեցյանն ասում էր, թե մնալու է հրապարակում, տուն չի գնալու, մինչև գործող իշխանությունը չհեռանա, բայց իշխանությունն այդպես էլ չհեռացավ, իսկ Վանեցյանն արդեն տանն է: Այս ու այլ հայտարարությունների անկատար լինելու փաստը նկատի ունենալով՝ շարժման մասնակիցների թվաքանակի աճի՞, թե՞ նվազման ակնկալիքներ ունեք հետագա գործողությունների ընթացքում:
– Քաղաքական գործիչները պետք է մտածեն, թե ինչ հայտարարություն են անում, որ հետո դրա տակ չմնան, սա բոլորին է վերաբերում: Հիասթափության մասով արդեն ասացի, դա տեղին կլիներ այն ժամանակ, երբ շարժումը դադարեցներ պայքարը:
Մարդկանց թվաքանակը կախված կլինի իրենց գործողությունների արդյունքից, եթե գործողությունները հաջողություններ գրանցեցին՝ համակիրների թվաքանակը կաճի, եթե ոչ՝ կնվազի: Ապրիլի 17-ից մինչև մայիսի 4-ը գործողություններն արդյունավետ էին, դրա համար էլ մարդկանց թվաքանակի էական աճ կար, իսկ մայիսի 5-ից հետո մարդկանց թվաքանակը նվազեց, որովհետև անարդյունավետ գործողություններ էին ընթանում:
Քրիստինե Աղաբեկյան
MediaLab.am
